Temmuz 2025 Suriye-Dürzi çatışması
| Suriye Hükûmeti-Dürzi çatışması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Suriye İç Savaşı | |||||||
2025 Suriye Hükûmeti-Dürzi Çatışması | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
|
| ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 Ahmed eş-Şara Murhaf Ebu Kasra |
 Hikmet el-Hicri Mazlum Abdi Binyamin Netanyahu | ||||||
| Kayıplar | |||||||
|
|
533 Dürzi Savaşçısı, 1200+ Sivil Dürzi Yaralı | ||||||
| 100+ Sivil Ölü 200+ Yaralı | |||||||
.svg)
2025 Suriye Hükûmeti - Dürzi Çatışması, Temmuz 2025'te Süveyda'da Dürziler ve Suriye Geçiş Hükûmeti arasındaki gerçekleşen çatışmadır.
Savaş
[değiştir | kaynağı değiştir]Şam, Süveyda'da 11 Temmuz 2025 Cuma günü bir Dürzi şeyhinin İslam peygamberi Muhammed'e hakaret ettiği ses kaydının yayılmasının ardından meydana gelen olaylar, Suriye Geçiş Hükûmeti ve Dürziler arasında bir çatışmaya dönüşmüştür.[1] Dürzi gruplar çatışmaların başlama sebebi olarak Şam'ı Süveyda'ya bağlayan yol üzerindeki bir güvenlik kontrol noktasında yine 11 Temmuz 2025 Cuma günü bir Dürzi tüccarın soyulduktan sonra kaçırılmasıyla başladığını iddia etmektedir.[2] Suriye Geçiş Hükûmeti bünyesindeki silahlı gruplar çoğunlukla Dürzilerin ve Bedevi Arapların yaşadığı Süveyda'ya ve başkent Şam'daki Dürzi mahallerine saldırmışlardır ve Dürzileri katletmişlerdir.[3][4][5] Dürzi lideri el-Hicri, “uluslararası koruma” talep ederken, İsrail, uçaklarının bazı Suriye Geçiş Hükûmeti tanklarını vurduğu açıklamıştır.[6] 16 Temmuz 2025'te İsrail, Dürzilere destek amacıyla Şam'daki Suriye Savunma Bakanlığı merkez karargâhını vurmuştur.[7][8][9] Suriye Demokratik Güçleri'nin bileşeni YPG-YPJ de Dürzilere desteklerini açıklamış ve gerekirse silahlı yardımda bulunabileceklerinden bahsetmiştir.[10]
Zaman Çizelgesi
[değiştir | kaynağı değiştir]11 Temmuz 2025'te bir Dürzi şeyhinin İslam peygamberi Muhammed'e hakaret ettiği bir ses kaydının yayılmasının çatışmanın kaynağı olduğu tahmin edilirken Dürzi kaynakları ise bir Dürzi'nin gasp edilmesi sonrası çatışmaların çıktığını iddia etmiştir.[1]
13 Temmuz'da Bedeviler Süveyda'nın doğusundaki el-Makvas mahallesinde kontrol noktası kurarak bazı Dürzileri esir aldı; çatışmalar şehir geneline ve kırsala yayıldı. Havanlar ve ağır silahlar kullanıldı, Şam–Süveyda yolu kapatıldı. Bedevi takviyeleri Dera’dan geldi, el-Tireh köyü boşaltıldı, evler yakıldı. İçişleri Bakanlığı müdahaleye başladı, 14 Temmuz'daki lise sınavları ertelendi.[11]
14 Temmuz 2025 tarihinde Dürzi ruhani lideri Hikmet el-Hicrî uluslararası koruma çağrısında bulunurken, Suriye hükûmeti Suveyda'ya doğrudan müdahale başlatacağını açıkladı. Aynı gün İsrail Hava Kuvvetleri, Suveyda üzerinde alçak irtifa uçuşları gerçekleştirerek Suriye ordusuna ait tankları hedef aldı ve çatışmaya fiilen müdahil oldu.[12]
15 Temmuz'da geçici bir ateşkes ilan edilmesine rağmen, el-Hicrî hükûmetin ateşkesi ihlal ettiğini belirterek silahlı direnişin sürdürülmesi çağrısında bulundu. İsrail bu süreçte Süveyda ve çevresine yönelik hava saldırılarını artırırken, Dürzi toplumunun dayanışma gösterileri İsrail içindeki Dürziler arasında protestolara yol açtı.[13]
16 Temmuz'da İsrail, Şam'daki Genelkurmay binasını vurdu; el-Hicrî ise ABD, İsrail, Suudi Arabistan ve Ürdün'e doğrudan müdahale çağrısı yaptı. Aynı gün Suriye hükûmeti, Suveyda'daki ihlalleri soruşturacağını duyurdu ve Dürzi liderliğiyle kapsamlı bir uzlaşıya varıldığını ilan etti; ancak el-Hicrî bu anlaşmayı reddetti.[14]
17 Temmuz itibarıyla toplam can kaybı 516'ya ulaştı; Dürzi grupların, Bedevi sivilleri mahallelerden çıkmaya zorladığı ve bazı köylerin boşaltıldığı bildirildi.[15]
18 Temmuz'da Bedevi güçler Süveyda'ya kapsamlı bir saldırı başlatırken, İsrail insani yardım gönderdi; Birleşmiş Milletler, her iki tarafın da ciddi insan hakları ihlalleri gerçekleştirdiğini açıkladı.[16]
19 Temmuz'da ilan edilen yeni ateşkes sokak çatışmalarını durdurmaya yetmedi; Bedevi güçler Süveyda'nın batısına sızdı, Ürdün ise sınır geçişlerini kapattı. Gün sonunda Bedevi grupların kentten çekildiği bildirildi.[17]
20 ve 21 Temmuz tarihlerinde kırsalda çatışmalar insansız hava araçları da kullanılarak sürdü; aynı zamanda Süveyda'dan Bedevi sivillerin tahliyesine başlandı.[18][19]
22–23 Temmuz itibarıyla çatışmalar büyük ölçüde sona erdi, taraflar arasında cenaze ve esir değişimleri gerçekleşti, devlet kurumlarının yeniden yapılandırılmasına yönelik süreç başlatıldı.[20]
25 Temmuz'da Dürzi misiler özerklik ilan ettikleri bir duyuru yayınladılar.[21]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b לוונטהל, ישראל זאב לוונטהל (2025-05-01). "לאור התמשכות הקרבות: מנהיג הדרוזים בסוריה מתחנן לסיוע" [Çatışmaların Uzaması Üzerine: Suriye’deki Dürzi Lider Yardım İçin Yalvarıyor]. JDN (İbranice). 3 Ağustos 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-07-25.
