Soytarı
Soytarı veya saray soytarısı, kraliyet saraylarında konukları veya hükümdarı eğlendirmek için görevlendirilen saray üyesidir. Soytarılar, aynı zamanda panayırlarda ve halk pazarlarında halkı eğlendiren gezici sanatçılardır.
Post-klasik ve Rönesans dönemlerinde, soytarıların genellikle parlak renkli kıyafetler ve rengarenk desenli eksantrik şapkalar giydikleri düşünülürdü.
Soyarılar çok çeşitli becerilerle kişileri eğlendiriyorlardı. Şarkı söylemek ve hikaye anlatmak yaptıkları başlıca gösteriydi. Aynı zamanda akrobasi, hokkabazlık, çeşitli şakalar (kelime oyunları, taklit gibi) ve sihir numaraları da yapıyorlardı.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Antik Roma’da, profesyonel soytarılara balatro deniyordu.[1] Balatrolara yaptıkları şakalar karşılığında para ödeniyordu ve zenginler eğlenmek için genellikle onları masalarına çağırıyordu.[2]
Aztekler ve Çinliler gibi diğer kültürlerde de soytarıya benzer kültürel ögeler bulunmaktaydı.[3][4]
İngiliz kraliyet tarihi boyunca pek çok kraliyet sarayında eğlence ile görevli kişiler istihdam edildi ve çoğu zaman bu kişiler profesyonel olarak görev yaptı. Bunlar "licensed fools" olarak adlandırıldı. Soytarı Toplulukları veya göçebe eğlence grupları, genellikle akrobasi ve hokkabazlık yapmak için işe alınırdı.[5]
İngiltere Kralı VIII. Henry, Will Sommers adında bir soytarıyı işe almıştı. Kızı Mary'nin Jane Foole adında bir soytarısı vardı.[6]
Geleneğin sona ermesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Restorasyon'dan sonra II. Charles saray soytarılığı geleneğini yeniden canlandırmadı, ancak tiyatroyu ve müzik salonu eğlencelerini büyük ölçüde himaye etti. Özellikle de Thomas Killigrew'un çalışmalarını destekledi.
18. yüzyılda Rusya, İspanya ve Almanya dışında soytarıları geleneği sona ermişti. Fransa ve İtalya'da gezici soytarı grupları, commedia dell'arte adlı tiyatroda oyunlar sergilediler. Fransa'da saray soytarısı geleneği Fransız Devrimi ile sona erdi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Horace Sat. i. 2. 2. (cited by Allen)
- ^ Notes and Queries: A Medium of Inter-Communication for Literary Men, Artists, Antiquaries, Genealogists, Etc (İngilizce). Bell. 1868. 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2024.
- ^ "Jester". Encyclopædia Britannica. 2 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2012.
- ^ Otto, Beatrice (2001). Fools Are Everywhere: The Court Jester Around the World. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0226640914.
- ^ Kelly, Debra (26 Aralık 2020). "What It Was Really Like To Be A Court Jester - Grunge". Grunge.com (İngilizce). 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2022.
- ^ Westfahl, Gary (21 Nisan 2015). A Day in a Working Life: 300 Trades and Professions through History [3 volumes]: 300 Trades and Professions through History (İngilizce). ABC-CLIO. ISBN 978-1-61069-403-2. 5 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2024.
