Wolfram Krizi
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
Wolfram Krizi (İspanyolca: Crisis del wolframio), Franco İspanyası ile Müttefik güçler arasında İkinci Dünya Savaşı sırasında yaşanan ve İspanya'nın Nazi Almanyası'na tungsten cevheri ihracatını engellemeye çalışan diplomatik bir çatışmaydı. "Wolfram" tungsten için alternatif bir isimdir.
Savaş zamanında bu kıt stratejik madene olan yüksek talep fiyatlarda bir balon yaratmış, İç Savaş sonrası ıssız kalan İspanyol ekonomisi bundan büyük kazanç sağlamış, Wolfram ihracatından elde edilen gelir 1940'ta 73.000 sterlinden 1943'te 15,7 milyon sterline yükselmişti.[1] Wolfram ihracatı 1943-44 yılları arasında İspanya GSYİH'sinin yaklaşık %1'ini ve ihracatın %20'sini oluşturuyordu.[2] 18 Kasım 1943'te ABD'nin İspanya Büyükelçisi İspanya Dışişleri Bakanlığı'na Wolfram'ın Almanya'ya ihracatının koşulsuz olarak durdurulmasını talep eden bir memorandum gönderdi.[3] İspanya'nın ABD'nin taleplerine uymayı reddetmesi üzerine ABD 28 Ocak 1944'te İspanya'ya petrol ambargosu kararı aldı.[4] Kısa bir süre sonra, Katalan tekstil endüstrisini tehdit edecek şekilde İspanya'nın pamuklu ürün ihracatına ek kısıtlamalar getirildi.[5]
2 Mayıs 1944'te İspanya, ABD ve Birleşik Krallık arasında gizli bir anlaşma imzalandı. Buna göre İspanya, petrol tedarikinin yeniden sağlanması ve gelecekteki ekonomik tavizlerin müzakere edilmesi karşılığında Almanya'ya volfram ihracatını büyük ölçüde sınırlandırmayı (Mayıs ayında 20 ton, Haziran ayında 20 ton ve daha sonra 40 tonluk bir sınırlama), Tanca'daki Alman Konsolosluğu'nun kapatılması ve üyelerinin sınır dışı edilmesi, havaalanlarında Almanlara lojistik destek verilmesinin engellenmesi, Alman casus ve sabotajcıların İspanya topraklarından çıkarılması, Balear Adaları'nda sıkışıp kalan İtalyan gemileriyle ilgili bir davanın çözülmesi ve son olarak Doğu Cephesi'nde kalan son İspanyol gönüllülerin geri çağrılmasını taahhüt etti.[5][6]
İspanya'nın teslimiyetine rağmen, İspanyol hükûmeti anlaşmayı halkına bir başarı olarak gösterdi.
Prensipte en uzlaşmaz taraf olan ABD, ihracatın tamamen sona erdirilememesinin suçunu İngiliz diplomasisine yüklerken, Winston Churchill Mayıs sonunda Avam Kamarası'nda yaptığı bir konuşmada İspanya'yı "hizmetleri" için nazikçe övdü.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Buchanan 2009, s. 106-107.
- ^ Caruana de las Cagigas & González Calleja 2014, s. 209.
- ^ Collado Seidel 1994, s. 57.
- ^ Fernández de Miguel 2012, s. 182.
- ^ a b Moradiellos 2016, s. 72.
- ^ Collado Seidel 1994, s. 61–62.
- ^ Buchanan 2014, s. 217-218.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Buchanan, Andrew N. (2009). "Washington's 'silent ally' in World War II? United States policy towards Spain, 1939–1945". Journal of Transatlantic Studies (İngilizce). 7 (2): 93-117. doi:10.1080/14794010902868199. ISSN 1479-4012.
- Buchanan, Andrew (2014). American Grand Strategy in the Mediterranean during World War II. Cambridge University Press. ISBN 9781107661356.
- Caruana de las Cagigas, Leonardo; González Calleja, Eduardo (2014). "La producción y contrabando de wolframio en España durante la Primera Guerra Mundial" (PDF). Ayer: 183-209.[ölü/kırık bağlantı]
- Collado Seidel, Carlos (1994). "¿De Hendaya a San Francisco? Londres y Washington contra Franco y la Falange (1942-1945)". Espacio Tiempo y Forma. Serie V, Historia Contemporánea (İspanyolca). Madrid: Universidad Nacional de Educación a Distancia (7). doi:10.5944/etfv.7.1994.3007
. ISSN 1130-0124. 8 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi8 Ağustos 2022. - Fernández de Miguel, Daniel (2012). El enemigo yanqui: Las raices conservadoras del antiamericanismo español (İspanyolca). Santander: Universidad de Cantabria. ISBN 9788494018633. 8 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2022.
- Moradiellos, Enrique (2016). "España y la segunda guerra mundial, 1939-1945: entre resignaciones neutralistas y tentaciones beligerantes" (PDF). Carlos Navajas Zubeldia & Diego Iturriaga Barco (Ed.). Siglo. Actas del V Congreso Internacional de Historia de Nuestro Tiempo. Logroño: Universidad de la Rioja. ss. 72-73.