- ^ "Suriye'de Dürziler ve Sünni aşiretler arasındaki çatışmalar sürüyor: 50 ölü". Independent Türkçe. 14 Temmuz 2025. 16 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2025.
- ^ "İsrail Ordusu Şam'daki Savunma Bakanlığı binasını vurdu". BBC News Türkçe. 14 Temmuz 2025. 16 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2025.
- ^ "Süveyda'da 'katliam' alarmı: En az 100 Dürzi hayatı kaybetti". www.rudaw.net. 16 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2025.
- ^ "İsrail saldırısı altındaki Suriye birlikleri Süveyda'da katliam yaptı". bianet.org. 15 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2025.
- ^ Şafak, Yeni. "Dürziler üzerinden Suriye'de kaos planı | Ortadoğu Haberleri". Yeni Şafak. 16 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2025.
- ^ "İsrail'in Şam saldırıları hakkında neler biliniyor?". BBC News Türkçe. 14 Temmuz 2025. 16 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2025.
- ^ "Suriye'de ateşkese rağmen Dürzi-HTŞ çatışması sürüyor, İsrail Süveyda ve Şam'ı bombalıyor | soL haber". haber.sol.org.tr. 16 Temmuz 2025. 16 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2025.
- ^ "SON DAKİKA HABERİ İsrail'den Şam'a Saldırı: Suriye Genelkurmay Başkanlığı Girişi Vuruldu | Video". CNN TÜRK. 16 Temmuz 2025. 16 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2025.
- ^ ""Martyrs like Mother Fouziya Light Our Path"". YPJ (İngilizce). 16 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Temmuz 2025.
- ^ Ari, Lior Ben (2025-07-13). "At Least 18 killed in clashes between Druze, Bedouins in southern Syria". Ynetnews (İngilizce). 14 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-07-25.
- ^ "فيديو - تحليق مكثف للطيران الإسرائيلي فوق السويداء وإطلاق بالونات حرارية" [Video – Süveyda üzerinde yoğun İsrail hava faaliyetleri ve termal izleme balonlarının bırakılması]. قناة ومنصة المشهد (Arapça). Al Mashad. 2025-07-14. 16 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-07-25.
- ^ "Druze spiritual leadership: calling on Sweida factions to cooperate with Interior and Defense Forces and surrender their weapons". Syrian Arab News Agency (İngilizce). 2025-07-15. 16 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-07-25.
- ^ Tawfeeq, Eyad Kourdi, Catherine Nicholls, Eugenia Yosef, Mostafa Salem, Mohammed (2025-07-16). "Syria withdraws troops from south after days of deadly clashes with Arab minority that drew in Israel". CNN (İngilizce). 16 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-07-25.
- ^ Ghaddar, Ali. "مجموعات خارجة عن القانون ترتكب مجازر بحق المدنيين وأبناء العشائر في ريف السويداء- فيديو". S A N A (Arapça). 17 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-07-25.
- ^ "Syria crisis: Hundreds killed in ongoing violence, hospitals overwhelmed | UN News". news.un.org (İngilizce). 2025-07-18. 18 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-07-25.
- ^ "משרד הפנים הסורי: כל לוחמי השבטים הבדואים פונו מא-סווידא" [Suriye İçişleri Bakanlığı: Süveyda'dan tüm Bedevi kabile savaşçıları tahliye edildi.]. כאן | תאגיד השידור הישראלי (İbranice). 20 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-07-25.
- ^ "Ongoing violations | Israeli fighter jets fly over southern Syrian and launch thermal balloons over Al-Suwaidaa - The Syrian Observatory For Human Rights" (İngilizce). 2025-07-20. 26 Ağustos 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-07-25.
- ^ AlrasheedMedia (2025-07-22). "الداخلية السورية: الوضع يتحسن في السويداء وعودة عمل أجهزة الدولة تحتاج بعض الوقت". قناة الرشيد الفضائية (Arapça). 22 Temmuz 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-07-25.
- ^ Al Rasheed Media (2025-07-22). "الداخلية السورية: الوضع يتحسن في السويداء وعودة عمل أجهزة الدولة تحتاج بعض الوقت" [Suriye İçişleri Bakanlığı: Süveyda’daki durum iyileşiyor, devlet kurumlarının yeniden faaliyete geçirilmesi biraz zaman alacak]. قناة الرشيد الفضائية (Arapça). 3 Ağustos 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2025-07-25.
- ^ "بيان عن أبناء السويداء: نعلن تأسيس الإدارة الذاتية لإقليم جبل العرب | Cedar News" [Süveyda halkı adına yapılan bir açıklamada: Cebel Arab bölgesi için özyönetim idaresinin kurulduğunu ilan ediyoruz] (Arapça). 2025-07-25. Erişim tarihi: 2025-07-25.