Stibin

Stibin
	Diğer adlar Antimon trihidrür
Tanımlayıcılar
CAS numarası	7803-52-3;
3D model (JSmol)	Etkileşimli görüntü;
ChEBI	CHEBI:30288;
ChemSpider	8992;
ECHA InfoCard	100.149.507
CompTox Bilgi Panosu (EPA)	DTXSID601014341 ;
	InChI InChI=1/Sb.3H/rH3Sb/h1H3;
	SMILES [Sb];
Özellikler
Molekül formülü	SbH3
Molekül kütlesi	124,784 g/mol
Görünüm	Renksiz gaz
Koku	Hidrojen sülfüre benzer koku
Yoğunluk	5,48 g/L, gaz
Erime noktası	−88 °C (−126 °F; 185 K)
Kaynama noktası	−17 °C (1 °F; 256 K)
Çözünürlük (su içinde)	Az çözünür.
Buhar basıncı	>1 atm (20°C)
Tehlikeler
	GHS etiketleme sistemi:
R-ibareleri	R20/22, R50/53
NFPA 704; (yangın karosu)	4 4 2
Parlama noktası	Yanıcı gaz
	NIOSH ABD maruz kalma limitleri:
PEL (izin verilen)	TWA 0.1 ppm (0.5 mg/m³)
AB sınıflandırması	Xn, N
	Aksi belirtilmediği sürece madde verileri, Standart sıcaklık ve basınç koşullarında belirtilir (25 °C [77 °F], 100 kPa).
	Bilgi kutusu kaynakları

Stibin SbH₃formüllü bileşik. Son derece zehirli bir gaz olup çip üretiminde silisyuma antimon karıştırmak (dope) için kullanılır.

Hazırlanış

SbH₃, genel olarak, Sb³⁺ kaynağı bir bileşik ile eşdeğer miktarda H⁻ içeren bir bileşiğin tepkimesinden elde edilir:^[1]

2 Sb₂O₃ + 3 LiAlH₄ → 4 SbH₃ + 1.5 Li₂O + 1.5 Al₂O₃

4 SbCl₃ + 3 NaBH₄ → 4 SbH₃ + 3 NaCl + 3 BCl₃

Alternatif olarak, Sb³⁻ kaynağı bileşiğin protonik belirteçlerle, hatta su ile, tepkimesinden bu kararsız gaz elde edilebilir:

Na₃Sb + 3 H₂O → SbH₃ + 3 NaOH

Toksisite

Stibinin toksisitesi diğer antimon bileşiklerinin toksisitesinden farklıdır ancak arsinin toksisitesine benzerdir. Stibin, hemoglobinine bağlanarak kırmızı kan hücrelerinin vücut tarafından yok edilmelerine neden olur. Stibin zehirlenmesi vakalarının çoğuna arsin zehirlenmesi eşlik etmiştir ancak hayvan çalışmaları toksisitelerinin eşdeğer olduğunu göstermektedir. Birkaç saat içinde belirginleşebilen ilk maruz kalma belirtileri baş ağrısı, baş dönmesi ve mide bulantısıdır ve bunu hemolitik anemi (yüksek düzeyde konjuge olmayan bilirubin), hemoglobinüri ve nefropati semptomları takip eder.

Kaynakça

^ Bellama, J. M.; MacDiarmid, A. G. (1968). "Synthesis of the Hydrides of Germanium, Phosphorus, Arsenic, and Antimony by the Solid-Phase Reaction of the Corresponding Oxide with Lithium Aluminum Hydride". Inorganic Chemistry. 7 (10). ss. 2070-2072. doi:10.1021/ic50068a024.

Dış bağlantılar

International Chemical Safety Card 0776 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards23 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
"Fiche toxicologique n° 202 : Trihydrure d'antimoine" (pdf). Institut national de recherche et de sécurité (INRS). 1992.

[1] Bellama, J. M.; MacDiarmid, A. G. (1968). "Synthesis of the Hydrides of Germanium, Phosphorus, Arsenic, and Antimony by the Solid-Phase Reaction of the Corresponding Oxide with Lithium Aluminum Hydride". Inorganic Chemistry. 7 (10). ss. 2070-2072. doi:10.1021/ic50068a024.

[1]