Türkçe rock
| Bu makale, konuyla ilgili bir serinin parçasıdır |
| Türk müziği |
|---|
 |
Türkçe rock müziği, Türkiye'deki rock müzik sahnesini tanımlar. Türkiye'de rock müzik eserleri 1960'lar ve 70'lerden beri Cem Karaca, Erkin Koray, Fikret Kızılok ve Moğollar gibi grup ve kişiler tarafından Anadolu ve Arabesk rock tarzında üretilmiştir. Bu tür, Türk halk müziği ve çeşitli rock müzik alt türlerini birleştirmiş ve rock müzikten içerik ve tarz bakımından önemli farklılıklar göstermiştir. 12 Eylül Darbesi sonucunda rock müzik performansları Türkiye'de sınırlandırılmıştır.
Modern Türk rock kültürünün gelişmesinde 90'lı ve 2000'li yıllarda Kemancı gibi rock barlar önemli rol oynamıştır. 2000'li yılların ortalarında rock müzik önemli bir yükseliş yaşamış, Kargo, MaviSakal, Mor ve Ötesi, Duman, Athena, maNga, Vega gibi gruplar müzik sektöründe başarı elde etmiş, bu dönemin sanatçıları Batılı muadillerine benzer tarzlarda müzik üretmiştir. 2010'larda indie ve alternatif rocka kayan Türk rock sahnesi, bu on yılın ortasından itibaren durgunlaşma evresine girmiştir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]1960-80'ler
[değiştir | kaynağı değiştir]Rock müzik, 1960'lı yıllarda Batı dünyasında gelişmiş ve ana akım bir müzik türü haline gelmiştir. Tür, geliştiği dönemde genellikle protest ve genel toplum yargılarının dışında bir çizgide ilerlemiştir. Hürriyet tarafından düzenlenen Altın Mikrofon ile Milliyet Liselerarası Müzik Yarışması, Türkiye'de rock müzik ve kültürünün gelişmesinde önemli roller oynamıştır. Cem Karaca, Erkin Koray, Mavi Işıklar, Moğollar, Silüetler ve daha pek çok grup bu yarışmalar vasıtasıyla yükselişe geçmiştir.[1]
Bu dönemin Türk sanatçıları Batılı muadillerine görünüşleri açısından benzemekle birlikte, yaşam tarzları ve politik duruşları açısından farklılık göstermekteydiler. Batı'daki sanatçılar şarkı sözlerinde ve davranışlarında yerleşik statükoya karşı bir tutum izlerken, çağdaşları olan Türk sanatçılar daha konformist tutumlara sahip olmuştur. Ancak yeni gelişen şehirli hayatta başta büyük kente göç kaynaklı ülkenin kapitalizme eklemlenme sürecindeki sorunlar, tarım ve sanayi işçilerinin yaşamları konu edinilmiştir. Özellikle halk türkülerinden kalan Karacaoğlan gibi figürlerin besteleri ve sözleri kullanılmıştır. Bu yüzden bu devirdeki rock müzik "türkülerin Batı tarzında yorumlanması" olarak tanımlanmıştır. Bu durum Anadolu rock kavramının doğmasını sağlamıştır.[2][3] Bunun dışında Kramp, Bulutsuzluk Özlemi gibi gruplar kendi tarzlarını yaratmaya başlayarak yeni bir kültürün ilk örnekleri oldular.
1980'de gerçekleştirilmiş 12 Eylül Darbesi sonucunda rock müzisyenlerinin sahnede performansları yasaklanmıştır. Cem Karaca darbe nedeniyle Türkiye'ye dönmeyi reddetmiş ve Almanya'da yaşamaya başlamıştır.[4][5]
1990'lar
[değiştir | kaynağı değiştir].jpg)
90'larda Galata Köprüsü altında yer alan Kemancı adlı rock bar, aralarında Volvox (Şebnem Ferah, Özlem Tekin, Gül Ağırca ve Ebru Bank-Eroğlu), Mad Madame (Kaan Tangöze, Yakup Trana, Ari Barokas, Tercan Şener), Indians (Teoman Yakupoğlu, Arbak Refik Dal, Serdar Öztop, Burak Kulaksızoğlu, Türkay Türkmen), Pentagram, MFÖ gibi grupların yer aldığı pek çok grubun performans merkezi olmuştur.[6][7] 1990'larda ayrıca punk rock da Türkiye'de yeraltı müziği olarak yer edinmeye başlamış, bu akımdan Athena ve Rashit, ana akım müzik sahnesinde de popüler olmuş şarkılar yayınlamıştır.[8]
Rock müzik sahnesinde Beyoğlu'nun yanı sıra Kadıköy'deki Akmar Pasajı'da şekillendirici rol oynamıştır. Metal kültürünün de geliştiği bu pasaja, 1999 yılında Ortaköy'de işlenmiş Şehriban Coşkunfırat cinayetinin satanistlere atfedilmesi sonucunda, rock ve metal müzik dinleyicilerinin satanist olması iddia edilerek baskın düzenlenmiştir.[9] 2002 yılının Ocak ayında da Yunus ekipleri ve ilçe emniyet müdürlüklerine bağlı ekiplerin de katılımıyla metal ve rock kültürü ile bağdaşlaştırılmış, uzun veya boyalı saça, grup tişörtüne veya siyah giyime sahip kişilere karşı Beyoğlu, Beşiktaş, Bakırköy ve Kadıköy'de baskın düzenlenmiştir.[10]
Bu dönemde rock müziğin gelişmesinde Ada Müzik'in bu sanatçı ve grupları destekleyerek albümlerini yayınlaması, Radyo D ve Eko Tv'de Güven Erkin Erkal'ın bu tarza özel radyo ve televizyon programlarında yayınlar yapması ve klipler yayınlaması da etkili olmuştur.[11][12] Ayrıca pop rock tarzına yakın Kargo, Mor ve Ötesi gibi yeni grupların yarattığı yeni kentli imaj ve çalışmalarının çeşitli yayın şirketlerince desteklenmesi, müzik tarzının yaygınlığını artırmıştır.
