Tremarctinae
| Tremarctinae | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Cinsler | |||||||||||||||
| †Plionarctos Tremarctos | |||||||||||||||
Tremarctinae veya küçük suratlı ayılar ayıgiller familyasına ait bir alt familyadır. Bu gruba ait günümüzde hayatta olan tek tür, Güney Amerika'da yaşayan gözlüklü ayıdır (Tremarctos ornatus). Ancak Tremarctinae, tarihsel olarak dört farklı cinse ait çok sayıda soyu tükenmiş türü de kapsamaktadır. Bunlar arasında, Kuzey Amerika'da yaşamış dev kısa suratlı ayıların dahil olduğu Arctodus cinsi (A. pristinus ve A. simus), Güney Amerika'da bulunan dev kısa suratlı ayıların yer aldığı Arctotherium cinsi (A. angustidens, A. vetustum, A. bonariense, A. wingei ve A. tarijense) ve Florida'da yaşamış olan gözlüklü ayı türü Tremarctos floridanus yer alır. Bu cinslerin hepsinin atası olduğu düşünülen Plionarctos cinsi (P. edensis ve P. harroldorum), Tremarctinae evriminin erken evrelerinde önemli bir rol oynamıştır.[1] Bu türler içinde özellikle Arctodus simus ile Arctotherium angustidens, Amerika kıtasında şimdiye dek yaşamış en büyük kara etoburları arasında gösterilmektedir. Yapılan fosil analizleri, bu ayıların hem büyük yapılı hem de güçlü çene ve kas sistemlerine sahip olduğunu ortaya koymaktadır. Tremarctinae alt familyasının, ilk olarak Doğu Kuzey Amerika'da ortaya çıktığı ve daha sonra Güney Amerika'ya, yaklaşık 3 milyon yıl önce gerçekleşen Büyük Amerika Değişimi sırasında göç ettiği düşünülmektedir. Ancak bu grubun büyük kısmı, Pleistosen çağının sonunda — muhtemelen iklim değişiklikleri ve insan etkileri nedeniyle — soyunu yitirmiştir.
Evrimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Tremarctinae alt familyasının kökeni, yaklaşık 10 milyon yıl önce (Orta Hemphillian, Geç Miyosen'in başlangıcı) Kuzey Amerika'da yaşamış ortak ataları Plionarctosa dayanmaktadır. Plionarctosun fosil kayıtlarına son olarak yaklaşık 3,3 milyon yıl önce (erken Blancan, Erken Pliyosen) rastlanmaktadır. Miyosen ile Pliyosen sınırı civarında (~5 milyon yıl önce), Tremarctinae üyeleri diğer ayı türleriyle birlikte büyük bir evrimsel çeşitlenme süreci geçirmiştir. Bu dönemde yeryüzünde C4 tipi bitkilerin (özellikle otlar) ve açık habitatların yaygınlaşması, küresel sıcaklıklarda önemli bir düşüş, mevsimselliğin artışı ve büyük bir faunal değişim yaşanmıştır. Bu değişim, Avrasya'daki kara hayvanı cinslerinin %60–70'inin ve Kuzey Amerika'dakilerin %70–80'inin yok olmasıyla sonuçlanmıştır.[1] Bu bağlamda, 2016 yılında yapılan bir çalışma, Arctotherium, Arctodus ve Tremarctos cinslerinin ortalama ayrışma zamanını yaklaşık 4,8 milyon yıl öncesine, Arctotherium ile Tremarctos arasındaki ayrımı ise 4,1 milyon yıl öncesine tarihlendirmiştir.[2] Başka bir çalışmada ise Arctodus ile Tremarctos arasındaki ayrışma yaklaşık 5,5 milyon yıl öncesine yerleştirilmiştir.[3] Bu üç cinsin de fosil kayıtlarına ilk olarak Blancan döneminde (Pliyosen–Pleistosen sınırı) Kuzey Amerika'da rastlanmaktadır.[4]
Sistematik
[değiştir | kaynağı değiştir]
|
_(white_background).jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
Geleneksel olarak yapılan filogenetik analizlerde, Tremarctinae alt familyasının iç evrimsel ilişkilerinde Plionarctos ve Tremarctos, evrim ağacının tabanında (bazal konumda) yer alan cinsler olarak değerlendirilirken; Arctodus ve Arctotherium ise kısa suratlı ayılardan oluşan ayrı bir klad (soy grubu) olarak sınıflandırılmıştır.[5][6] Ancak Arctotherium cinsine ait ayıların evrimsel yakınlıklarını inceleyen bir çalışma, bu grubun Arctodustan çok, günümüzde yaşayan gözlüklü ayı (Tremarctos ornatus) ile daha yakın akraba olduğunu ortaya koymuştur. Bu bulgu, Arctodus ve Arctotheriumun büyük vücut boyutlarını bağımsız olarak geliştirdiklerini, yani bu özelliğin her iki soyda da yakınsak evrim sonucu ortaya çıktığını düşündürmektedir.[2]
