Vergilius Romanus

100. yaprağın arka yüzünde (Folio 100 verso) Dido ve Aeneas’ın ziyafetteki sahnesi bulunur.

Vergilius Romanus (Vatikan, Vatikan Kütüphanesi, Cod. Vat. lat. 3867), Vergilius'un eserlerinin 5.yüzyıldan kalma tezhipidir.^[1] İçerisinde Aeneis, Georgica ve Eclogae'nin bir kısmını barındırır.^[1]^[2] Bu el yazması, Vergilius'a ait bilinen en eski ve en önemli nüshalardan biridir.^[3] 332x323 mm ebatlarında olup 309 vellum (İnce buzağı derisi) folyadan oluşmaktadır. Her yaprak, rustik harflerle ve satır başına 18 satır olacak şekilde yazılmıştır.^[4]

Süsleme

Vergilius Romanus, günümüze ulaşan az sayıdaki klasik tezhiplerden biridir. Bu yüzden, sanat tarihi için taşıdığı önemi küçümsemek mümkün değildir. El yazmasında, en az iki sanatçı tarafından çizilmiş ve günümüze ulaşmış 19 resim bulunmaktadır; her iki sanatçının kimliği de bilinmemektedir. Sanatçıların üslupları, klasik sanat tarzından kopuşun başlangıcını yansıtır. İnsan figürleri soyutlaşmış ve yüzeysel hale gelmiş, mekânın natüralist betimlemesinden ise vazgeçilmiştir.

İlk sanatçı, İlk sanatçı, birinci Eglog için 1. yaprağın ön yüzüne (folio 1 recto) yalnızca bir minyatür çizmiştir; Minyatürde bir sığır çobanı olan Tityrus, bir ağacın altında oturmuş, flüt çalmaktadır. Ağacın arkasından üç ineğin başı görünmektedir. Bu sırada, ayakta duran bir keçi çobanı olan Meliboeus, boynuzlarından tuttuğu bir keçiyi ağacın altından geçirmektedir. Diğer keçiler de o ağacın arkasından bakmaktadır. Bu minyatür, klasik üslubun bazı kalıntılarını taşımaktadır. Ağaçların arkasından bakan inekler ve keçiler, mekân illüzyonu yaratma çabasının bir örneğidir, ancak bu çaba başarısızdır. İki adamın giysileri doğal bir şekilde sarkmakta ve başları üç çeyrek açıdan (yarı profilden) betimlenmiştir. Bu el yazmasındaki diğer tüm minyatürlerin aksine çerçevesiz olan bu minyatür, papirüs rulolarındaki resim geleneğiyle bir bağlantı göstermektedir.

İkinci sanatçı, geriye kalan minyatürlerde klasik gelenekten çok daha radikal bir kopuş sergiler. Bu minyatürlerin hepsi kırmızı ve altın rengi çerçevelerle çevrilmiştir. Sanatçının insan bedenini betimleme konusunda gerçek bir anlayışa sahip olmadığı ve kıvrımlı pozları resmetmekte yetersiz kaldığı görülmektedir. Örneğin, 100. yaprağın arka yüzündeki (folio 100 verso) uzanmış bir figür son derece inandırıcılıktan uzak bir şekilde tasvir edilmiştir. Yüzler artık üç çeyrek açıyla değil, ya doğrudan önden ya da tam profilden gösterilmektedir. Giysiler doğal bir biçimde sarkmak yerine birbiriyle uyumlu olan kıvrımlı çizgilere indirgenmiştir. Yaprak genellikle ayrı bölmelere ayrılır (örneğin bkz. folio 108r). Bir manzara betimlendiğinde, üç boyutlu bir mekân tasvir etme çabası gözlemlenmez. Zemin çizgisi yoktur ve nesneler alana eşit biçimde dağıtılmıştır. Eşyaların birbiriyle üst üste gelmemesine özen gösterilmiştir. Ortaya çıkan etki, bazı Roma yer mozaiklerine şaşırtıcı derecede benzerdir ve bu mozaikler muhtemelen ilham kaynağı olmuştur (bkz. folio 44 verso ve 45 recto).

El yazması üç yazar portresi içermektedir (Folio 3v, 9r ve 14r).Bu portreler, erken dönem papirüs rulolarındaki el yazması portre geleneğine dayandığını göstermektedir. Portreler, metin sütununun içine bir çerçeveyle yerleştirilmiştir. Portrelerde Vergilius, bir kürsü ile kilitli bir sandık arasında sandalyede otururken görülmektedir 3v yaprağındaki portrede kürsü Vergilius'un sağında, sandık ise solundadır; diğer iki portrede ise bu düzen tersine çevrilmiştir.

Köken

Vergilius Romanus, kesin olarak belirlenemeyen bir eyalette yapılmıştır. Martin Henig, eserin bazı bölümlerindeki stil özelliklerine dayanarak, el yazmasının Britanya'da üretilmiş olabileceğini öne sürmüştür. Bu bilgi doğruysa, bu el yazması günümüze ulaşan en eski Britanya^[5] kodeksi anlamına gelmektedir. El yazması, 15. yüzyıla kadar Saint-Denis Bazilikası’ndaydı; ancak nasıl olup da oraya veya Vatikan'a geldiği bilinmemektedir.

Vergilius Romanus, Vatikan'daki Vatikan Kütüphanesi'nde bulunan diğer antik Vergilius el yazmaları olan Vergilius Vaticanus (Vatikan, Vatikan Kütüphanesi, Cod. Vat. lat. 3225) ya da Vergilius Augusteus ile karıştırılmamalıdır.

