WHL0137-LS
 Hubble Uzay Teleskobu tarafından elde edilen "Earendel" yıldızının görüntüsü | |
| Gözlem verisi Dönem J2000 Ekinoks J2000 | |
|---|---|
| Takımyıldız | Balina |
| Sağ açıklık | 01sa 37d 23.232s[1] |
| Dik açıklık | –8° 27′ 52.20″[2] |
| Astrometri | |
| Uzaklık | 28 milyar ly[3] |
| Özellikler | |
| Tayfsal sınıf | B[1] |
| Görünür büyüklük (F435W) | 27,2[2] |
| Ayrıntılar[2] | |
| Kütle | 50–100 M☉ |
| Sıcaklık | >20.000 K |
| Katalog belirtmeleri | |
Earendel (Eski İngilizcede "Sabah Yıldızı") olarak da bilinen WHL0137-LS, bilinen en uzak bireysel yıldızdır.[4] Hubble Uzay Teleskobu tarafından görüntülenen yıldız, yerçekimi merceğinden gözlendi ve 6,2±0,1 kırmızıya kaymaya sahip olduğu belirlendi. Yıldızdan gelen ışık, Büyük Patlama'dan 900 milyon yıl sonra yayıldı ve Dünya'ya seyahat etmesi 12.9 milyar yıl sürdü.[2][4][5][6][7][8][9][10] WHL0137-LS muhtemelen büyük bir yıldızdı, muhtemelen 50 güneş kütlesinden fazlaydı.[11] Büyük kütlesi nedeniyle, yıldız muhtemelen uzun zaman önce bir süpernova olarak patladı.[11]
Keşif
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk gözlemi yapan Hubble Uzay Teleskobu (solda) ve yıldızı daha detaylı incelemek için kullanılacak olan James Webb Uzay Teleskobu (sağda). WHL0137-LS'nin keşfi ilk olarak 30 Mart 2022'de bildirildi.[2] Johns Hopkins Üniversitesi'ndeki keşfin baş yazarı ve yüksek lisans öğrencisi Brian Welch'e göre, "Bu kadar ufak bir şey bulmak beklenmedik bir sürprizdi".[6]
Keşfi ilk olarak Mart 2022'de bildiren NASA gök bilimcilerine göre, " James Webb Uzay Teleskobu ile yapılan onaylanmış gözlemlerden doğrulama ve spektral sınıflandırma gelecek."[2]
James Webb Teleskobu, Earendel'i daha kesin olarak karakterize etmek için, ışığa çok duyarlı bu sayede yıldızın ışığını hangi renklerin oluşturduğunu analiz edebilecek ve tek bir yıldız olup olmadığını belirleyebilecek.[12]
Keşif, gök bilimcilerin, gökada kümelerinden gelen güçlü kütleçekimsel merceklenme etkisi ile bu gökada kümelerindeki kompakt nesnelerin neden olduğu kütleçekimsel mikro merceklenme olaylarını birleştirerek, erken evrenin arka plan gökadalarındaki en eski yıldızları inceleyebileceklerini gösteriyor.[13][14]
İsim
[değiştir | kaynağı değiştir]WHL0137-LS yıldızı, orijinal kaşifler tarafından Earendel ("Sabah Yıldızı" veya "Yükselen Işık" olarak Eski İngilizceden türetilmiştir) olarak adlandırılmıştır.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Yan, Isabelle (8 Ağustos 2023). "Webb Reveals Colors of Earendel, Most Distant Star Ever Detected". NASA. 9 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2023.
- ^ a b c d e f g Welch, Brian (30 Mart 2022). "A highly magnified star at redshift 6.2" (PDF). Nature. 603: 815-818. doi:10.1038/s41586-022-04449-y. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF)30 Mart 2022.
- ^ Kabir, Radifah (31 Mart 2022). "Hubble Detects Earendel, The Farthest Star Ever Seen. It's 28 Billion Light Years Away". ABP Live. ABP News. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2022.
- ^ a b Gianopoulos (30 Mart 2022). "Record Broken: Hubble Spots Farthest Star Ever Seen". NASA. 30 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2022.
- ^ Staff (30 Mart 2022). "Record Broken: Hubble Spots Farthest Star Ever Seen". Space Telescope Science Institute. 30 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2022.
- ^ a b Chang (30 Mart 2022). "Hubble Space Telescope Spots Oldest and Farthest Star Known – Its light twinkled some 900 million years after the Big Bang, astronomers say. (+comment)". The New York Times. 30 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2022.
- ^ Letzter (30 Mart 2022). "Meet Earendel, the most distant star ever detected – The star, imaged by the Hubble telescope, shone just 900 million years after the Big Bang". The Verge. 30 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2022.
- ^ Starr (30 Mart 2022). "The Most Distant Single Star Was Just Detected, as Ancient as The Cosmic Dawn". ScienceAlert. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2022.
- ^ Timmer (30 Mart 2022). "Hubble picks up the most distant star yet observed – Gravitational lensing has amplified the light of what may be a single star". Ars Technica. 30 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2022.
- ^ Parks (30 Mart 2022). "Hubble spots the farthest star ever seen – At the risk of sounding like a broken record, NASA's Hubble Space Telescope has broken another record". Astronomy. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2022.
- ^ a b "Gravitationslinsen: Entferntester Stern dank 1000-facher Vergrößerung entdeckt". Spektrum der Wissenschaft (Almanca). 30 Mart 2022. 30 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2022.
- ^ "Hubble Detects Earendel, The Farthest Star Ever Seen. It's 28 Billion Light Years Away". abp live. 31 Mart 2022. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2022.
- ^ "Hubble Uncovers the Farthest Star Ever Seen". NASA. 2 Nisan 2018. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2022.
- ^ Rosanne Di Stefano (2 Nisan 2018). "Cosmic flashing lights". Nature Astronomy. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Resmi Site 18 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Hubble Uzay Teleskobu
- YouTube'da Video (1:57; NASA; 30 March 2022): Record Broken: Hubble Spots Farthest Star Ever Seen