2000'ler ve 2010'lar
[değiştir | kaynağı değiştir]
2000'li yıllardaki Türk rock grupları, Batılı muadilleri ile paralel tarzda müzik üretmiştir. Zeytinli Rock Festivali ve Rock'n Coke gibi festivaller ilk 2000'lerin başlarında düzenlenmeye başlanmıştır. Çilekeş, Mor ve Ötesi, Redd, Zakkum, Athena, Kargo, Malt, maNga, Duman, Hayko Cepkin, Aylin Aslım ve Pinhâni gibi oluşumlar bu dönemde ana akım parçalar üretmiş ve müzik piyasasında kendilerine yer edinmiştir. 2000'li yıllar Türkçe rock müziğin altın çağı ve müzik patlaması olarak nitelendirilmiştir.[13][14][15]
2010'larda indie ve alternatif etkili, farklı türlere de kayan rock müzik Türkiye'de yaygınlaşmıştır. Adamlar, Kaç Canım Kalmış, Yüzyüzeyken Konuşuruz, Dolu Kadehi Ters Tut, Son Feci Bisiklet, Büyük Ev Ablukada gibi grupların yanı sıra Cem Adrian, Kaan Boşnak gibi bireysel müzisyenler de popülerleşmiştir. 2010'ların ortalarında Türkçe rock müziği durgunlaşmaya başlamış, yeni grupların oluşumu yavaşlamıştır. Bu dönemde rock müziğe kıyasla rap ve elektronik müzik önem kazanmaya başlamıştır.[15]
Türkçe rock sanatçıları
[değiştir | kaynağı değiştir]Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Güven, E. E. (2013). Türkiye Rock Tarihi - 1. Esen Kitap. ISBN 9786054609246. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2023.
- ^ Canbazoğlu, Cumhur (2009). Kentin türküsü: Anadolu pop-rock. Pan. ISBN 9789944396554.
- ^ Gedik, Ali C. (2017). Made in Turkey: Studies in Popular Music. Routledge. ISBN 9781317655954.
- ^ Güler, M.A. (2018). Belki Gerçek Yapmaya-Cem Karaca'nın HayatıMüziği ve Yalnızlığı. İmge. ISBN 9789755338866. 28 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2023.
- ^ "Rock Müziğin Doğuşu ve Türk Rock Müziği" (PDF). Sabit Duman. İnönü Üniversitesi. 13 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Kemancı mitolojisine giriş". Hürriyet. 4 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020.
- ^ "Kemancı Cumhuriyeti". Hürriyet. 1999. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020.
- ^ "Türkiye'nin saklı kalmış tarihi; bir Punk hikayesi". T24. 15 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020.
- ^ "Akmar Baskını – 1999". The Geyik. 29 Aralık 2014. 31 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020.
- ^ ""Satanist" diye gözaltına alınan isim yıllar sonra neler olduğunu anlattı". odatv. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020.
- ^ "Maximum Rock'ı kaçırmayın..." radyod.com.tr. 8 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2023.
- ^ "Güven Erkin Erkal da gitti: Cumartesi son program!". gazeteduvar.com.tr. 25 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2023.
- ^ Karakaş, Burç Barlas (8 Ocak 2019). "Türkçe Rock Müziğin Altın Çağı: 2000'li Yıllar". Arsız Sanat. 10 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020.
- ^ "Ergenliği 2000'lere Denk Gelen Herkesin Çok İyi Bildiği 38 Türkçe Rock Şarkısı | ListeList.com". ListeList. 8 Eylül 2016. 10 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020.
- ^ a b "Türkçe rock'ın sonuna geldik". Milliyet. 14 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2020.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- https://www.turkiyerocktarihi.com/index.php 25 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.