V. Muhammed
| Mohammed V Mohammed bin Yusef Arapça: محمد الخامس | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Amir al-Mu'minin | |||||
.jpg) Mohammed 1953'te | |||||
| Fas Krallığı | |||||
| Hüküm süresi | 14 Ağustos 1957 – 26 Şubat 1961 | ||||
| Sonra gelen | II. Hasan | ||||
| Prime Ministers | |||||
| Fas Sultanı | |||||
| Hüküm süresi | 30 Ekim 1955 – 14 Ağustos 1957 | ||||
| Önce gelen | Mohammed bin 'Arafa | ||||
| Hüküm süresi | 17 Kasım 1927 – 20 Ağustos 1953 | ||||
| Önce gelen | Yusef bin Hassan | ||||
| Sonra gelen | Mohammed bin 'Arafa | ||||
| Doğum | 10 Ağustos 1909 Fes, Alevi Sultanlığı | ||||
| Ölüm | 26 Şubat 1961 (51 yaşında) Rabat, Fas | ||||
| Defin | V. Muhammed Mozolesi, Rabat, Fas | ||||
| Eş(ler)i | |||||
| Çocuk(lar)ı | |||||
| |||||
| Hanedan | Alevî Hanedanı | ||||
| Babası | Yusef bin Hassan | ||||
| Annesi | Lalla Yacout | ||||
| Dini | Sünni İslam | ||||
Muhammed V, asıl adı Sidi Muhammad Ben Yusuf (d. 10 Ağustos 1909 - ö. 26 Şubat 1961), 1927-1957 arasında Fas sultanı. Fas'ın Fransa'dan bağımsızlığını ilan etmiş ve 1957'den ölümüne değin ülkesini kral unvanıyla yönetmiştir.[1]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Sultan Mevlay Yusuf'un üçüncü oğluydu. Babasının 1927'de ölmesinin ardından, ağabeylerinden daha uysal bir hükümdar olacağını uman Fransızlar tarafından tahta çıkarıldı. 1934'te Fransızlardan, Fas'ta yaşayan Berberi ve Arap etnik grupları için iki ayrı hukuk sistemi getiren 1930 tarihli yasayı yürürlükten kaldırmalarını isteyerek, milliyetçi eğilimlerini belli etti. Ülkede milliyetçi duyguların güçlenmesine katkıda bulundu.[2]
II. Dünya Savaşı'nda Müttefikleri destekleyen Muhammed, 1943'te ABD başkanı Franklin D. Roosevelt'le özel bir görüşme yaptı. Roosevelt görüşmede Muhammed'in bağımsızlık yönündeki çabalarını desteklediğini bildirdi. Fransızların Ocak 1944'te bazı milliyetçileri tutuklaması Muhammed'in bağımsızlığın ilanı konusundaki kararlılığını daha da artırdı. Bir süre sonra Fransız genel valinin yayımladığı kararnameleri imzalamayı reddetmeye başladı. Böylece kararnamelerin yasal açıdan bağlayıcı olmalarını engelleyerek sömürge yönetimine karşı etkili bir direniş yolu buldu.[3]
Muhammed, 1951'de bir Berberi kabilesini kışkırtarak yönetimine karşı ayaklandıran Fransızların baskısıyla, milliyetçi hareketle ilişkisini koparmayı kabul etti. Ağustos 1953'te Fransızlar tarafından önce Korsika'ya, ardından da Madagaskar'a sürüldü.[4] Ama yokluğunda bağımsızlık yanlılarının şiddet eylemleri bütün ülkeyi sardı ve Cezayir'deki ayaklanma nedeniyle güç durumda olan Fransız hükûmeti, Kasım 1955'te Muhammed'in ülkesine dönmesine izin verdi. Muhammed'in Mart 1956'da Fransa'yla yaptığı antlaşmayla Fas bağımsızlığını kazandı. 1957'de kral unvanını alan Muhammed, Mayıs 1960'ta Oğlu Hasan'ı (sonradan Fas kralı II. Hasan) başbakan yardımcılığına getirerek ülke yönetiminden fiilen çekildi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "TDV İslâm Ansiklopedisi". 7 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024.
- ^ "Mohammed Al Hassan, V (1909". 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024.
- ^ "Morocco Commemorates Sultan Mohammed V's 'Historic Visits' to Tangier and Tetouan". 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024.
- ^ "Morocco". 8 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Temmuz 2024.