Tomahawk

Tomahawk
ABD donanmasına ait havada bir BGM-109 Tomahawk füzesi, Kasım 2002
Çeşidi	Uzun menzilli, tüm hava koşulları için, ses altı seyir füzesi Gemisavar füzesi(Block V) Denizaltından fırlatılan seyir füzesi Kara hücum füzesi Karadan karaya füze
Uyruğu	Amerika Birleşik Devletleri
Hizmet geçmişi
Kullanıcılar	Amerika Birleşik Devletleri Donanması, Kraliyet Donanması (halen) Avustralya Kraliyet Donanması, Kanada Kraliyet Donanması(gelecekte)
Üretim tarihi
Üretici	General Dynamics (İlk üreten şirkettir) McDonnell Douglas Hughes Aircraft şirketi Raytheon Missiles & Defense şirketi
Birim maliyeti	$1.87M (FY2017) (Block IV) $2M (FY2022) (Block V)
Üretildiği tarih	1983–günümüze
Özellikler
Uzunluk	Güçlendiricisiz: 18 ft 3 in (5,56 m) Güçlendirici ile: 20 ft 6 in (6,25 m)
Mermi çıkış hızı	Subsonic; ~Mach 0.74. about 5.677 mph (4.933 kn; 9.136 km/sa)
Savaş başlığı	nuclear: W80 warhead (with blast yield of 5-150 kT) (retired) conventional: 1.000 pound (450 kg) high explosive or submunition dispenser with BLU-97/B Combined Effects Bomb or PBXN
Patlama mekanizması	TLAM Blok III'ten beri FMU-148, diğerleri ise özel uygulamalar içindir
Motor	Williams International F107-WR-402 turbofan TH-dimer yakıt kullanarak ve katı yakıtlı roket motor güçlendiricili
Kanat genişliği	8 ft 9 in (2,67 m)
Seyir irtifası	98-164 ft (30-50 m) yer seviyesinin üstünde
Platform	dikey fırlatma sistemi (VLS), Torpido tüpü, Yüzey gemileri, denizaltılar, Taşıyıcı kurmalı fırlatıcılar

BGM-109 Tomahawk, Amerika Birleşik Devletleri yapımı uzun menzilli, jet motorlu ve ses altı hızda seyreden bir karadan karaya seyir füzesidir. Her türlü hava koşulunda çalışan füzelerin gemi ve denizaltıdan fırlatılabilen versiyonları, ABD Donanması, Avustralya Kraliyet Donanması, Hollanda Kraliyet Donanması ve Kraliyet Donanması tarafından kara hedeflerine saldırı amacıyla kullanılmaktadır.

Johns Hopkins Üniversitesi'nin Uygulamalı Fizik Laboratuvarı'nda James H. Walker tarafından geliştirilen Tomahawk, 1970'lerde General Dynamics tarafından ilk kez üretilen modüler bir seyir füzesi olarak ortaya çıktı. Füzenin ilk testleri 1983 ile 1993 yılları arasında yapıldı. Bu süre zarfında, "Kanada-ABD Test ve Değerlendirme Programı" kapsamında Kanada'nın kuzeyinde 23 seyir füzesi test edildi. Program, Sovyetler Birliği'nin kuzeyindeki iklim ve arazi koşullarını taklit etmeyi ve Kuzey Amerika Havacılık ve Uzay Savunma Komutanlığı'nın (NORAD) seyir füze karşıtı yetenek geliştirmesini sağlamayı amaçladı.

Tomahawk, orta ve uzun menzilli alçak irtifa operasyonları için tasarlanmış modüler bir seyir füzesidir. Modüler gövde farklı savaş başlıklarıyla uyumludur ve yüksek patlayıcı, alt mühimmat ile sığınak delici başlıklar kullanılabilir. Füze, GPS, atalet navigasyonu ve arazi kontur eşleştirme gibi çeşitli güdüm sistemlerini kullanır. Orijinal tasarımdan bu yana konvansiyonel ve nükleer yük taşıyan, deniz, denizaltı ve kara fırlatmalı konfigürasyonlar dahil olmak üzere ondan fazla varyant ve yükseltme geliştirildi. Üretim birkaç kez el değiştirdi; 1970'lerde General Dynamics tek tedarikçiydi. 1992 ile 1994 yılları arasında McDonnell Douglas, Block II ve Block III versiyonlarını üretti ve birçok Tomahawk'ı geliştirdi. 1994'te Hughes Aircraft tek tedarikçi oldu. 1997'de üretim Raytheon'a geçti. 2016'da ABD Savunma Bakanlığı, 149 adet Blok IV Tomahawk için 202,3 milyon dolar ödedi. 2024 itibarıyla Raytheon, nükleer olmayan denizden fırlatılan Tomahawk varyantlarının tek üreticisidir.

Üreticileri

1992-1994 arası McDonnell Douglas Corporation, Tomahawk füzelerinin tek tedarikçisiydi ve Block II ve Block III Tomahawk füzelerini ve birçok Tomahawk'ı Block III özelliklerine göre yeniden üretti.

1994 yılında Hughes, Tomahawk füzelerinin tek tedarikçisi olmak için McDonnell Douglas Aerospace'i geride bıraktı.

2019 itibarıyla hizmetteki tek model Raytheon Missiles & Defense firması tarafından üretilen ve nükleer olmayıp denizden atılan modeldi.

Maliyeti

Tomahawk füzesinin Birim maliyeti 1.4 milyon dolardır. Halen geliştirilen Taktik Tomahawk füzesinin 500 bin dolara mal olacağı açıklanmıştır.

