Titlis Dağı
 Kuzey istikametinden Titlis'e bakış | |
 | |
| En yüksek noktası | |
|---|---|
| Yükseklik | 3.238 metre |
| Çıkıntı | 1.014 metre (3.327 ft) |
| Yalıtılma | 6,9 kilometre (4,3 mi) |
| Koordinatlar | 46°46′19″K 8°26′16″D / 46.77194°K 8.43778°D |
Titlis, Orta İsviçre'de 3.238 m yükseklikteki bir dağdır.[1] Tercih edielen bir kış sporları ve gezi bölgesi olan Titlis dağı Urn Alpleri'nde bulunur. Obwalden, Bern ve Nidwalden kantonları sınırları arasındadır.[1]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Titlis, Obwalden ve Bern kantonlarının arasındadır. Hem en yüksek zirvesi (Büyük Titlis) hem de Küçük Titlis, kuzeyde Engelberg, güneyde Gadmen belediyesi arasında bulunur. Titlis'in dağ kütlesinin bir kısmı Nidwalden kantonuna uzanır ve kantonun en yüksek zirvesi olan Rotstöckli'yi (2901 m.) oluşturur. Titlis, aynı zamanda Nidwalden kantonunun ve Engelberg vadisinin en yüksek dağıdır. İsviçre'nin coğrafi merkezi dağın 15 km. batısındadır.
Titlis, Susten geçidi'nin kuzeyindeki Uri Alplerinin en yüksek kısmıdır. Bu kısım Hasli ve Reuss vadilerinin tam ortasında yükselir ve böylelikle Aare ve Reuss nehir yataklarını birbirinden ayırır. Engelberg vadisinin (Engelbergertal) kuzeyinde Reuss'un bir kolu olan Engelberger Aa nehri bulunur. Vadi Luzern gölünün güneyinde yer alır.
Dağ kütlesinin kuzey bölümü Titlis buzulu (Titlisgletcher) ile kaplıdır. Sarp kayalardan oluşan güney bölümü Wender buzulunun üstünde yükselir. Batı yakası ise Firnalpeligletscher buzulu ile kaplıdır.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir zamanlar Titlis'e Wendenstock ya da Nollen denilirdi. Aslında bu iki dağ Titlis'den daha alçak olmalarına rağmen, sarp ve inişli çıkışlı zirvelere sahiptir. 1435 tarihli bir belgede yerel bir çiftçi olan Tutilos'un adının verildiği ifade edilir. İsim daha sonra Titlis halini aldı.
Uydurma olma ihtimali yüksek olan bir başka açıklama da, dağın en yüksek kısmının bir kadın göğsüne benziyor olmasıdır. Orta Çağ Almancasında Düttel ya da Duttel denilen, bugün Almanca argoda kullanılan "Titte" sözcüğü dağa adını vermiştir.
Dağa ilk çıkış konusunda da farklı açıklamalar söz konusudur. Schweizerseiten'a göre ilk olarak 1739 yılında kimliği bilinmeyen bir hacı zirveye çıkmıştır. Engelberger Dokumente'e göre ise ilk olarak 1744'te dört kişilik bir dağcı ekibi zirveye ulaşmıştır. Ancak dağ 3000 metrelik ve birçoklarına göre nispeten kolaz ulaşılabilir bir zirvesi olduğu için muhtemelen daha önceleri de çıkılmış olabilir.
Turizm ve ulaşım
[değiştir | kaynağı değiştir]
Güneydeki Susten vadisinde pek yerleşim olmadığı için, kış ve yürüyüş turizmi daha yumuşak şekilde yükselen kuzey bölümünde gelişmiştir. Bu taraftaki Engelberg ile Titlis arası dağ trenleri ve çeşitli teleferik yollarıyla doludur. Engelberg'den 3020 metre yükseklikteki küçük Titlis'e, Gerschnialp ve Trübsee üzerinden teleferik ile dört ara istasyondan geçilerek gidilir. Titlis Rotair adındaki diğer bir teleferiğin son aşaması 2014 yılında tamamlandı. Bu teleferik dünyanın dönerek ilerleyen ilk teleferiğidir, teleferiğin 360 derece dönmesi sayesinde yolcular tüm çevreyi panoramik şekilde izleyebilir.
Küçük Titlis'ten bakıldığında geniş bir manzara görülür. Batı-Güneybatı yönünde Berner Oberland'ın Finsteraarhorn, Wetterhorn, Schreckhorn ile Mönch ve Eiger gibi devasa dağ kitleleri görülür. Güney'de Sustenghorn ve Dammastock buzullarıyla birlikte görülür. Batı - Kuzeybatı yönünde ise Melchtal'a kadar uzanan 4 küçük göl görülür. Kuzey yönünde Engelberg vadisi ve arkasındaki Üç kanton gölü ve orta İsviçre'yi sınırlayan dağ kitleleri görülür.
Titlis dağının 3041 metre yüksekliğinde 2012 yılında yapılan ve Cliff Walk adı verilen asma köprü de turistlerin bir başka ilgi odağıdır. Üzerinde yaya olarak yürünebilen köprünün yerden yüksekliği 500 metredir. Köprüye giden dağ treninin durağından köprüye ulaşabilmek için 140 metre uzunluğunda bir yeraltı tünelinden geçmek gerekir. Köprünün diğer ucundan ise bir buzul telesieji ile buzul yüzeyinin 20 metre altındaki Ice-Flyer'a ulaşılır. Burada buzul içinden görülebilir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Nijman, Jan (2020). Geography: Realms, Regions, and Concepts (20. bas.). Wiley. ISBN 978-1119607410.
