Türküola
 | |
Ticari ismi | Türküola Müzik ve Film Yapım A.Ş. |
|---|---|
| Tip | Anonim şirket |
| Endüstri | Müzik, film |
| Tür | Rock • pop • arabesk |
| Kuruluş | 1964 |
| Kurucu | Yılmaz Asöcal |
| Genel merkezi | Unkapanı, İstanbul, |
| Ürün | Plak, kaset, CD |
| Web sitesi | turkuola.com |
Türküola, 1964'te Yılmaz Asöcal tarafından kurulan ve ilk olarak Almanya'nın Köln şehrinde faaliyete geçen bir Türk müzik şirketi. Türkiye'de ilk defa 1973'te çalışmalara başlayan şirketin aynı dönemden itibaren konumu, Unkapanı merkezli İstanbul Manifaturacılar Çarşısı'nda bulunmaktadır. Türkiye merkezli müzikleri yurt dışındaki dinleyicilerle buluşturmayı hedefleyen şirket, Almanya'da Türk müziği üreten ilk plak şirketi olma unvanına sahiptir.[1]
Bir dönem boyunca Akbaş Müzik ve ADS Müzik şirketleri ile ortak dağıtım ve prodüksiyon yapmıştır. Bünyesinde Hakkı Bulut, İbrahim Tatlıses, Bülent Ersoy, Zeki Müren gibi arabesk ve Türk sanat müziği sanatçılarının yanı sıra Cem Karaca, Derdiyoklar, Barış Manço, Edip Akbayram ve Selda Bağcan gibi Anadolu rock sanatçılarını barındırmıştır. Bunun yanı sıra Ferdi Tayfur, Hakkı Bulut, Orhan Gencebay, Ajda Pekkan, Gönül Akkor, Ümit Besen ve Arif Susam gibi birçok ünlü sanatçının plak ve kasetlerinin telif haklarını satın almıştır.
Telif haklarını alarak kendi bünyesine dahil ettiği albümlerin yurt dışında yaşayan Türk işçilerle ve Türk diasporasıyla buluşmasını sağlamıştır.[2] Müzik yapımcıları meslek birliği MÜ-YAP üyesi olan şirket, geçmiş dönem ve günümüz sanatçılarına ait 250'nin üzerinde albümün satışını birçok platformda yapmaya devam etmiştir.[3][4] Bunun yanı sıra, şirketin kendi bünyesinde barındırmış olduğu bütün arşivi ve repertuarı Akbaş Müzik tarafından devralınmıştır.
Kuruluşu
[değiştir | kaynağı değiştir]Yılmaz Asöcal, 1955 yılında Alman dili ve edebiyatı hakkında eğitim almak için Köln'e gitti. Bu dönem, aynı zamanda ilk işçi göçü dalgasına denk geldiğinden öğrenimi sırasında tercüman olarak çalışabildi ve birçok yurttaşıyla yakın temas kurdu. Bu kişiler hem memleketlerinden haberler hem de müzik özlemi içindeydiler. Asöcal bu boşluğu değerlendirmek istedi ve 1964'te Türkisch-Deutsch-Export adlı bir plak şirketi kurdu. Bu şirket, döneminde bulunan diğer ithalat ve ihracat dükkânları için bir öncül oldu. Ancak Asöcal, kısa süre sonra şirketi kapatmak zorunda kaldı. Çünkü o dönemki yasalara göre Türk vatandaşlarının Almanya'da şirket kurması yasaktı. Bunun yanı sıra Alman ortağıyla da anlaşmazlıklara düşmüştü.
Daha sonra, SPD'li siyasetçi Hans-Jürgen Wischnewski'nin aracılığıyla nihayetinde yeni bir şirket kurmayı başardı ve adını Türküola koydu.[5] Bu şirket 1960'lı yıllardan itibaren Barış Manço, Cem Karaca ve onun aranjörü Ralf Mähnhöfer, İbrahim Tatlıses, Edibe Sulari, Zeki Müren ve Coşkun Sabah gibi tanınmış Türk sanatçılarının uzunçalar kayıtlarını yayımladı ve Almanya'da müzik kariyerine başlayan işçi göçmenlerin yapımcılığını üstlendi. Bunlar dışında, şirketin çok satan sanatçılarından olan Metin Türköz ile Yüksel Özkasap da vardı. Bir dönem şirket, Almanya'nın en yüksek cirolu bağımsız plak şirketi olmuştu. Ancak bu gerçek Alman kamuoyunda pek duyulmamıştı.[6][7]
Sonraki yıllar
[değiştir | kaynağı değiştir]Sonraki dönemlerde Yılmaz Asöcal ile evlenen Yüksel Özkasap, Alman kamuoyunda fazla fark edilmeden, Almanya'daki Türk göçmen topluluğu içinde olağanüstü bir başarıya ulaştı ve "Köln'ün bülbülü" olarak anıldı. Bunun yanı sıra Özkasap'ın bir plağı, Vicky Leandros'un Theo, wir fahr'n nach Lodz adlı parçasından bile fazla satıldı. Buna rağmen Türküola plakları, IFPI sisteminde kayıtlı olmadıkları ve dağıtım çoğunlukla plaklardan ziyade kasetler üzerinden gerçekleştiği için, hiçbir zaman Almanya'daki müzik listelerine girmedi ve Altın Plak gibi ödüllerle onurlandırılmadı. Bugün ise Türküola, ağırlıklı olarak geleneksel Türk müziği türlerinde birçok sanatçının yapımlarını sürdürmektedir. Marka hakları ise, Alman Patent ve Marka Kurumuna kayıtlı olup Ankara'daki Grand Records International şirketine aittir.[8][8][9]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Türküola". 23 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
- ^ Lund, Cornelia; Lund, Holger (1 Temmuz 2022). "A history of flops and a new turn: The Turkish-German music interplay". Transposition. Musique et Sciences Sociales (İngilizce) (10). doi:10.4000/transposition.7038. ISSN 2110-6134. 10 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi13 Şubat 2025.
- ^ "Türküola Müzik". turkuolamuzik.com. 1 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
- ^ "TÜRKÜOLA MÜZİK VE FİLM YAPIM SAN. VE TİC. A.Ş. – MÜ-YAP". 23 Eylül 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2024.
- ^ "stadtrevue.de : 404-error". stadtrevue.de (Almanca). Erişim tarihi: 17 Ağustos 2025.
- ^ Hazar, Nedim (28 Ekim 2021). Deutschlandlieder. Almanya Türküleri: Zur Kultur der türkeistämmigen Community seit dem Anwerbeabkommen 1961 (Almanca). Rotbuch Verlag. ISBN 978-3-86789-846-1.
- ^ Balzer, Jens (15 Haziran 2021). High Energy: Die Achtziger - das pulsierende Jahrzehnt (Almanca). Rowohlt E-Book. ISBN 978-3-644-00934-9.
- ^ a b Leggewie, Claus; Meyer, Erik (31 Mart 2017). Global Pop: Das Buch zur Weltmusik (Almanca). Springer-Verlag. ISBN 978-3-476-05480-7.
- ^ "DPMAregister | Marken - Registerauskunft". register.dpma.de. 30 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2025.