Sofyan
Sofyan, Türk musikisinde dört zamanlı ve üç vuruşlu bir küçük usulün adıdır.[1] İki adet iki zamanın veya diğer bir ifadeyle iki nîm-sofyanın birleşmesinden meydana gelmiştir.[1]
Sofyan, özellikle ilahiler, şarkılar ve hafif usulde eserlerde yaygın olarak kullanılmaktadır.[2]
Tarihsel ve kuramsal arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Sofyan usulünün kökenleri, Osmanlı döneminde şekillenen klasik Türk musikisi kuramına dayanmaktadır. Usul kavramı, özellikle 15. yüzyıldan itibaren gelişen teorik çalışmalarda önemli bir yer tutmuştur. Sofyan gibi küçük usuller, özellikle Kantemiroğlu'nun "Edvar"ında ve Abdülkadir Merâgî'nin eserlerinde çeşitli biçimlerde ele alınmıştır.[3]
Kullanım Alanları
[değiştir | kaynağı değiştir]Sofyan usulü özellikle şu tür eserlerde kullanılmaktadır:
- İlahiler: Özellikle Mevlevî ve Bektaşî geleneklerinde yer alan dini müzik formlarında sıkça rastlanmaktadır.
- Şarkılar: Klasik Türk müziğinde bazı hafif tempolu şarkılarda sofyan usulü tercih edilmektedir.
- Oyun Havaları ve Türküler: Bazı Anadolu türkülerinde de bu usul görülmektedir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "SOFYAN - TDV İslâm Ansiklopedisi". islamansiklopedisi.org.tr (İngilizce). 24 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2020.
- ^ Öztuna, Yılmaz (1990). Büyük Türk Mûsikîsi Ansiklopedisi. Kültür Bakanlığı Kültür Eserleri dizisi. Ankara: Başbakanlık Basımevi. ISBN 978-975-17-0666-9.
- ^ Signell, Karl L. Makams: Modal Practice in Turkish Art Music. Seattle: Asian Music Publications (İngilizce). 1977. s. 43-45.