Vseslav Bryaçislaviç

Vseslav Bryaçislaviç
Vseslav Bryaçislaviç
Kiev büyük prensi
Hüküm süresi	Eylül 1068 - Nisan 1069
Önce gelen	I. İzyaslav
Sonra gelen	I. İzyaslav
Doğum	y. 1029; Polotsk
Ölüm	24 Nisan 1101 (72 yaşında); Polotsk
Hanedan	Rurik Hanedanı

Vseslav Bryaçislaviç^[a] (y. 1029 – 24 Nisan 1101), ayrıca Büyücü Vseslav olarak da bilinir Polotsk (1044–1101) ve Kiev büyük prensi (1068–1069) idi.^[1]^[2] 11. yüzyılın ortalarında Polotsk'ta yapımı tamamlanan Ayasofya Katedrali, onun saltanatında inşa edilmiştir ve Belarus'un en eski taş binasıdır.^[3]

Hayatı

Vseslav, Bryaçislav İzyaslaviç oğluydu ve dolayısıyla Kiev büyük knezi I. Vladimir ile Polotsk prensi Rogneda'nın torunuydu. Yaklaşık 1029-1030 yıllarında Polotsk'ta doğdu ve 1060 civarında evlendi.^{[kaynak belirtilmeli]}

Babasının ölümü üzerine 1044 yılında Polotsk tahtına çıktı ve 1093'ten itibaren neslindeki Rurik hanedanının en kıdemli üyesi olmasına rağmen, babası Kiev'de prens olmadığı için Vseslav, büyük prenslik verasetinin dışında bırakıldı (izgoi). Aslında, Yaroslav'ın soyundan gelmeyen tek büyük prens olduğu için, Simon Franklin ve Jonathan Shepard'a göre "içeriden bir yabancı" idi.

Başkenti ele geçiremeyen Vseslav, Yaroslav'ın üç oğlu tarafından savunulan başkenti güvence altına alamayınca, Kiev Rusyası'nın kuzey bölgelerini yağmalamaya başladı. 1065 yılında Pskov'u kuşattı ancak geri püskürtüldü. 1066-1067 kışında, Novgorod'u yağmalayıp yaktı ve Kutsal Bilgelik Katedrali'ndeki çan ve diğer dini nesneleri alarak Polotsk'taki aynı isimli katedralini süslemek üzere götürdü.^[4] Bu saldırısı, Yaroslav'ın oğullarını Orta Dinyeper bölgesinde İskandinavya, Baltık bölgesi ve uzak kuzeyden, yani Rus prensleri için önemli bir insan, ticaret ve gelir (örneğin kürk) kaynağından kopma tehlikesiyle karşı karşıya bıraktı. Saldırı aynı zamanda, o sırada Novgorod'ta tahta oturan genç Mstislav'ı, babası Iziaslav'ın yanına, Kiev'e kaçmaya zorladı ve bu da Kiev büyük prensine bir hakaretti. Yaroslaviçler birleşerek kuzeye yürüdüler, Polotsk kontrolündeki Minsk'i yağmaladılar ve 3 Mart 1067'de Nemiga Nehri üzerinde Vseslav'ı savaşta mağlup ettiler.^[5] Vseslav kaçtı ancak barış görüşmeleri sırasında I. İzyaslav'ın yeminini bozması üzerine Haziran ayında haince yakalandı. Daha sonra Kiev'de hapsedildi.^{[kaynak belirtilmeli]}

Kiev büyük prensi

1068 Kiev Ayaklanması sırasında, Kıpçaklara karşı Alta Nehri'nde yaşanan yenilgi ve Iziaslav'ın, veche üyelerinin ikinci kez göçebelerle yüzleşmek için yürüyüşe geçmelerine izin vermek konusundaki isteksizliği nedeniyle, kalabalık Vseslav'ı hapisten kurtardı ve onu Kiev büyük prensi ilan etti. Bu durum Iziaslav'ı Polonya'ya kaçmak zorunda bıraktı. Yedi ay sonra bir orduyla geri dönen Iziaslav, tahtını geri aldı ve Vseslav Polotsk'a kaçtı.^[6] Kievli Iziaslav ile birkaç yıl süren karmaşık bir mücadelenin ardından, Vseslav nihayet 1071 yılında Polotsk'u güvence altına aldı. Saltanatının son 30 yılında, başlıca düşmanları Vsevolod Yaroslaviç ve onun oğlu II. Vladimir Monomah oldu.

