Acı ve İlham

Acı ve İlham
The Agony and the Ecstasy
	"Acı ve İlham" (The Agony and the Ecstasy) filminin özgün sinema afişi
Yönetmen	Carol Reed
Yapımcı	Carol Reed
Senarist	Philip Dunne; Irving Stone (roman)
Oyuncular	Charlton Heston; Rex Harrison; Harry Andrews; Adolfo Celi; Diane Cilento
Müzik	Alex North
Görüntü yönetmeni	Leon Shamroy
Kurgu	Samuel E. Beetley
Stüdyo	Twentieth Century-Fox
Dağıtıcı	Twentieth Century-Fox
Cinsi	Sinema filmi
Türü	Tarihi dram
Renk	Renkli (DeLuxe)
Yapım yılı	1965
Çıkış tarih(ler)i	16 Eylül 1965, Batı Almanya
Süre	138 dakika
Ülke	ABD
Dil	İngilizce, Latince
Bütçe	$10,000,000
Diğer adları	Acı ve İlham (Türkiye); L'Extase et l'agonie (Fransa); Il Tormento e l'estasi (İtalya); El Tormento y el éxtasis (İspanya); Inferno und Ekstase (Batı Almanya ; Michelangelo - Inferno und Ekstase (Batı Almanya, TV); Irving Stone's The Agony and the Ecstasy (Alternatif isim)

Acı ve İlham 1965 ABD yapımı dramatik tarihi filmdir. Özgün adı The Agony and the Ecstasy (Türkçesi: Izdırap15 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve Coşku) olan film hem 1970'lerde TRT televizyonunda, hem de 2009'da şifreli kanallarda yine sinemalarda gösterildiği "Acı ve İlham" adıyla gösterime sunulmuştu.^[1]^[2]

Amerikalı yazar Irving Stone'un 1961 tarihli aynı adlı biyografik romanından senaryosunu Philip Dunne'un uyarlayıp yazdığı filmi İngiliz yönetmen Carol Reed yönetmiş ve yapımcılığını da üstlenmiştir. Başlıca rollerinde Charlton Heston, Rex Harrison, Harry Andrews, Adolfo Celi ve Diane Cilento'nun oynadığı filmin müzikleri Alex North'a aittir. Filmin görüntülerini Leon Shamroy çekmiştir. Irving Stone'un romanı Türkçeye S. Yılmaz Özen'in çevirisiyle 1965 yılında Hakan Yayınevi tarafından İlâhi Istırap adıyla aktarılmıştı.^[3]

16. yüzyılda Katolik Kilisesi'nin ihtiraslı ve savaşçı lideri, aynı zamanda sanata verdiği önemle de tanınan Papa II. Julius (Rex Harrison) kendisini hatırlatacak kalıcı bir eser bırakmak istediği için devrin ünlü heykeltıraşı Michelangelo’yu (Charlton Heston) Sistine Şapeli’nin tavanına görkemli bir dinî fresk yapması için görevlendirir, ancak Michelangelo resim yapmaktan pek hoşlanmaz ve görevi istemeyerek kabul eder.^[4] Ünlü heykeltıraşın hayatından bir bölümün ele alındığı bu biyografik filmin odağında pragmatist bir hükümdar olan Papa II. Julius'la idealist sanatçı Michelangelo'nun çatışması yer alır.^[5]

"Acı ve İlham"ın çekimlerinin tamamı İtalya'da, konusunun geçtiği mekanlarda gerçekleştirmiştir. Yüksek tanımlamalı Todd-AO geniş perde sistemiyle çekilen filmin 70mm baskılarında 6 kanal ses kuşağı vardır.^[6] Filmin DVD transferleri de bu yüksek çözünürlüklü Todd-AO kopyalarından yapılmıştır.^[7] 10 milyon dolara malolan bu üstün yapım seyirci tarafından uzun (2,5 saate yakındır) ve sıkıcı bulunmuş ve sonuçta gişede başarısızlığa uğramıştı. Sinema gişelerinde 6 milyon dolar zarar eden film sonraki yıllarda video baskılarıyla zararını kurtarabilmişti.^[8]

1966 yılında kostüm, dekor, sinematografi, ses ve müzik gibi 5 teknik dalda Oscar'a aday gösterilen filme "en iyi yabancı film" David di Donatello Ödülü verilmiştir.

Konusu

1503 yılında Katolik Kilisesi'nin başına geçen Papa II. Julius (Rex Harrison) bir yandan diğer İtalyan şehir devletleri ve komşu ülke Fransa'yla savaşırken diğer yandan da bilim adamlarının ve sanatçıların koruyuculuğunu yapıyordu. Bu ihtiraslı ve savaşçı lider ordusuyla Roma'ya geldiğinde birçok sanatçıyı etrafında toplayarak bazı yeni mimari ve sanat eserlerinin yapımı için emirler verir. Bu arada devrin ünlü heykeltıraşı Michelangelo’yu (Charlton Heston) da Sistine Şapeli’nin tavanına görkemli bir dinî fresk yapması için görevlendirir. Ancak ünlü heykeltıraş resim yapmaktan pek hoşlanmamaktadır ve bu istek karşısında sürekli ayak diretir, hatta bu görevi kabul etmemek için İstanbul'a gidip Osmanlı Sultanı için Haliç Köprüsü projesinde çalışmayı düşünür, üstelik bu iş için Sultan'dan kaparo bile alır. Ancak Papa'nın baskısı ile Şapelin tavanını resimleme işine başlayan Michelangelo, hem Papa'yla hem de Papa'nın baş mimarı Donato Bramante (Harry Andrews) ile sık sık fikir ayrılığına düşer.

