Suriye hükûmeti
.svg) | |
| Kuruluş belgesi | Geçici Anayasa |
|---|---|
| Bölgesi | Suriye |
| Yasama organı | |
| Meclis | Halk Meclisi |
| Konum | Parlamento Binası, Şam, Suriye |
| Yürütme birimi | |
| Yönetici | Cumhurbaşkanı |
| Ana merkez | Cumhurbaşkanlığı Sarayı |
| Ana organ | Bakanlar Kurulu |
| Adli birim | |
| Mahkeme | Yüksek Yargı Konseyi |
| Koltuk | Yüksek Anayasa Mahkemesi |
|
|---|
|
|
Suriye'de siyaset başkanlık sistemi ile yürütülmektedir ve şu anda geçiş hükümeti tarafından yönetilen bir geçiş dönemindedir. Hükûmet merkezi Suriye'nin başkenti Şam'da bulunmaktadır.
8 Aralık 2024 tarihinde Suriyeli isyancıların başarılı saldırılarının Şam'ın düşmesi ve eski cumhurbaşkanı Beşşar Esad'ın devrilmesiyle sonuçlanmasının ardından, Esad rejimi altındaki birçok eski hükûmet yetkilisi sığınmak için komşu ülkelere kaçtı. Baskın muhalif grup olan Hey'etu Tahrîri'ş-Şâm, Suriye Kurtuluş Hükümeti Başbakanı Muhammed el-Beşir'i Suriye'nin ilk geçiş hükümetine başkanlık etmesi için görevlendirdi.[1] Esad rejiminin düşmesinin ardından fiili lider olarak görev yapan Ahmed eş-Şara, 29 Ocak 2025 tarihinde Şam'da düzenlenen Suriye Devrimi Zafer Konferansı sırasında Suriye Genel Komutanlığı tarafından geçiş dönemi için Suriye cumhurbaşkanı olarak atandı.[2]
Ahmed eş-Şara, 13 Mart'ta beş yıllık bir geçiş dönemi için İslam hukukunu birincil hukuk kaynağı olarak tesis eden ve Suriye'deki tüm etnik ve dini grupların haklarının korunmasını sağlayan geçici bir anayasayı imzaladı.[3] Daha sonra 29 Mart'ta Şam'daki Başkanlık Sarayı'nda düzenlenen bir törenle eş-Şara tarafından Esad rejiminin düşmesinin ardından kurulan Birinci Suriye Geçiş Hükümetinin yerine İkinci Suriye Geçiş Hükümeti ilan edildi.
Yürütme erki
[değiştir | kaynağı değiştir]
2025 Geçici Anayasası, cumhurbaşkanının yürütme yetkisine sahip olduğu ve başbakan olmaksızın bakanları atadığı bir başkanlık sistemi kurmaktadır.[4][5] Geçici Anayasa uyarınca, cumhurbaşkanı yardımcısı yetkilerini belirleyen, görevden alan ve istifalarını kabul eden bir cumhurbaşkanı tarafından atanan siyasi bir pozisyondur. Cumhurbaşkanlığı makamının boşalması halinde, cumhurbaşkanı yardımcısı cumhurbaşkanının sorumluluklarını üstlenir.[6]
29 Mart 2025 tarihinde Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara tarafından Şam'daki Başkanlık Sarayı'nda düzenlenen bir törenle İkinci Suriye Geçiş Hükümeti ilan edildi[7] ve yeni bakanlar yemin ederek gündemlerini özetleyen konuşmalar yaptılar.[8] Hükûmet, Esad rejiminin düşmesinin ardından kurulan Birinci Suriye Geçiş Hükümetinin yerini aldı.[9]
Yasama erki
[değiştir | kaynağı değiştir]Yeni bir anayasa kabul edilene kadar Suriye'nin yasama organı olarak görev yapacak bir Geçici Yasama Konseyi'nin kurulması bekleniyor.[10] Baas döneminde Suriye'nin yasama organı Halk Meclisi idi. Çok sandalyeli 15 seçim bölgesinde dört yıllık bir dönem için seçilen 250 üyesi bulunmaktadır. Suriye'nin 2012 anayasası, herhangi bir siyasi partinin liderliğinin garanti edilmediği çok partili bir sistem getirmiştir.[11] Esad rejiminin 2024 sonlarında başarılı isyancı saldırılarının ardından çökmesinin ardından, Halk Meclisi 13 Aralık 2024 tarihinde geçiş dönemi yetkilileri tarafından askıya alınmış ve 29 Ocak 2025 tarihinde feshedilmiştir.[12]
Suriye'nin 2025 Geçici Anayasası'nın kabul edilmesinin ardından, üyelerinin üçte birini cumhurbaşkanının atadığı Halk Meclisi adında geçici bir parlamento kurulmuştur.[13]
Yargı erki
[değiştir | kaynağı değiştir]Suriye'nin yargı organları arasında Yüksek Anayasa Mahkemesi, Yüksek Yargı Konseyi, Yargıtay ve Devlet Güvenlik Mahkemeleri bulunmaktadır. İslami içtihat mevzuatın ana kaynağıdır ve Suriye'nin yargı sistemi Osmanlı, Fransız ve İslami kanunların unsurlarını taşımaktadır. Suriye'de üç düzey mahkeme bulunmaktadır: ilk derece mahkemeleri, temyiz mahkemeleri ve en yüksek mahkeme olan anayasa mahkemesi. Dini mahkemeler kişisel hukuk ve aile hukuku konularına bakmaktadır.[14]
Uluslararası kuruluşlara katılım
