Tmogvi
Tmogvi (Gürcüce: თმოგვი; okunuşu: "tmogvi"), Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde, Aspindza Belediyesi'nde bir köydür. Mtkvari Nehri'nin sağ kıyısında, deniz seviyesinden 1.260 metre yükseklikte yer alır. Aspindza kasabasına 23 km uzaklıktadır.
Tmogvi, Nakalakevi, Miraşhana ve Pia köyleriyle birlikte Nakalakevi temini oluşturmaktadır.[1]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]
Tmogvi Kalesi köyün eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Tmogvi, erken Orta Çağ'da Gürcü Krallığı ve birleşik Gürcistan Krallığı içinde bu kaleden dolayı önemli konuma sahipti. Birleşik Gürcistan Krallığı'nın zayıflaması sürecinde bağımsız devlete dönüşen ve Gürcü atabeglerin yönettiği Samtshe-Saatabago sınırları içinde yer alıyordu. Osmanlı Devleti Tmogvi'yi 1578'de bu devletten ele geçirdi.
Osmanlı idaresi sırasında "Tümeg" adı verilen Tmogvi, Rabat-i Kale-i Tümeg (رباط قلعۀ تومك) ve Ziyade Tümeg (زیادە تومك) olmak üzere iki ayrı köy olarak kaydedilmiştir. 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre, kale etrafındaki yerleşme olan Tmogvi'de, Hristiyan köylülerden alınan ispenç vergisi vermekle yükümlü 63 hane, Yukarı Tmogvi'de (Ziyade Tümeg) ise 17 hane yaşıyordu. Söz konusu deftere göre Tmogvi, aynı zamanda Ahalkalak livasının üç nahiyesinden biriydi (diğerleri Akşehir ve Niyaliskur nahiyeleri) ve Tümeg olarak adlandırılan bu nahiye 22 köyden oluşuyordu. Rabat-i Kale-i Tümeg adlı yerleşme Tümeg nahiyesine, Ziyade Tümeg ise Niyaliskur nahiyesine bağlıydı.[2]
Tmogvi, yaklaşık 250 yıl Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Edirne Antlaşması'ya Gürcistan'ı da kapsayan Rusya İmparatorluğu'nun eline geçti.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]2014 yılı verilerine göre köyde 301 kişi yaşıyordu.
| Yıl | Nüfus |
|---|---|
| 2002 | 359 |
| 2014 | 301 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Samshe-Cavaheti (Gürcüce), Yazarlar (Dali Nikolaişvili, Davit Sartania, Avtandil Ucmacuridze, Lamzira Lağidze, Vaja Trapaidze, Tinatin Nanobaşvili), Tiflis, 2016, s. 172 26 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8626-7]
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1947-1958, 3 cilt, I. cilt (1947), s. 244, 250, II. cilt (1941), s. 240, 246, III. cilt (1958), s. 360-368". 27 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2021.