Türkân Örs Baştuğ
Türkân Örs Baştuğ | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1900 Üsküdar, İstanbul |
| Ölüm | 27 Eylül 1975 (74-75 yaşlarında) İstanbul |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı |
| Milliyet | Türk |
| Meslek | Öğretmen, siyasetçi |
Türkan Örs Baştuğ (1900, Üsküdar, İstanbul – 27 Eylül 1975, İstanbul), Türk öğretmen ve siyasetçidir.[1]
V. dönem ve VI. dönem TBMM Antalya milletvekilidir. Kadınların Türkiye genel seçimlerinde seçme ve seçilme hakkını elde ettiği 1935 genel seçimlerinde siyasete girerek Türkiye'nin ilk kadın milletvekilleri arasında yer almıştır.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1900'de Üsküdar'da doğdu. Babası Mehmet Sabri Bey, annesi Abide Hanım´dır.[2] İlk ve ortaöğrenimini Bezmialem Lisesi'nde gördükten sonra Darülfunun Felsefe şubesinde yükseköğrenim gördü.
On yıl kadar Feyziati (Boğaziçi) Lisesi'nde öğretmenlik ve idarecilik yaptı. Bu dönemde genellikle okulda yatılı kaldı ve öğrencileriyle sürekli birlikte oldu.[2] Feyziati Lisesi'nde ictimaiyat, ruhiyat, mantık, metafizik dersleri veren Türkan Hanım, 1927'de Kız Muallim Mektebi'nde üç ay, 1930'da da İstanbul Kız Lisesi’nde üç ay felsefe derslerine vekaleten girdi.[2]
Kadınların Türkiye genel seçimlerinde seçme ve seçilme hakkıını elde ettiği 1935 genel seçimlerinde CHP tarafından Antalya milletvekili adayı gösterildi ve 590 seçmenin oyu ile V. dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne girdi. 1 Mart 1935'te yemin ederek görevine başladı; 7 Mart 1935'te mazbatasını aldı.[3] 27 Aralık 1938'de görev süresi biten Baştuğ, bir sonraki dönem 3 Nisan 1939'da yeniden milletvekili seçildi.
Milletvekili seçildiği sırada Soyadı Kanunu çıkınca cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk "Başbuğ benim. Senin soyadın Baştuğ olsun" diyerek kendisine "Baştuğ" soyadını verdi.[2][4] 1937'de Bekir İzzet Örs ile evlenince "Örs" soyadını aldı. Evliliği 1946´da sona ermiş ve yeniden Baştuğ soyadını almıştır.
Türkan Hanım, TBMM'deki görevi 15 Aralık 1943'te sona erdikten sonra Ankara Atatürk Lisesi felsefe öğretmenliğine atandı. 5 Ekim 1963´te emekli oluncaya kadar öğretmenlik yaptı. 27 Eylül 1975´te İstanbul'da öldü.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Duroğlu, Sibel (2007). "Türkiye'de İlk Kadın Milletvekilleri" (PDF). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi). ss. 72-75. 7 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)10 Mart 2016.
- ^ a b c d Sarısaman, Sadık (7 Ağustos 2020). "Antalya'nın İlk Kadın Milletvekili Türkan Örs Baştuğ'un 5. Dönem TBMM'deki Faaliyetleri". History Studies International Journal of History. 12 (4): 1738-1748. doi:10.9737/hist.2020.914. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi8 Ocak 2023.
- ^ Altay, Sade (19 Ağustos 2021). "Türkan Baştuğ (Örs) (1900-1975)". Atatürk Ansiklopedisi. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023.
- ^ "CHP'nin kadın utancı". | Antalya Gündem Gazetesi. 27 Haziran 2018. 10 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023.
- ^ "Kadınların Meclis öyküsü". Nokta Haber Yorum. 4 Aralık 2022. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2023.