Tikveş Ayaklanması
| Tikveş Ayaklanması | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Taraflar | |||||
| Sırbistan Krallığı | İç Makedon Devrimci Örgütü (IMRO) | ||||
Tikveş Ayaklanması (Bulgarca: Тиквешко въстание, Makedonca: Тиквешко востание, Sırpça: Тиквешки устанак / Tikveški ustanak), 1913 yılının haziran ayı sonlarında Makedonya'nın Tikveş bölgesinde gerçekleşen bir ayaklanmadır.
İç Makedon Devrimci Örgütü (IMRO) tarafından Birinci ve İkinci Balkan Savaşı arasında Vardar Makedonyası'ndaki Sırp birliklerine karşı düzenlendi. Birinci Balkan Savaşı sınır düzenlemelerine son noktayı koyarken, Osmanlı'nın Yunan ve Sırp kontrolüne giren bölgelerindeki Bulgar Eksarhlığı ve Makedon Bulgar etnik toplumu üzerindeki baskılar artıyordu.[1] Uluslararası Balkan Savaşları Komisyonu raporuna göre, Sırbistan orada "terör yoluyla asimilasyon" programı uyguladı.[2][3] IMRO, Vardar nehrinin sol yakasında bulunan Bulgar ordusuyla yakın koordinasyon içinde hareket etti. İsyan, 15 Haziran 1913'te[4] gizli ayaklanma komplosunun yerel Sırp yetkililer tarafından ifşa edilmesi nedeniyle erken başladı. Organizatörler, Bulgar Ordusu bölgede operasyonlara başladıktan sonra zalimlere karşı silahlı direniş başlatmayı planlamışlardı.
İsyan Kavadarci, Negotino ve Vatasha köyü bölgelerine yayıldı. Doncho Lazarov ve Mishe Shkartov liderliğinde iki büyük isyancı grup kuruldu. Negotino'daki Sırp ordusu birliği saldırıya uğradı ve kasabadan zorla çıkarıldı, kısa süre sonra Kavadarci ve Vatasha kurtarıldı. İsyanlar sonucu bu yerleşim yerlerinde geçici bir Bulgar hükûmeti kuruldu. Yeniden düzenlenen Sırp ordusu birlikleri ve Vasilije Trbić liderliğindeki düzensizler ayaklanmayı bastırmak için gönderildi. 25 Haziran'da Bulgar ordusu yardımının yakın zamanda gelmeyeceğini anlayan isyancılar kasabalardan ayrıldı. Sonraki günlerde Sırp ordusu ayaklanmayı acımasızca bastırdı ve isyan bölgelerindeki Bulgar halkına terör estirdi. Bazı kaynaklara göre Kavadarci'de 363, Negotino'da 230 ve Vatasha'da 40 sivil Bulgar öldürüldü.[5] Sonuç olarak, Birinci Balkan Savaşı'nın sonuçlarından memnun olmayan Bulgaristan, 29 Haziran 1913'te eski müttefikleri olan Sırbistan ve Yunanistan'a saldırarak İkinci Balkan Savaşı'nı başlattı.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bulgar İsyanları
- Razlofça Ayaklanması
- Kresna-Razlık Ayaklanması
- İlinden İsyanı
- Makedon milliyetçiliği
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Petre Kamchevski: Tikveş ayaklanması bu bölgenin tarihinde büyük bir iz bıraktı 28 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Focus Agency, Makedonya Cumhuriyeti, Kavadarci'deki Müzenin küratörüyle yapılan bir röportaj. (Bulgarca)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Igor Despot, The Balkan Wars in the Eyes of the Warring Parties: Perceptions and Interpretations; iUniverse, 2012, 1475947038, p. 200.
- ^ Paul Mojzes, Balkan Genocides: Holocaust and Ethnic Cleansing in the Twentieth Century, Rowman & Littlefield Publishers, 2011, 1442206659, p. 38.
- ^ Benjamin Lieberman, Terrible Fate: Ethnic Cleansing in the Making of Modern Europe; Rowman & Littlefield, 2013, 144223038X, p. 75.
- ^ Гоцев, Димитър. Национално-освободителната борба в Македония 1912-1915, София 1981, с. 48 (Gotsev, Dimitar. The National Liberation Struggle in Macedonia, Sofia 1981, p. 48)
- ^ Гоцев, Димитър. Национално-освободителната борба в Македония 1912-1915, София 1981, с. 51 (Gotsev, Dimitar. The National Liberation Struggle in Macedonia, Sofia 1981, p. 51)