Varyabl kondansatör

Ayarlanabilir bir varyabl kondansatör ve parçaları...
Mil tarafından hareket ettirilen rotor, statorun içine geçerek yüzey alanını ve kapasiteyi artırır.

İngilizcede Variable Capacitor denilen ayarlanabilir kondansatörlere Türkçede Varyabl Kondansatör adı verilir. Pratik hayatta ise yüksek güçlerde kullanılıp fiziksel olarak da büyük olduğundan Büyük Boy Ayarlanabilir Kondansatör ismiyle de kullanılır. Birçok kondansatörün paralel bağlanmasıyla gerçeklenen varyabl kondansatörler, iki parçadan oluşur, durağan parçasının adı stator, hareketli parçasının adı rotordur. Bu parçalar yandaki resimde görülebilir.

Kondansatörlerin bir yöndeki plakaları rotora, diğer yöndeki plakaları statora bağlıdır. Rotora bağlı olan mil sayesinde kondansatörlerin plakaları birbiri içine doğru hareket ettirilebilir hale gelmiştir. İçiçe giren plakalar sonucunda yüzey alanı arttığından kapasite değerinde de artış gözlenir. Varyabl kondansatörlerin çalışma mantığı budur.

Plakalar arası genellikle hava veya vakumla bırakılmasına rağmen, seramik ve cam aralığa sahip olanları da mevcuttur. Varyabl kondansatörler, çok büyük kapasite değerlerine ulaşamasalar da yüksek gerilim ve frekans değerlerinde çalışabilme olanağı sunarlar.

Bazı varyabl kondansatör çeşitleri, iki rotor kısma sahiptir. İki mille hareket ettirilen bu iki rotor sayesinde çok daha ince ayar yapılabilir, aradaki birçok kapasite değerine ulaşılabilir. Varyabl kondansatörler radyo alıcı ve vericilerinde, büyük güçlü frekans üreticilerinde ve ayarlı filtrelemelerde kullanılır.

Hava dielektrikli değişken kondansatör, Macar mühendis Dezső Korda tarafından icat edildi. 13 Aralık 1893 tarihinde Almanya'da patentlendi.