Tremarctinae üyeleri, eski bilimsel literatürde zaman zaman arctodontlar ya da arctotherler olarak da adlandırılmıştır. Ancak bu terimler günümüzde artık yaygın olarak kullanılmamaktadır.[7]
Taksonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Aşağıdaki tremarctine ayılarının taksonomisi, Mitchell ve arkadaşları (2016) tarafından belirlenmiştir:[2] Tremarctinae alt familyası Merriam & Stock, 1925
- †Plionarctos Frick, 1926
- †Plionarctos harroldorum Tedfored & Martin, 2001
- †Plionarctos edensis Frick, 1926
- †Arctodus Leidy, 1854
- †Arctodus simus Cope, 1879
- †Arctodus pristinus Leidy, 1854
- †Arctotherium Burmeister, 1879
- †Arctotherium angustidens Gervais & Ameghino, 1880
- †Arctotherium vetustum Ameghino, 188)
- †Arctotherium wingei Ameghino, 1902
- †Arctotherium bonariense (Gervais, 1852)
- †Arctotherium tarijense Ameghino, 1902
- Tremarctos Gervais, 1855
- †Tremarctos floridanus (Gildey, 1928)
- Tremarctos ornatus (Cuvier, 1825) – Gözlüklü ayı
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Krause, J.; Unger, T.; Noçon, A.; Malaspinas, A.; Kolokotronis, S.; Stiller, M.; Soibelzon, L.; Spriggs, H.; Dear, P. H.; Briggs, A. W.; Bray, S. C. E.; O'Brien, S. J.; Rabeder, G.; Matheus, P.; Cooper, A.; Slatkin, M.; Pääbo, S.; Hofreiter, M. (28 Temmuz 2008). "Mitochondrial genomes reveal an explosive radiation of extinct and extant bears near the Miocene-Pliocene boundary". BMC Evolutionary Biology. 8 (1): 220. Bibcode:2008BMCEE...8..220K. doi:10.1186/1471-2148-8-220
. PMC 2518930 . PMID 18662376.
- ^ a b c Mitchell, Kieren J.; Bray, Sarah C.; Bover, Pere; Soibelzon, Leopoldo; Schubert, Blaine W.; Prevosti, Francisco; Prieto, Alfredo; Martin, Fabiana; Austin, Jeremy J.; Cooper, Alan (30 Nisan 2016). "Ancient mitochondrial DNA reveals convergent evolution of giant short-faced bears (Tremarctinae) in North and South America". Biology Letters. 12 (4): 20160062. doi:10.1098/rsbl.2016.0062. PMC 4881349 . PMID 27095265.
- ^ Pedersen, Mikkel Winther; De Sanctis, Bianca; Saremi, Nedda F.; Sikora, Martin; Puckett, Emily E.; Gu, Zhenquan; Moon, Katherine L.; Kapp, Joshua D.; Vinner, Lasse; Vardanyan, Zaruhi; Ardelean, Ciprian F. (June 2021). "Environmental genomics of Late Pleistocene black bears and giant short-faced bears". Current Biology. 31 (12): 2728-2736.e8. Bibcode:2021CBio...31E2728P. doi:10.1016/j.cub.2021.04.027 . hdl:10037/22808 . ISSN 0960-9822. PMID 33878301.
- ^ Fowler, Nicholas L.; Spady, Thomas J.; Wang, Guiming; Leopold, Bruce D.; Belant, Jerrold L. (2021). "Denning, metabolic suppression, and the realisation of ecological opportunities in Ursidae". Mammal Review (İngilizce). 51 (4): 465-481. doi:10.1111/mam.12246. ISSN 1365-2907. 14 Şubat 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi5 Mayıs 2025.
- ^ Soibelzon, Leopoldo H.; Rincón, Ascanio D. (27 Temmuz 2007). "The fossil record of the short-faced bears (Ursidae, Tremarctinae) from Venezuela. Systematic, biogeographic, and paleoecological implications". Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie - Abhandlungen (İngilizce). 244 (3): 287-298. doi:10.1127/0077-7749/2007/0244-0287. ISSN 0077-7749. 9 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi5 Mayıs 2025.
- ^ Soibelzon, Leopoldo H.; Schubert, Blaine W. (2011). "The largest known bear, Arctotherium angustidens, from the early Pleistocene pampean region of Argentina: with a discussion of size and diet trends in bears". Journal of Paleontology. 85 (1): 69-75. doi:10.1666/10-037.1. hdl:11336/104215 .
- ^ Packard, E.L.; Allison, I.S.; Cressman, L.S. "Mammalian Tracks in the Late Pliocene or Early Pleistocene Beds of Lake County Oregon" (PDF). Oregon Geology. 10 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Haziran 2017.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]