Toron
Toron Toron Lordluğu | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Toron toprakları, 1187 | |||||
| Tür | Kudüs Krallığı'na bağlı kontluk | ||||
| Başkent | Toron | ||||
| Yaygın dil(ler) | Latince, Eski Fransızca, İtalyanca (ayrıca Arapça ve Yunanca) | ||||
| Resmî din | Roma Katolikliği, Doğu Katolikliği, Rum Ortodoks Kilisesi, Süryani Ortodoks Kilisesi, İslam, Yahudilik | ||||
| Hükûmet | Feodalizm | ||||
| |||||
Toron, günümüzde Güney Lübnan'da Tibnin veya Tebnine olarak bilinen, Lübnan dağlarında Sur'dan Şam'a giden yol üzerinde inşa edilmiş önemli bir Haçlı kalesidir. Bu kale, Kudüs Krallığı'na bağlı bir kontluk olan Toron Lordluğu'nun merkeziydi ve aslen Celile Prensliği'ne bağlıydı.
Toron Lordluğu
[değiştir | kaynağı değiştir]Toron Kalesi, 1106 yılında Celile Prensi Falkenbergli Hugh tarafından Sur'un (Tyre) kuşatılmasına yardımcı olmak amacıyla inşa edilmiştir. Hugh'un ölümünden sonra, İzzet-Malik adlı bir komutan bölgeye saldırarak halkı katletmiş ve ganimetlerle geri çekilmiştir.[1]
I. Onfroy, 1109 yılından önce Tibnin'i bağımsız bir senyörlük olarak yönetmeye başlamıştır. Onun ardından Toron Kalesi ve senyörlük, sırasıyla II. Onfroy ve IV. Onfroy gibi torunlarına geçmiştir. 1128'de Haşhaşîler tarafından II. Baudouin'e verilen Banias, yaklaşık 1148'de II. Onfroy'un Banias ve Assebebe Lordu Renier Brus'un kızıyla evlenmesiyle Toron Lordluğu'na miras kaldı. II. Onfroy, 1157'de Banias ve Chastel Neuf'un bir kısım topraklarını Hospitalier Şövalyeleri'ne sattı. Banias, 18 Kasım 1164'te Nureddin Zengi'nin eline düşene kadar Toron'a bağlı kaldı. Geri alındığında ise Edessa kralı III. Joselin'in Senyörlüğü'nün bir parçası haline geldi.[kaynak belirtilmeli]
Toron lordları
[değiştir | kaynağı değiştir]- I. Onfroy (1109'dan önce – 1136'dan sonra)
- II. Onfroy (1137–1179)
- IV. Onfroy de Toron (1179 – 1183)
- Kraliyete bağlı (1183 – 1187)
- IV. Onfroy (yeniden alınmış) (1190 – y. 1192)
- 1229'a kadar Müslümanlar tarafından işgal edildi ve unvan kullanılmadı
- Ermenistanlı Alice (1229 – 1236'dan sonra), III. Onfroy'un torunu
- Ermenistanlı Maria, Alice'in torunu ve Ermenistanlı Isabella'nın torununun kızı, III. Onfroy'un kızı.
- 1239'dan 1241'e kadar Müslümanlar tarafından işgal edildi
- Philippe Montfort (1241 – 1257'den önce)
- Montfortlu Jean (1257'den önce – 1283), Sur lordu.
- Montfortlu Humphrey (1283 – 1284), Beyrut ve Sur lordu
- Montfortlu Amaury (1284 – 1304)
- Montfortlu Rupen (1304 – 1313), Beyrut lordu
- Montfortlu Humphrey (ö. 1326), Kıbrıs valisi, Beyrut'un unvanlı lordu
- Montfortlu Eschiva (ö. 1350'den önce), Kıbrıslı I. Peter'in karısı, Beyrut'un unvanlı lordu
Kale
[değiştir | kaynağı değiştir]
Toron Kalesi, Tibnin köyünün kuzeyinde, deniz seviyesinden 725 metre (2.379 fit) yükseklikte, dik bir tepe üzerinde yer alır. Bu tepe aslında Bronz Çağı'ndan kalma bir höyüktür. Kale, höyüğün şeklini takip eden oval bir plana sahiptir ve bir zamanlar biri (güneydeki) başkule (donjon) olmak üzere on iki dikdörtgen kuleye sahipti.
1266'da Memlükler tarafından yıkılan kale, yaklaşık 500 yıl sonra, 18. yüzyıl ortalarında, Şii lider Şeyh Nasif el-Nassar tarafından Osmanlı yönetimine karşı verdiği mücadele sırasında yeniden inşa edildi. El-Nassar, Orta Çağ'dan kalan sur kalıntılarını temel alarak kaleyi restore etti, bu nedenle günümüzde kale daha çok Osmanlı dönemi mimari özellikleri taşımaktadır.
Kale, daha sonra Nasif’in ailesi olan El-Esad Hanedanı'nın evi ve karargahı olarak kullanıldı.
1881 yılında yerel valinin ikametgahı olduğu ve burada yaklaşık yirmi Müslümanın yaşadığı kaydedilmiştir.[2]
Kale, 2024 yılı sonlarında İsrail'in Lübnan'ı işgali sırasında hasar gördü ve ortaçağdan kalma duvarlarından biri çöktü.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Tibnin". In The Churches of the Crusader Kingdom of Jerusalem: A Corpus: Volume 2, ed. Denys Pringle, (Cambridge University Press, 1998), 367.
- ^ Conder and Kitchener, 1881, p. 95
- ^ Frayer, Lauren (23 Aralık 2024). "What the Israel-Hezbollah war did to Lebanon's cultural heritage sites". NPR. 1 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
Bibliyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Konuyla ilgili yayımlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ünal, Elif (28 Ekim 2022). "Bir Ortaçağ Haçlı Kalesi: Tibnîn (Toron) 1099-1187" [A Medieval Crusader Castle: Tibnīn (Toron) 1099-1187]. Şarkiyat Mecmuası / Journal of Oriental Studies. 41: 123-158. doi:10.26650/jos.1139572.