Bir ara işi bırakarak kaçar ve ortadan kaybolur, bir süre mermer ocaklarında saklandıktan sonra yeni taslaklarıyla ortaya çıkar ve taze bir ilhamla tekrar işe koyulmaya karar verir. Yorucu çalışmaları sırasında tavana çizdiği çıplak figürlerden dolayı Kardinal'in dine hakaret ettiği ve kiliseyi paganist Eski Yunan tapınaklarına çevirdiği şeklindeki suçlamalarına maruz kalır ama bu konuda Papa kendisine arka çıkar, Michelangelo da resim anlayışından ödün vermez.

Tavanın bir an önce bitirilmesi hususunda baskı yapan Papa'yla Michelangelo arasında sürekli bir sürtüşme yaşanır. Hatta bir ara çalışmaları hızlandırmak amacıyla Papa kurnazca bir manevrayla işi ressam Raphael'e (Tomas Milian) tamamlatacağını söyleyince, Michelangelo çalışma temposunu daha da arttırak işe dört elle sarılır, bunun sonucunda da doğal olarak sürmenaj olup yatağa düşer. Michelangelo'ya eski aşkı Medici kontesi (Diane Cilento) bakar ve onu sağlığına kavuşturur, ama o gerçek aşkı olan sanata geri dönecektir. Michelangelo 1508'de başladığı işi 1512'de bitirecektir.

Oyuncu kadrosu

Aktör/Aktris	Rolü
Charlton Heston	Michelangelo
Rex Harrison	Papa II. Julius
Diane Cilento	Contessina de'Medici
Harry Andrews	Bramante
Alberto Lupo	Urbino Dükü
Adolfo Celi	Giovanni de' Medici
Venantino Venantini	Paris De Grassis
John Stacy	Sangallo
Fausto Tozzi	Ustabaşı
Maxine Audley	Kadın
Tomas Milian	Raphael
Alec McCowen
Furio Meniconi	Köylü
Adolfo Pezzini	Mermer ocağındaki adam

Kaynakça

^ http://onfinite.com/libraries/1467118/97b.jpg^{[ölü/kırık bağlantı]} Gazete kupürü
^ http://www.digiturk.gen.tr/tvProgram/progDetail.aspx?contentID=8861^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2009.
^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2009.
^ "The Agony and the Ecstasy (1965)". www.allmovie.com. 1 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024.
^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2009.
^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2009.
^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2009.

Dış bağlantılar

[1] ttp://onfinite.com/libraries/1467118/97b.jpg^{[ölü/kırık bağlantı]} Gazete kupürü

[2] ttp://www.digiturk.gen.tr/tvProgram/progDetail.aspx?contentID=8861^{[ölü/kırık bağlantı]}

[3] "Arşivlenmiş kopya". 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2009.

[4] "Arşivlenmiş kopya". 18 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2009.

[5] "The Agony and the Ecstasy (1965)". www.allmovie.com. 1 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024.

[6] "Arşivlenmiş kopya". 9 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2009.

[7] "Arşivlenmiş kopya". 11 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2009.

[8] "Arşivlenmiş kopya". 12 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2009.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

g t d David di Donatello Yabancı Dilde En İyi Film Ödülü
1958–1969	Prens ve Şovkızı (1958) Gigi (1959) Ben-Hur (1961) Nüremberg Duruşması (1962) En Uzun Gün (1963) Arabistanlı Lawrence (1964) Benim Güzel Meleğim (1965) Acı ve İlham (1966) Doktor Jivago (1967) Beklenmeyen Misafir (1968) 2001: Bir Uzay Destanı (1969)
1970–2000	Kış Aslanı (1970) İrlandalı Kız (1971) Kanunun Kuvveti (1972) Baba (1973) Jesus Christ Superstar (1974) Yangın Kulesi (1975) Nashville (1976) Vahşi Koşu (film) (1977) Üçüncü Türden Yakınlaşmalar (1978) Dilek Ağacı (1979) Kramer Kramer'e Karşı (1980) Mephisto (1982) Gandhi (1983) Fanny and Alexander (1984) Amadeus (1985) Benim Afrikam (1986) Manzaralı Oda (1987) Au revoir les enfants (1988) Yağmur Adam (1989) Ölü Ozanlar Derneği (1990) Cyrano de Bergerac (1991) Kırmızı Fenerler (1992) A Heart in Winter (1993) In the Name of the Father (1994) Ucuz Roman (1995) Nelly and Mr. Arnaud (1996) Gülünç İlişkiler (1997) Anadan Doğma (1998) Train of Life (1999) Annem Hakkında Her Şey (2000)
2001–günümüz	Le Goût des autres (2001) Orada Olmayan Adam (2002) Piyanist (2003) Barbarların İstilâsı (2004) Milyonluk Bebek (2005) Çarpışma (2006) Babil (2007) İhtiyarlara Yer Yok (2008) Gran Torino (2009) Soysuzlar Çetesi (2010) Öteki Dünya (2011) Bir Ayrılık (2012) Zincirsiz (2013) Büyük Budapeşte Oteli (2014) Birdman (2015) Casuslar Köprüsü (2016) Gece Hayvanları (2017) Dunkirk (2018) Roma (2019) Parazit (2020) 1917 (2021) Belfast (2022) Fabelmanlar (2023)