Vseslav, 24 Nisan 1101'de, Rus Birincil Vakayinamesi'ne göre Paskalya'dan önceki Çarşamba günü öldü. Gerçekten de vakayinameler bu iki olayı garip bir şekilde birbirine bağlar, sanki büyücü çarmıha gerilme ve dirilme sonucunda ölmüş gibi. Polotsk'taki Kutsal Bilgelik Katedrali'ne gömüldü.^[7]

Notlar

^ Rusça: Всеслав Брячиславич; Belarusça: Усяслаў Брачыславіч

Kaynakça

^ Franklin, Simon; Shepard, Jonathan (6 Haziran 2014). The Emergence of Rus 750-1200 (İngilizce). Routledge. s. 255. ISBN 978-1-317-87224-5.
^ Morby, John E. (2002). Dynasties of the world: a chronological and genealogical handbook. Oxford: Oxford University Press. s. 167. ISBN 9780198604730.
^ "Музей истории архитектуры Софийского собора". Музей истории архитектуры Софийского собора (Rusça). 20 Ocak 2010. 21 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2025.
^ Lavrentevskaia Letopis (PSRL I), 166; Ipatevskaia Letopis (PSRL 2), 155; A. N. Nasonov, Novgorodskaia Pervaia Letopis: Starshego i mladshego izvodov (Moscow and Leningrad: ANSSR, 1950), 17, 186; Novgorodskaia Tretaia Letopis (PSRL 3), 212; Novgorodskaia chetvertaia letopis (PSRL 4), 123
^ Franklin and Shepard, The Emergence of Rus, 252.
^ Lavrentevskaia letopis (PSRL 1), 171–2.
^ The Novgorodian First Chronicle as well as the Lavrentian and Hypatian Chronicles mention his death but not the place of burial. NPL, 17, 202; Lavrentevskaia Letopis (PSRL 1), 275; Ipatevskaia Letopis (PSRL 2), 250.

Resmî unvanlar
Önce gelen: I. İzyaslav	Kiev büyük prensi Eylül 1068 - Nisan 1069	Sonra gelen: I. İzyaslav

[1] Rusça: Всеслав Брячиславич; Belarusça: Усяслаў Брачыславіч

[2] Franklin, Simon; Shepard, Jonathan (6 Haziran 2014). The Emergence of Rus 750-1200 (İngilizce). Routledge. s. 255. ISBN 978-1-317-87224-5.

[3] Morby, John E. (2002). Dynasties of the world: a chronological and genealogical handbook. Oxford: Oxford University Press. s. 167. ISBN 9780198604730.

[4] "Музей истории архитектуры Софийского собора". Музей истории архитектуры Софийского собора (Rusça). 20 Ocak 2010. 21 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2025.

[5] Lavrentevskaia Letopis (PSRL I), 166; Ipatevskaia Letopis (PSRL 2), 155; A. N. Nasonov, Novgorodskaia Pervaia Letopis: Starshego i mladshego izvodov (Moscow and Leningrad: ANSSR, 1950), 17, 186; Novgorodskaia Tretaia Letopis (PSRL 3), 212; Novgorodskaia chetvertaia letopis (PSRL 4), 123

[6] Franklin and Shepard, The Emergence of Rus, 252.

[7] Lavrentevskaia letopis (PSRL 1), 171–2.

[8] The Novgorodian First Chronicle as well as the Lavrentian and Hypatian Chronicles mention his death but not the place of burial. NPL, 17, 202; Lavrentevskaia Letopis (PSRL 1), 275; Ipatevskaia Letopis (PSRL 2), 250.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

g t d Rusya hükümdarları (Kiev Knezliği, Moskova Knezliği, Rusya Çarlığı ve Rus İmparatorluğu)
Knezler	Rurik Oleg I. İgor Olga I. Svyatoslav I. Yaropolk Svyatoslaviç I. Vladimir I. Svyatopolk Vladimiroviç I. Yaroslav İzyaslav Yaroslaviç Vseslav Svyatoslav Yaroslaviç I. Vsevolod Yaroslaviç II. Svyatopolk İziaslaviç Vladimir Monomah I. Mstislav II. Yaropolk Vyaçeslav II. Vsevolod II. İgor II. İzyaslav Mstislaviç Yuri Dolgoruki Andrey Bogolyubski Mihayll III. Vsevolod II. Yuri I. Konstantin II. Yuri II. Yaroslav III. Svyatoslav II. Andrey Aleksandr Nevski III. Yaroslav Vasili Dmitri III. Andrey Mihail III. Yuri Korkunç Gözlü Dmitri Aleksandr Mihayloviç I. İvan Semyon II. İvan Dmitri Donskoy I. Vasili II. Vasili III. İvan III. Vasili IV. İvan
Çarlar	IV. İvan Simeon Bekbulatoviç IV. İvan I. Fyodor Boris Godunov II. Fyodor I. Dmitri IV. Vasili IV. Władysław Waza I. Mihail I. Aleksey III. Fyodor V. İvan ve I. Petro (ortak) I. Petro
İmparatorlar	I. Petro I. Katerina II. Petro Anna VI. İvan I. Elizaveta III. Petro II. Katerina I. Pavel I. Aleksandr I. Nikolay II. Aleksandr III. Aleksandr II. Nikolay