Tencere tava hep aynı hava
Tencere tava hep aynı hava; dönemin Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Gezi Parkı eylemcilerini hedef alarak dile getirilmiş ve akabinde popüler hale gelmiş siyasi bir söylemdir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Ortaya çıkışı
[değiştir | kaynağı değiştir]
İlk defa 28 Mayıs 2013 tarihinde İstanbul'da başlayan ve ilerleyen günlerde büyüyerek ülke geneline yayılan Gezi Parkı protestolarında eylemcilerin başvurduğu yöntemlerden biri de tencere ve tavalara çeşitli araç gereçlerle vurmak suretiyle düzensiz sesler çıkarmak oldu. Türkiye'nin çeşitli mahallelerinde, her akşam saat dokuzda başlayan eşzamanlı eylemlerde halk; hükûmete olan tepkisini tencerelere vurarak gösterdi.[2] Gösterilerin henüz devam ettiği 3 Haziran günü Fas'a düzenleyeceği resmi ziyaret öncesinde Atatürk Havalimanı'nda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Reuters haber ajansından muhabir Birsen Altaylı ile sözlü polemik yaşadı. Altaylı'nın eylemcilerin sadece muhalif siyasi görüşe sahip insanlardan oluşmadığına ve aralarında ülkedeki sosyoekonomik problemlerden rahatsızlık duyan genç nüfusun da olduğuna dikkat çekmesi üzerine sinirlenerek "Kimler var tespitini yapabildiniz mi? Biz ülkenin yüzde ellisini zorla evde tutuyoruz." çıkışıyla karşılık veren Erdoğan, açıklamasının ilerleyen bölümlerinde korna çalmak ve tavalara vurmak suretiyle protesto gösterisinde bulunan eylemcileri "Tencere tava hep aynı hava. Geçmişte de gördük, eski alışkanlıklar bunlar." sözleriyle eleştirdi.[3]
İlk eleştiriler
[değiştir | kaynağı değiştir]Dönemin Milliyetçi Hareket Partisi Genel Başkanı Devlet Bahçeli ise ertesi gün düzenlenen parti grup toplantısında günlerdir sürmekte olan eylemleri 10,5 yıldır baskı ve kuşatma altında yaşayan halkın bir tepkisi olarak nitelendirerek Erdoğan'ı protestocularla alay etmekle suçladı. Eylemlere uluslararası kamuoyundan da destek geldiğini belirten Bahçeli, "Biz de Başbakan'a diyoruz ki, 'tencere dibin kara, seninki herkesten kara'." sözleriyle Erdoğan'ın çıkışına göndermede bulundu.[4]
İngiltere merkezli yayın kuruluşu BBC ise bu çıkışıyla Erdoğan'ın halkın mutfak araç gereçleriyle yaptığı protestoları küçümsediğini yazdı. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün "Demokrasi demek sadece seçim demek değildir." sözlerine vurgu yapılan haberde, olayların Başbakan ve Cumhurbaşkanı tarafından farklı şekillerde algılandığı ileri sürüldü.[5]
Popüler kültüre etkileri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Erdoğan'ın söz konusu çıkışı üzerine Türk müzik grubu Kardeş Türküler, sözleri Fehmiye Çelik tarafından yazılan ve Ayhan Akkaya tarafından bestelenen "Tencere Tava Havası" isimli şarkıyı seslendirdi. Enstrüman olarak tencere, tava, bardak, çatal ve bıçak gibi mutfak araç-gereçlerinin kullanıldığı şarkıya bir de klip çekildi.[6] YouTube üzerinden yayımlanan video, bir hafta içerisinde bir buçuk milyon kişi tarafından izlendi.[7] Temmuz 2015 tarihinde İstanbul'a gelen Amerikalı protest müzik şarkıcısı Joan Baez, verdiği konserde aynı şarkıyı seslendirerek Gezi Parkı protestolarını andı.[8]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Recep Tayyip Erdoğan [@RTErdogan] (3 Haziran 2013). "Tencere tava hep aynı hava biz bunları önceden de gördük" – X vasıtasıyla.
- ^ "Turkey's Erdogan and year of 'foreign plot'" (İngilizce). BBC News. 27 Aralık 2013. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ "Erdoğan'ın Gezi Eylemi Yorumu: Tencere Tava Hep Aynı Hava". İstanbul: Bianet. BİA Haber Merkezi. 3 Haziran 2013. 5 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ ""Mazlum edebiyatı yaparak zorbalık yapan Başbakan"". Cumhuriyet. 4 Haziran 2013. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ "Gezi Parkı: Gül ve Erdoğan'dan farklı yorumlar". BBC Türkçe. 3 Haziran 2013. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ "Kardeş Türküler'den "Tencere Tava Havası"". Milliyet Sanat. 6 Haziran 2013. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ "Bu da tencere tava havası!". Sabah. 13 Haziran 2013. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ Sarı, Seley (3 Temmuz 2015). "Efsane isim Joan Baez'le Tencere Tava Havası". İstanbul: Milliyet. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.