[değiştir | kaynağı değiştir]Suriye, Afrika'da Ekonomik Kalkınma için Arap Bankası, Arap Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Fonu, Arap Para Fonu, CAEU, Gümrük İşbirliği Konseyi, Batı Asya Ekonomik ve Sosyal Komisyonu, Gıda ve Tarım Örgütü, 24 Grubu, G77, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı, Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü, Uluslararası Ticaret Odası, Uluslararası Kalkınma Birliği, İslam Kalkınma Bankası, Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu, Uluslararası Finans Kurumu, Uluslararası Çalışma Örgütü, Uluslararası Para Fonu, Uluslararası Denizcilik Örgütü, Intelsat, Interpol, Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Uluslararası Standardizasyon Örgütü, Uluslararası Telekomünikasyon Birliği, Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu, Bağlantısızlar Hareketi, Petrol İhraç Eden Arap Ülkeleri Örgütü, İslam İşbirliği Teşkilatı, Birleşmiş Milletler, BM İnsan Hakları Komisyonu, BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı, BM Endüstriyel Kalkınma Örgütü, Birleşmiş Milletler Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı, Dünya Posta Birliği, Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu, Dünya Sağlık Örgütü, Dünya Meteoroloji Örgütü ve Dünya Turizm Örgütü üyesidir.
Suriye'nin diplomatları BM Güvenlik Konseyinde (geçici üye olarak) en son Aralık 2003'te yer almıştır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Suriye'de siyaset
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Al Jazeera Staff. "What to know about Syria's new caretaker government". Al Jazeera English (İngilizce). 21 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2024.
- ^ "General Command appoints Ahmed al-Sharaa as President of Syria". Enab Baladi. 29 Ocak 2025. 30 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2025.
- ^ "Syrian leader signs constitution that puts the country under an Islamist group's rule for 5 years". Associated Press News. 13 Mart 2025. 13 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2025.
- ^ "Syria's new constitution gives sweeping powers, ignores minority rights". rfi. 14 Mart 2025. 19 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2025.
- ^ "Syria's Constitutional Draft Set for Release as Fact-Finding Committee Begins Investigations". Watan News. 12 Mart 2025. 18 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2025.
- ^ "Constitutional Declaration of the Syrian Arab Republic" (PDF). 13 Mart 2025. 18 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Mart 2025.
- ^ "نص الإعلان الدستوري لسوريا 2025". الجزيرة نت (Arapça). 14 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2025.
- ^ "وزراء الحكومة السورية يقدمون خططهم ويؤدون القسم الدستوري". Syria TV (Fadaat Media) (Arapça). 29 Mart 2025. 29 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2025.
- ^ "At protest, Tel Aviv mayor vows to shut down the country if the government ignores a High Court ruling". www.timesofisrael.com (İngilizce). 29 Mart 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2025.
- ^ "Archived copy". 29 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2025.
- ^ "SANA Syrian News Agency – Constitution of the Syrian Arab Republic Approved in Popular Referendum on February 27, 2012, Article 8". 14 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2017.
- ^ "Syria new leadership suspends constitution, parliament for 3 months". Middle East Monitor. 13 Aralık 2024. Erişim tarihi: 23 Aralık 2024.
- ^ "Syria's new constitution gives sweeping powers, ignores minority rights". France24. 14 Mart 2025. Erişim tarihi: 16 Mart 2025.
- ^ "Syria (05/07)". U.S. Department of State. 22 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Resmî site
- 2012 Suriye Anayasası
- Curlie'de Suriye hükûmeti (DMOZ tabanlı)
 Suriye konuları | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tarih |
| ||||||||||
| Coğrafya |
| ||||||||||
| Siyaset |
| ||||||||||
| Ekonomi |
| ||||||||||
| Toplum |
| ||||||||||