Fırlatma sistemleri

Her füze, nakliye ve depolamada kendisini koruyan ve fırlatma borusu görevi yapan basınçlı metal bir kapta depolanır ve fırlatılır. Bu kaplar, üzerine kurulan Zırhlı Kutu Fırlatıcı'larda (ABL) raflara yerleştirildi ve dört yeniden etkinleştirilen Iowa-sınıfı savaş gemileri USS Iowa, USS New Jersey, USS Missouri ve USS Wisconsin BB-64 6 ‘e yerleştirildi. ABL'ler ayrıca sekiz sclass Spruance destroyer, dört sclass Virginia kruvazer ve nükleer kruvazör USS Long Beach CGN-9 6 üzerine kuruldu. Bu kaplar ayrıca diğer su üstü gemilerinde dikey fırlatma sistemlerinde (VLS), daha sonraki Los Angeles sınıfı denizaltı ve sclass Virginia denizaltı kapsül fırlatma sistemlerinde (CLS) ve denizaltıların torpido tüplerinde bulunur. Tüm ABL donanımlı gemiler hizmet dışı bırakılmıştır..

Denizaltından fırlatılan füzeler için (UGM-109'lar olarak adlandırılır), gaz basıncıyla (dikey olarak VLS aracılığıyla) veya su darbesiyle (yatay olarak torpido tüpü aracılığıyla) fırlatıldıktan sonra, bir katı yakıt güçlendirici füzeyi itmek ve sudan çıkarmak için ateşlenir.

Uçuş gerçekleştikten sonra, füzenin kanatları kalkmak için açılır, hava kepçesi açığa çıkar ve turbofan motoru seyir uçuşu için kullanılır. Su üzerinde, Tomahawk önceden ayarlanmış bir rotayı izlemek için atalet kılavuzluğu veya GPS kullanır; karadayken, füzenin güdüm sistemi arazi kontur eşleştirmesi (TERCOM) tarafından desteklenir. Terminal kılavuzu, Dijital Manzara Eşleştirme Alanı Korelasyonu (DSMAC) sistemi veya GPS tarafından sağlanır ve yaklaşık 10 metrelik bir dairesel hata olası üretilir.

Tomahawk Silah Sistemi füze, Tiyatro Görev Planlama Merkezi (TMPC)/Suda Planlama Sistemi ve Tomahawk Silah Kontrol Sistemi (yüzey gemilerinde) veya Savaş Kontrol Sisteminden (denizaltılar için) oluşur.

Navigasyon yöntemi

Tomahawk füzeleri, alçak irtifadan yeryüzüne paralel hareket uçar, engellerin çevresinden dolanır ve radara yakalanmazlar.

Tomahawk füzesinde Üç kademeli güdüm sistemi vardır.

• Füze ilk aşamada belirli bir bölgeye ataletsel seyrüsefer güdümü ile yaklaşır. Bu güdüm sistemi deniz ya da çöl gibi belirsiz ya da değişken coğrafi alanlardan yapılan atışlarda önemlidir.
• Ara aşamada Tomahawk yeryüzü referanslı güdüm (TERCOM) ile üzerinden geçtiği bölgedeki coğrafi yüksekliği belleğindeki bilgi ile karşılaştırarak seyreder.
• Son aşamada ise Tomahawk ulaştığı noktadaki hedef görüntüyü hafızasındaki dijital resimlerle karşılaştırarak hedefini bulur. (DSMAC)
• Yeni nesil BLOK III füzelere Küresel Konumlandırma Sistemi (GPS) ile hedefe yönelme yeteneği de kazandırıldı.

Kütlesi ve hızı

Fırlatma motoru ile birlikte kütlesi 1440 kg'dır. Fırlatma motoru hariç kütlesi 1190 kg'dır. Menzili 600 deniz mili (>1100 km)dir. Ortalama uçuş hızı ise 880 km/saat'tir.

Harp başlıkları

1000 libre (450 kg) ağırlığında Tomahawk füzelerinde şu harp başlıkları vardır:

• Delici/nüfuz edici (Bullpup) - C tipi füzelerde
• Bombacıklı - D tipi füzelerde
• 200 kt gücünde W-80 nükleer başlık - A tipi füzelerde
• WDU-36 harp başlığı

Kullanıldığı savaşlar

Tomahawk, ilk defa 1991 yılında Körfez Savaşı'nda kullanıldı. ABD Deniz Kuvvetleri'nin yaptığı atışlarda 297 fırlatma görevi verilmiş, atış için yüklenen füzelerin 7'si teknik sorunlar sebebiyle fırlatıcıyı terk edemedi. Atılan 290 füzenin 242'si hedefi vurdu.

Körfez Savaşı'nda bir Tomahawk, USS Missouri'den Iraklı hedeflere fırlatılıyor

1993, 1996, 1998 ve 2003 yıllarında da Irak'a karşı kullanılan Tomahawk füzeleri, Sırp Cumhuriyeti'ne (1995 Kararlı Güç Harekatı), Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ne (1999 Müttefik Gücü Harekatı), Afganistan'a (2001 Sonsuz Özgürlük Harekatı) ve 2017'de Suriye Humus şehrindeki Şaryat Hava Üssü'ne yönelik bombardımanlarda da kullanıldı.

Tomahawk, en son ABD Donanmasınca Suriye'ye yönelik 2018 füze saldırılarında, Suriye kimyasal silah tesislerini hedef alan 66 füze fırlatıldığında kullanıldı.

Kullanıcıları

2016 yılında ABD Savunma Bakanlığı, 202.3 milyon dolara 149 Tomahawk Block IV füzesi satın aldı.

ABD dışında sadece İngiltere'ye satışı yapıldı.