El yazmaları

1. yaprağın ön yüzü (Folio 1 recto)
3. yaprağın arka yüzü (Folio 3 verso)
45. yaprağın ön yüzü (Folio 45 recto)
6. yaprağın ön yüzü (Folio 6 recto)
9. yaprağın ön yüzü (Folio 9 recto). İkinci yazar portresi
11. yaprağın ön yüzü (Folio 11 recto)
16. yaprağın ön yüzü (Folio 16 recto)
44. yaprağın arka yüzü (Folio 44 verso)
74. yaprağın arka yüzü (Folio 74 verso)
78. yaprağın ön yüzü (Folio 78 recto)
101. yaprağın ön yüzü (Folio 101 recto)
163. yaprağın ön yüzü (Folio 163 recto)
188. yaprağın arka yüzü (Folio 188 verso)
234. yaprağın arka yüzü (Folio 234 verso)
235. yaprağın arka yüzü (Folio 235 verso)

Kaynakça

^ ^a ^b EGGENBERGER, CHR. (1977). "DIE MINIATUREN DES VERGILIUS ROMANUS, CODEX VAT. LAT. 3867". Byzantinische Zeitschrift. 70 (1). doi:10.1515/byzs.1977.70.1.58. ISSN 0007-7704.
^ Stern, H.; Rosenthal, Erwin (1974). "The Illuminations of the Vergilius Romanus (Cod. Vat. Lat. 3867). A Stylistic and Iconographic Analysis". The Art Bulletin. 56 (4): 596. doi:10.2307/3049309. ISSN 0004-3079.
^ Cameron, Alan (2004). "Vergil illustrated between Pagans and Christians. Reconsidering "the late-4th c. Classical Revival", the dates of the manuscripts, and the places of production of the Latin Classics - DAVID H. WRIGHT, THE VATICAN VERGIL. A MASTERPIECE OF LATE ANTIQUE ART (University of California Press, Berkeley 1993). Pp. 141, figs. 80, 32 in colour. ISBN. 0-520-0724-0-5 [henceforth Wright 1993]. - DAVID H. WRIGHT, THE ROMAN VERGIL AND THE ORIGINS OF MEDIEVAL BOOK DESIGN (University of Toronto Press, London 2001). Pp. 71, figs. 55, 44 in colour. ISBN 0-8020-48-19-6 [henceforth Wright 2001]". Journal of Roman Archaeology. 17: 502-525. doi:10.1017/s1047759400008412. ISSN 1047-7594.
^ Weitzmann, Kurt (31 Ocak 1959). Ancient Book Illumination. Cambridge, MA and London, England: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-43670-1.
^ Ashbee, Paul (1998). "Centuries of Roman survival in the West". British Archaeology. 32. 5 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi6 Eylül 2011.

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Vergilius Romanus ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

Rosenthal, Erwin. The Illuminations of the Vergilius Romanus (Cod. Vat. Lat. 3867). A Stylistic and Iconographic Analysis. Zürich 1972
Walther, Ingo F. and Norbert Wolf. Codices Illustres: The world's most famous illuminated manuscripts, 400 to 1600. Köln, Taschen, 2005.
Weitzmann, Kurt. Late Antique and Early Christian Book Illumination. New York: George Braziller, 1977. p. 11 and pgs. 52-59.
Weitzmann, Kurt, ed., Age of spirituality: late antique and early Christian art, third to seventh century, no. 204 & 225, 1979, Metropolitan Museum of Art, New York, 9780870991790; full text available online from The Metropolitan Museum of Art Libraries
Wright, David H. The Roman Vergil and the Origins of Medieval Book Design. Toronto, University of Toronto Press 2001, part-online via google books
Treasure 3 Biblioteca Apostolica Vaticana, displayed via The European Library

Dış bağlantılar

[:0-1] EGGENBERGER, CHR. (1977). "DIE MINIATUREN DES VERGILIUS ROMANUS, CODEX VAT. LAT. 3867". Byzantinische Zeitschrift. 70 (1). doi:10.1515/byzs.1977.70.1.58. ISSN 0007-7704.

[2] Stern, H.; Rosenthal, Erwin (1974). "The Illuminations of the Vergilius Romanus (Cod. Vat. Lat. 3867). A Stylistic and Iconographic Analysis". The Art Bulletin. 56 (4): 596. doi:10.2307/3049309. ISSN 0004-3079.

[3] Cameron, Alan (2004). "Vergil illustrated between Pagans and Christians. Reconsidering "the late-4th c. Classical Revival", the dates of the manuscripts, and the places of production of the Latin Classics - DAVID H. WRIGHT, THE VATICAN VERGIL. A MASTERPIECE OF LATE ANTIQUE ART (University of California Press, Berkeley 1993). Pp. 141, figs. 80, 32 in colour. ISBN. 0-520-0724-0-5 [henceforth Wright 1993]. - DAVID H. WRIGHT, THE ROMAN VERGIL AND THE ORIGINS OF MEDIEVAL BOOK DESIGN (University of Toronto Press, London 2001). Pp. 71, figs. 55, 44 in colour. ISBN 0-8020-48-19-6 [henceforth Wright 2001]". Journal of Roman Archaeology. 17: 502-525. doi:10.1017/s1047759400008412. ISSN 1047-7594.

[4] Weitzmann, Kurt (31 Ocak 1959). Ancient Book Illumination. Cambridge, MA and London, England: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-43670-1.

[5] Ashbee, Paul (1998). "Centuries of Roman survival in the West". British Archaeology. 32. 5 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi6 Eylül 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]