Sokak kedisi
Sokak kedisi veya yabani kedi, dışarıda yaşayan ve genellikle insanlarla temastan kaçınan, sahipsiz bir evcil kedidir (Felis catus). Kendisinin ele alınmasına veya dokunulmasına genellikle izin vermez ve insanlardan gizlenir.[1][2] Terk edilen evcil hayvanlar, yavru kediler zamanla sokak kedilerine dönüşebilirler. Vahşi kediler onlarca nesil boyunca üreyebilir ve kentsel, savan ve çalılık ortamlarda agresif bir yerel süper avcı haline gelebilir. Bazı sokak kedileri, kedili kadınlar gibi onları düzenli olarak besleyen insanlarla daha rahat olabilir, ancak uzun süreli sosyalleşme girişimlerine rağmen, genellikle uzak dururlar ve en çok gün batımından sonra aktif olurlar.
Sokak kedileri vahşi yaşamı mahvetmekte ve koruma biyologları onları dünyadaki en kötü istilacı türlerden biri olarak görmektedir.[3] Fakat son yıllarda bu çalışmaların doğruluğuna yönelik şüpheci araştırmalarda yer almıştır.[4][5]
Dünya üzerinde tahmini 480 milyon sokak kedisi bulunmaktadır.[6] Sokak kedisi popülasyonlarını kontrol etme amaçlı Yakala-kısırlaştır-yerine bırak ve ötanazi dahil farklı girişimler yaygındır, ancak yöntemler genellikle amaca yönelik çitlerle çevrili rezervlerde en büyük etkiye sahiptir.
Terimler
[değiştir | kaynağı değiştir]Çiftlik kedisi, tarımsal çiftliklerde bir kedi kolonisinde vahşi veya yarı vahşi bir durumda yaşayan serbest dolaşan evcil kedidir. Çiftlik kedileri çoğunlukla açık havada yaşar ve genellikle ahırlarda barınırlar. Kısmen yiyecek ve sütle beslenirler ancak esas olarak siyah sıçan, kahverengi sıçan,bayağı tarla sıçanı ve Apodemus türleri gibi avcı kemirgenlerle beslenirler.[1] İngiltere'de, çiftliklerin çoğunda çiftlik kedisi kolonileri bulunur ve 30'a kadar kediden oluşur. Dişi çiftlik kedileri, ebeveynlik davranışı gösterir; ortak yuvaları kullanırlar ve diğer koloni üyelerinin yavru kedilerine bakarlar.[7]
Evcil kediler, ticari denizciliğin başlangıcından beri gemi mürettebatının üyesidir.[8] Fenike ve Etrüsk tüccarları muhtemelen kedileri ticaret gemilerinde İtalya ve Akdeniz adalarına taşıdılar.[9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Bateson, P., (Ed.) (2014). "Density, spatial organisation and reproductive tactics in the domestic cat and other felids". The domestic cat: the biology of its behaviour. Third. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 119-147. ISBN 9781107025028.
|ad=eksik (yardım) - ^ "Feral Cats and Their Management" (PDF). University of Nebraska Lincoln Extension. University of Nebraska. 8 Kasım 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- ^ Longcore, T. (2009). "Critical Assessment of Claims Regarding Management of Feral Cats by Trap-Neuter-Return" (PDF). Conservation Biology. 23 (4): 887-894. doi:10.1111/j.1523-1739.2009.01174.x. PMID 19245489. 27 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi26 Mayıs 2018.
- ^ Lynn, William S.; Santiago-Ávila, Francisco; Lindenmayer, Joann; Hadidian, John; Wallach, Arian; King, Barbara J. (Ağustos 2019). "A moral panic over cats". Conservation Biology: The Journal of the Society for Conservation Biology. 33 (4): 769-776. doi:10.1111/cobi.13346. ISSN 1523-1739. PMC 6852131
. PMID 31087701. 18 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi17 Şubat 2023.
- ^ Courchamp, Franck; Langlais, Michel; Sugihara, George (Mart 1999). "Cats protecting birds: modelling the mesopredator release effect". Journal of Animal Ecology (İngilizce). 68 (2): 282-292. doi:10.1046/j.1365-2656.1999.00285.x. ISSN 0021-8790. 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi18 Şubat 2023.
- ^ "How many stray cats are in the world?". 13 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ MacDonald, D. W. (1987). "Social dynamics, nursing coalitions and infanticide among farm cats, Felis catus". Ethology. 28 (Suppl): 1-64.
- ^ Todd, N. B. (1977). "Cats and commerce". Scientific American. 237 (5): 100-107. doi:10.1038/scientificamerican1177-100.
- ^ Faure, E. (2009). "An Archaeological and Historical Review of the Relationships between Felids and People". Anthrozoös. 22 (3): 221-238. doi:10.2752/175303709X457577.
