Uruguay devlet başkanı
| Uruguay Doğu Cumhuriyeti Devlet Başkanı | |
|---|---|
| Presidente de la República Oriental del Uruguay | |
 | |
| Ünvan | Devlet başkanı Hükûmet başkanı |
| Statü | Başkan (konuşmada) Devlet Başkanı (resmîl) |
| Resmî ikamet | Residencia de Suárez |
| Atayan | Doğrudan halk oyu |
| Görev süresi | 5 yıl, hemen olmamak şartıyla birden fazla seçilebilir |
| İlk sahibi | Fructuoso Rivera |
| Maaş | Aylık 403,242$U [1] |
| İnternet sitesi | presidencia.gub.uy |
Uruguay Devlet Başkanı (İspanyolca: Presidente del Uruguay), resmî olarak Uruguay Doğu Cumhuriyeti'nin devlet başkanı olarak bilinir (İspanyolca: Presidente de la República Oriental del Uruguay). Uruguay devlet başkanı ve hükûmet başkanıdır. Hakları Uruguay Anayasası'nda belirlenmiştir. Cumhurbaşkanlığı Sekreterliği, Bakanlar Kurulu ve Plan ve Bütçe Dairesi başkanı, yürütme organı ile uyumludur. Yokluğunda görevi başkan yardımcısı yürütür. Buna karşılık; cumhurbaşkanı, silahlı kuvvetlerin başkomutanıdır.
1990'dan beri cumhurbaşkanının görev süresi 1 Mart'ta başlar ve sona erer. Başkanlığı sona erdirmek için aynı tarih, Ulusal Hükûmet Konseyi (1952–1967) döneminde de gerçekleşti ve 1839'dan beri olağandışı bir durum değil. 1 Mart 2025'den bu yana mevcut başkan Yamandú Orsi'dir. Uruguay'ın 43. devlet başkanıdır.
Makamın özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Gereksinimler
[değiştir | kaynağı değiştir]Anayasa değişikliği cumhurbaşkanı olma şartlarını belirler. 151. madde, cumhurbaşkanının ülkenin doğuştan vatandaşı olması veya yurt dışında doğmuşsa Uruguay vatandaşı olarak doğmuş olması gerektiğini belirler. Başkan ayrıca en az 35 yaşında olmalı ve Ulusal Vatandaşlık Siciline kayıtlı olmalıdır.[2]
Seçim
[değiştir | kaynağı değiştir]Güncel 1967 Uruguay Anayasası veya 1997 Uruguay Anayasasına göre, cumhurbaşkanı beş yıllık bir süre için doğrudan halk oylamasıyla seçilir. Bir kişi birden fazla kez başkanlığa seçilebilir ancak hemen yeniden seçilme hakkı yoktur.[3] Başkan ve başkan yardımcısı, partileri tarafından sunulan tek bir aday listesiyle çalışır. Oyların salt çoğunluğunu (%50+1) hiçbir adayın alamaması durumunda ilk iki aday arasında ikinci tur seçimi yapılır. Bu durumda, ikinci turda çoğunluğu elde eden aday seçimi kazanır.
Yetki ve görevler
[değiştir | kaynağı değiştir]Anayasa'nın 168. maddesine göre, ilgili bakan veya bakanlar veya Bakanlar Kurulu ile birlikte hareket eden cumhurbaşkanının yetki ve görevleri aşağıdadır:
- İçeride düzen ve huzurun, dışarıda güvenliğin korunması.
- Tüm silahlı kuvvetlerin komutası.
- Tüm yasaların yayımlanması, uygulanması için gerekli özel düzenlemelerin çıkarılması.
- Olağan oturumların açılışında Uruguay Genel Kuruluna yapılan konuşmada, Cumhuriyetin durumu ele alınır.
- Beğenmediği yasaları veto etme hakkı.
- Daha önce çıkarılan kanunlarda kanun teklifi veya değişiklik teklif etme hakkı.
- Görevi kötüye kullanma, yolsuzluk veya ihmal nedeniyle kamu çalışanlarının işten çıkarılması.
- Diplomatik ilişkilerin yönetimi ve yasama organının onayı ile savaş ilan etme hakkı.
- Gerektiğinde olağanüstü hâl ilan etme hakkı.
- Devlet bütçesinin hazırlanması.
- Yasama organının onayı ile anlaşmaların müzakere edilmesi.
Vekâlet
[değiştir | kaynağı değiştir]Anayasanın 153. Maddesi; Cumhurbaşkanı ve Cumhurbaşkanı Yardımcısının yokluğu, istifası, görevden alınması veya ölümü hâlinde Cumhurbaşkanlığının, seçildikleri siyasi partinin en çok oy alan listesinin ilk itibarlı Senatörü tarafından üstlenileceğini belirtir.[2]
Konut
[değiştir | kaynağı değiştir]Montevideo'daki Suárez Rezidansı, cumhurbaşkanının resmî konutudur. Konut, açık artırmada Adelina Lerena de Fein tarafından satın alındı ve genç mimar Juan María Aubriot'a üç katlı bir evin inşası için Fein Lerena ailesi tarafından sipariş edildi. 1925 yılında genç Luis Batlle Berres ve Matilde Ibáñez Tálice bu mülkün önünde yürürken bir araya geldi. Kısa süre sonra evlendiler. 1947'de Luis Batlle Berres devlet başkanıydı ve karısının önerisiyle bu konağı resmî ikametgâhları olarak seçtiler.[4]
Anchorena Başkanlık Malikanesi, başkanın ülke ikametgâhıdır. Mülkünün yaklaşık 1.369 hektarını Uruguay Devletine veren aristokrat Aarón de Anchorena'nın mirasıdır ve Montevideo'ya 208 kilometre uzaklıktaki Colonia Departmanında bulunur. Konak, Norman ve Tudor stillerini birleştirmektedir.[5]
Başkan ayrıca Punta del Este'de "Woodland's" olarak adlandırılan ve tatil evi olarak hizmet veren bir konağı da kullanıyor. Arjantinli iş insanı Mauricio Litman tarafından Uruguay Devletine bağışlanmıştır.[6]
- Cumhurbaşkanlığı konutları
-
Residencia de Suárez, resmî konut -
Anchorena Presidential Estate, resmi ikamet yeri
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ https://www.gub.uy/junta-transparencia-etica-publica/sites/junta-transparencia-etica-publica/files/2020-08/Dr.%20Lacalle%20Pou%202020.pdf 10 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b "Constitución de la República Oriental del Uruguay". www.impo.com.uy. 30 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2020. Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: ":0" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Constitución de la República Oriental del Uruguay". www.impo.com.uy. 1 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2020.
- ^ "Diario EL PAIS - Montevideo - Uruguay". historico.elpais.com.uy. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2020.
- ^ "Bush se reúne en Uruguay con el primer presidente de izquierdas del país | elmundo.es". www.elmundo.es. 23 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2020.
- ^ "La historia de la residencia presidencial de Punta del Este, donada al Estado a fines de los 40' por un empresario argentino". Teledoce.com (İspanyolca). 18 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.