Türk Nüfuslu Bölgeler Fraksiyonu

İran Parlamentosunda Türk bölgeler fraksiyonuna katılmış milletvekillerinin imzaları

Türk Nüfuslu Bölgeler Fraksiyonu (Az. Türkçesi; Türk Bölgələr Fraksiyası, Farsça. فراکسیون مناطق ترک نشین) İran'ın yasama organı olan 290 milletvekilli İslamî Şûra Meclisinde, Güney Azerbaycan ve diğer bölgelerden seçilmiş 100 milletvekilinin ortaklığı ile kurulan meclis grubu. Grubun kuluşu 30 Ekim 2016'da ilan edilmiş ve 10 Ağustos 2017'de dağıtılmıştır. Grup, modern İran tarihinde mecliste kurulan ilk ve tek etnik azınlık grubudur. Grubun siyasi parti, ideoloji veya başka bir politik amaç yerine bir etnik kimliğe dayalı olarak kurulması başta Fars milletvekilleri olmak üzere İran meclisinin çoğunluğu tarafından tepkiyle karşılanmış ve grup, kuruluşunun üzerinden bir yıl geçmeden gelen yoğun tepkiler sonucunda kendisini feshetmek zorunda kalmıştır.

Kuruluşu ve Dağılması

26 Ağustos 2016'da İran Meclisinden 42 Türk Milletvekili, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'ye bir mektup yazarak ilkokul ve ortaokul seviyesindeki okullarda müfredata Türk Dili ve Edebiyatı dersinin konulmasını talep etti. Talebin dikkate alınmaması üzerine Ekim ayında meclisteki 100 milletvekili bir araya gelerek Türk Nüfuslu Bölgeler Fraksiyonunun kurulduğunu 30 Ekim'de ilan ettiler. Grubun liderliğine eski Sağlık Bakanı ve reformist-liberal Mesud Pezeşkiyan seçilirken, başkan yardımcılığına statüko yanlısı ve muhafazakar Nadir Gazipur, grubun sözcülüğüne ise Tebrizli Türk kadın milletvekili Zehra Sayı seçildi. Grubun 25 milletvekilinden oluşan bir yönetim grubunun olduğu belirtildi ve daha sonra bu isimler basına açıklandı. Ancak 100 milletvekilinin ismi açıklanmadı. Al-Monitor yayınladığı bir haberde isimleri açıklanan 25 kişilik yönetim grubundan birisi ile yaptığı görüşmeye dayanarak, grup üye sayısının aslında 100 değil 60 kişi olduğu ve sayının bir yanlış anlaşılma sebebiyle 100 kişi olarak gösterildiğini açıkladı ancak konuşan milletvekilinin adı açıklanmadı. Grup, yaptığı açıklamada amaçlarının Türkçe'nin eğitim sistemine dahil edilmesi ve Türk nüfuslu bölgelere daha fazla yatırım yapılması olduğunu açıkladı. Grubun farklı siyasi görüşlerden gelen üyelerinin sadece etnik bir kimlik olan Türklük için birleşmeleri ve bunu ön plana çıkartmaları İran'da tartışma konusu oldu. Grubun çalışmalarının etnik bölücü olduğu ve uzun vadede İran'ın bütünlüğüne zarar vereceği bu sebeple de grubun dağıtılması istendi. Medyanın ve meclisteki Fars milletvekillerinin eleştirileri ve baskıları sonucunda grup dağılma kararı aldı ve 10 Ağustos 2017'de grubun dağıldığı açıklandı.

Türk Nüfuslu Bölgeler Fraksiyonu, İran siyasetinde bir değişim başlattı. 1979 devriminden itibaren reformistler ve statükocular olarak iki farklı kanada ayrılmış olan İran meclisinde ilk defa üçüncü bir grup oluştu. İlk iki gruptan farklı olarak Türk grubu ideolojik herhangi bir temele dayanmıyor ve farklı ideolojik arka plana sahip birçok milletvekilini salt etnik kimlik sebebiyle bir araya getiriyordu.

Kaynakça

• İran Meclisinde Türk Fraksiyonu Kuruldu (Bağlantı)
• İran Parlamentosunda Türk Nüfuslu Bölgeler Fraksiyonu (Bağlantı 7 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
• İran Meclisinde Türk Milletvekilleri Fraksiyonu (Bağlantı)
• Türk nüfuslu bölgeler milletvekilleri fraksiyonun oluşması (Bağlantı 3 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)
• Zehra Sayı haber verdi: Pezeşkiyan liderliğindeki Türk bölgeler fraksiyonu kuruldu (Bağlantı 4 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)