Turhan Dilligil

Turhan Dilligil (1920, Kafkas - 26 Mart 1997, Ankara), Türk gazeteci ve siyasetçidir.

Trabzon’un Vakfıkebir kazası yerlilerinden Dillioğulları’na mensup olan Turhan Diligil, babasının demiryolu görevlisi olarak bulunduğu Batum’dan 1920 yılının baharında, ailesiyle birlikte kara yolundan yurda dönerlerken Kafkas bölgesinde dünyaya gelmiştir.

İlk yılları

Rahmi Dilligil ile Atiye Dilligil'in oğludur. Soyadı Kanunu çıktıktan sonra soyadı Dilligil olan Turhan, orta okulun ikinci sınıfına kadar Samsun’da okumuş, babasının demiryolu memurluğu sebebi ile liseyi Afyon, Eskişehir ve Bursa’da sürdürdükten sonra Ankara’da bitirmiştir. Lisede iken Türkkuşu’nun İnönü ve Etimesgut kamplarına katılarak paraşüt, planör ve motorlu uçak eğitimi gören Dilligil, planörde A, B ve C bröveleri ile ‘Yüksek Yelken Uçuşu’ sertifikası, motorlu uçak eğitiminde de ‘Turizm Pilotu Brövesi’ almış, yedeksubaylık görevini ise 1943/45 döneminde tamamlayarak Hava Kuvvetlerinden terhis olmuştur.

Turhan Dilligil'in Karacaahmet Mezarlığı Dilligil aile kabristanındaki mezarı

Turhan Dilligil'in Karacaahmet Mezarlığı Dilligil aile kabristanındaki mezar taşı

İş yaşamı

Dilligil, ilk yazı denemelerini radyo tiyatrosu için yapmış, beğenilen ilk oyunu 1939 yılında Ankara Radyosu Temsil Kolu tarafından mikrofona uyarlanmıştır. Daha sonra çocuklar ve büyükler için yazdığı oyunlardan 14'ü 1939 ile 1945 yılları arasında radyodan yayınlanmıştır. 1946 yılında aktör olarak İzmir Şehir Tiyatrosu’na katılan Dilligil, tiyatronun yanı sıra Demokrat İzmir ve Yeni Asır gazetelerine röportajlar yazmış, 1946/1950 yılları arasında bir de Tiyatro Dergisi çıkarmıştır. Profesyonel gazeteciliğe 1951’de İstanbul Ekspres’te başlamış, altı ay sonra İzmir’e giderek orada Türkiye’nin ilk Ofset denemesi olan Ege Güneşi isimi gazetenin Yazı İşleri Müdürlüğünü yapmıştır. 29 gün yayınlanabilen bu ilk Ofset baskılı gazeteden ayrıldıktan sonra Ankara’ya gelen Dilligil önce İstiklal Gazetesi’nde, sonra Türkiye İktisat Gazetesi’nde ve 1953 Ekiminden itibaren de Zafer Gazetesi’nde çalışmıştır. 27 Mayıs 1960 günü, Zafer Gazetesi’nin Yazı İşleri Müdürlüğünü yaptığı gerekçesiyle tutuklanan Dilligil, önce Harbiye’ye, sonra Yassıada’ya sevk edilerek 170 gün tutuklu kalmıştır. Daha sonra muhtelif yazılarından mahkum olan Dilligil 60 gün Kızılcahamam Hapishanesinde, 811 gün de Ankara Cezaevi’nde yatmıştır. Üç çocuk babası Turhan Dilligil 1957 yılında 6 ay kadar Almanya’da bir gazetede meslek eğitimi görmüş, 1965/1969 döneminde Adana’dan milletvekili seçilmiş, 1970’te Basın Kuruluşları tarafından ‘Yılın Gazetecisi’ ilan edilmiş, 1971 ve 1981 yıllarında iki defa Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin düzenlediği yarışmada ‘Haber Dalında Birincilik ödülüne ve 1996 yılında Burhan Felek Gazetecilik ödülüne layık görülerek şükran belgesi almıştır.

Turhan Dilligil, 26 Mart 1997’de Ankara’da ölmüştür.

Görüşler

“Turhan Dilligil demokrasi tarihimizin ve basınımızın bir şövalyesiydi. Bir kahraman gibi yaşadı, bir kahraman gibi öldü.” (Hüsamettin Cindoruk)

Kitapları

• Erbakan ve Erbakancılık (Onur Yayıncılık, 1994)
• Hepiniz suçlusunuz (Dem Yayınları, 1989)
• İmralı'da Üç Mezar (Dem Yayınları, 1988)
• Kim Okur Kim Dinler (Adalet Yayınları, 1986)
• Eğriye Eğri Doğruya Doğru (Adalet Yayınları, 1984)
• 27 Mayıs'tan 12 Eylül'e (Adalet Yayınları, 1983)
• Özgür Basın İçin (Adalet Yayınları, 1973)
• Bayar-İnönü Yakınlaşması (Adalet Yayınları, 1969)
• Asaletmeap (Adalet Yayınları, 1967)
• Allahsız Gardiyan (Adalet Yayınları, 1966)
• Tarih Boyunca Tiyatro (Seçilmiş Hikâyeler Dergisi, 1953)