Theory of the Earth
 | |
| Yazar | James Hutton |
|---|---|
| Ülke | İskoçya |
| Dil | İngilizce |
| Yayım | 1788 |
| Yayımcı | Royal Society of Edinburgh |
| Transactions of the Royal Society of Edinburgh, Vol. 1 serisi | |
Theory of the Earth, James Hutton'ın jeolojinin temellerini atan bir yayınıdır.[1][2] Bu çalışmasında, Dünya'nın doğal kuvvetlerin bir ürünü olduğunu göstermiştir. Günümüzde görebildiğimiz olaylar, uzun zaman dilimlerinde, kayalarda gördüklerimizi üretebilir. Ayrıca Dünya'nın yaşının İncil'i harfi harfine yorumlayanların iddia ettiğinden çok daha eski olduğu hipotezini de ortaya attı.[3] Üniformitaryanizm fikrini Charles Lyell kendi çalışmalarında kullandı ve Lyell'ın ders kitabı Charles Darwin için fazlasıyla öne arz ediyordu. Çalışma, ilk olarak 1788'de Royal Society of Edinburgh tarafından yayımlandı[4] ve daha sonra 1795'te iki cilde ayrıldı.[5][6]
Hutton, kayaların günümüzde hala işleyen geçmiş süreçleri kaydettiğini fark etti. Ayrıca doğal seçilimi de şöyle öngörmüştü: "En uygun yapıya en çok uzaklaşanlar yok olmaya en yatkın olacaklardır; öte yandan, mevcut koşullar için en uygun yapıya en çok yaklaşan canlı organizmalar, kendilerini korumakta ve soylarının bireylerini çoğaltmakta en elverişli olanlardır."[7]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Hutton'un nesir tarzı teorisinin anlaşılmasını güçleştirdi.[8] 1802'de Edinburg Üniversitesi'nden bir matematik profesörü olan John Playfair, Hutton'un jeolojiye dair düşüncelerini daha açık ve basit bir İngilizce ile yeniden ele alana kadar çalışması ciddiye alınmadı.[3] Ancak Hutton'un evrime dair düşüncelerini atladı.[9] Charles Lyell 1830'lu yıllarda sonsuz mükerrer döngü düşüncesini (kayaların erozyonu ve tortulanma) yaygınlaştırdı. Lyell, kademeli değişime inanıyordu ve Hutton'un bile katastrofik değişimlere gereğinden fazla değer verdiğini düşünüyordu.
Hutton'un çalışması farklı biçimlerde ve aşamalarda yayımlandı:
- 1788. Theory of the Earth; or an investigation of the laws observable in the composition, dissolution, and restoration of land upon the Globe. Transactions of the Royal Society of Edinburgh, vol. 1, Part 2, pp. 209–304.
- 1795. Theory of the Earth; with proofs and illustrations. 2 vols, Edinburgh: Creech.
- 1899. Theory of the Earth; with proofs and illustrations, vol III. Edited by Sir Archibald Geikie. Geological Society, Burlington House, London.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Scientific American (1892). "Theory of The Earth"
. Scientific American. 34 (872supp). ss. 13938-13939. doi:10.1038/scientificamerican09171892-13938supp24 Şubat 2018.
- ^ Mather, Kirtley & Mason, Shirley L. (eds) [1939] 1967. A source book in Geology, 1400–1900. Cambridge, MA: Harvard University Press, 92–100. 0-674-82277-3.
- ^ a b Gribbin, John. The Scientists: A History of Science Told Through the Lives of Its Greatest Inventors. New York, Random House, 2002. p. 315.
- ^ Hutton, James (1788). "Theory of the Earth; or an Investigation of the Laws observable in the Composition, Dissolution, and Restoration of Land upon the Globe". Transactions of the Royal Society of Edinburgh. 1 (Part 2). Royal Society of Edinburgh. ss. 209-304. doi:10.1017/S0080456800029227.
- ^ Hutton, James (1795). Theory of the Earth. 1. Edinburgh.
- ^ Hutton, James (1795). Theory of the Earth. 2. Edinburgh.
- ^ Pearson, Paul N (2003). "In retrospect". Nature. 425 (6959). s. 665. Bibcode:2003Natur.425..665P. doi:10.1038/425665a
.
- ^ Geikie, Archibald (1897). The Founders of Geology. London: Macmillan. s. 166.
- ^ Playfair, John 1802. Illustrations of the Huttonian Theory of the Earth. Edinburgh. Playfair added an important observation of his own: that glaciers can transport great quantities of rock.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Gutenberg Projesi tarafından sağlanan e-kitaplar:
- Theory of the Earth (1795, 1. cilt)
- Theory of the Earth (1795, 2. cilt)