Vikipedi hizmetlileri

Vikipedi hizmetlilerinin bulunduğu bir tartışma, Wiki Indaba 2023 konferansı, Agadir, Fas

Vikipedi'de hizmetli veya diğer isimleriyle administrator, admin, sysop; Vikipedi'de uzun vadede hizmet vermiş, topluluğun güvenini kazanmış ve hizmetlilik başvurusu başarılı geçmiş kullanıcılardır.^[1]^:327 Diğer kullanıcılara nazaran çok fazla yetkiye sahiptirler, bu sebepten dolayı seçilme süreçleri ve kriterleri oldukça zorludur.^[2] Sayfaları silme, kullanıcıları engelleme, bazı tartışmaları kapatma gibi yetkilere sahiptirler. 21 Aralık 2025 itibarıyla Türkçe Vikipedi'de toplamda 23 adet hizmetli bulunur.^[3]

Yetkileri

Vikipedi'de hizmetlilere verilen çokça yetki mevcuttur. Bu yetkiler, dil sürümlerinde farklılık gösterebilir. Verilen yetkiler, topluluk kararıyla hizmetli politikasında yapılan değişiklikler ile kısıtlanabilir veya genişletilebilir. Türkçe Vikipedi'de bir hizmetlinin başlıca yetkileri şunlardır:^[1]^[2]^[4]^:66

Sayfaları koruma altına almak
Sayfaları ve revizyonları silmek^[a] veya geri getirmek
Kullanıcıları tamamen veya kısmen engellemek, engellerini geri kaldırmak
Başka kullanıcılara bazı yetkileri vermek ve geri almak

Hizmetli, bu yetkileri diğer Vikipedi politikalarına uygun olarak gerçekleştirmek zorundadır. Aksi takdirde yetkisi topluluk kararıyla alınabilir. Yetkilerin diğer kullanıcılara karşı yersiz şekilde kullanılması doğru değildir.

2008 tarihli Wikipedia: The Missing Manual (Türkçe: Vikipedi: Kayıp El Kitabı) adlı kitabında John Broughton, birçok kişinin Vikipedi'deki hizmetlileri yargıç olarak düşünmesine rağmen rolün amacının bu olmadığını belirtiyor. Bunun yerine hizmetlilerin genellikle yaptıkları şeyin "sayfaları silmek" ve "değişiklik savaşına uğrayan sayfaları koruma altına almak" olduğunu söylüyor.^[5] Vikipedi hizmetlileri, Wikimedia Vakfı'nın çalışanı veya temsilcisi değildir.^[6]

Vikipedi'nin kurucu ortağı Jimmy Wales, 11 Şubat 2003'te İngilizce Vikipedi posta listesine gönderilen bir mesajda hizmetli olmanın "önemli bir şey olmadığını" ve "hizmetlilere verilen yetkilerin herkese verilmemesinin sadece teknik bir mesele olduğunu" söylemişti.^[7]

Göreve getirilme

Günümüzde hizmetliler, yetkilerini topluluk nezdinde gerçekleşen bir tartışma ile alır. Tartışmada deneyimli kullanıcılar oy kullanabilirken herkes görüş belirtme hakkına sahiptir. Görevden alınma yine topluluk kararıyla veya inaktiflik sebebiyle gerçekleşebilir.^[8]

Hizmetli yetkisinin ilk sahipleri, Jimmy Wales tarafından Ekim 2001'de atanmıştır. Türkçe Vikipedi'nin ilk hizmetlileri ise yine topluluk kararı olmadan göreve gelmiştir. Ancak günümüzde hizmetliler, yetkilerini topluluk nezdinde gerçekleşen bir tartışma ile alır. Tartışmada deneyimli kullanıcılar oy kullanabilirken herkes görüş belirtme hakkına sahiptir. Belli koşulları karşılayan kullanıcılar aday olabilir veya aday gösterilebilir.^[8]

Notlar

^ Buradaki silmek kavramı, kalıcı olarak silmekten ziyade kimsenin göremeyeceği şekilde gizlemeyi ifade eder.

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Vikipedi hizmetlileri ile ilgili ortam dosyaları mevcuttur.

^ ^a ^b Ayers, Phoebe; Matthews, Charles; Yates, Ben (2008). How Wikipedia Works. No Starch Press. ISBN 978-1-59327-176-3.
^ ^a ^b Vikipedi hizmetli politikası (Erişim tarihi: 6 Şubat 2025) (kalıcı bağlantı)
^ Vikipedi istatistikleri
^ Ebersbach, Anja; Adelung, Andrea; Dueck, Gunter; Glaser, Markus; Heigl, Richard; Warta, Alexander (2008). Wiki: Web Collaboration. Springer. ISBN 978-3-540-68173-1.
^ Broughton, John (2008). Wikipedia – The Missing Manual. O'Reilly Media. s. 199.
^ Kosseff, Jeff (15 Nisan 2019). The Twenty-Six Words That Created the Internet. Cornell University Press. ISBN 9781501735790.
^ Wales, Jimmy (11 Şubat 2003). "Sysop Status". EN-I Wikimedia Mailing List. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2014.
^ ^a ^b Vikipedi'nin hizmetli yetkilerinin alınması ile ilgili politikası (Erişim tarihi: 6 Şubat 2025) (kalıcı bağlantı)

[5] Buradaki silmek kavramı, kalıcı olarak silmekten ziyade kimsenin göremeyeceği şekilde gizlemeyi ifade eder.

[works-1] Ayers, Phoebe; Matthews, Charles; Yates, Ben (2008). How Wikipedia Works. No Starch Press. ISBN 978-1-59327-176-3.

[VPH-2] Vikipedi hizmetli politikası (Erişim tarihi: 6 Şubat 2025) (kalıcı bağlantı)

[3] Vikipedi istatistikleri

[wikicollab-4] Ebersbach, Anja; Adelung, Andrea; Dueck, Gunter; Glaser, Markus; Heigl, Richard; Warta, Alexander (2008). Wiki: Web Collaboration. Springer. ISBN 978-3-540-68173-1.

[Broughton2008-6] Broughton, John (2008). Wikipedia – The Missing Manual. O'Reilly Media. s. 199.

[7] Kosseff, Jeff (15 Nisan 2019). The Twenty-Six Words That Created the Internet. Cornell University Press. ISBN 9781501735790.

[8] Wales, Jimmy (11 Şubat 2003). "Sysop Status". EN-I Wikimedia Mailing List. 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2014.

[:0-9] Vikipedi'nin hizmetli yetkilerinin alınması ile ilgili politikası (Erişim tarihi: 6 Şubat 2025) (kalıcı bağlantı)

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[7]

[8]