Wondrak (öykü)

Wondrak, Stefan Zweig’in yalnızlık teması üzerine kurgulanmış kısa öyküsüdür.

Tarihçe

Wondrak, 1914-1916 yılları arasında oluşturulmuş, tamamlanmamış bir eserdir. Orijinal öykü "...Yarın Karel'i göndereceklerdi ve sonra yine huzur ve sessizlik olacaktı..." cümlesi ile yarım kalır. Öykü, ilk olarak 1990 yılında Leipzig'de Buckmendel: Hikayeler (Buchmendel: Erzählungen) kitabı içinde yayınlanmıştır. Wondrak, ilk olarak aynı zamanda kitabın editörü olan ve yazarın makaleleri inceleyen Knut Beck tarafından bitmemiş olarak keşfedilmiş ve finaline sonradan bazı bölümler eklenmiştir.

Öyküde fiziksel özellikleri nedeniyle toplumdan dışlanan karakterin bu dışlanmalarına içsel tepkileri, kendileri ve toplumla yaptıkları hesaplaşmalardan sonra çaresizlik labirentinden çıkış çabaları anlatılır. Zweig, birçok eserinde olduğu gibi, bu kısa öyküsünde önce okuyucuya derin bir mutsuzluk ve karamsarlık duygusu verir, sonlara doğru kahramanı için makul çıkış yolları bularak acıma hissi kabaran okuyucusunu da dinginleştirir. Öykünün sonunda hayatta dertler ne kadar büyük olursa olsun ister politik ister siyasi hatta yaradılışla gelen doğumsal kusurlarda dahi umut vardır mesajını vermesi aslında kendi içsel sıkıntılarıyla baş etmeye çalışan yazar için de belki bir tesellidir. Zweig'ın sosyal olarak dışlanmış ana karaktere olan duyarlı empatisi ve I. Dünya Savaşı'ndan sonra Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nda patlayan ulusal bilincin yükselişine dair keşfi özellikle etkileyicidir.

Öykü, Türkçede İş Bankası yayınları'nca çıkarılan yazarın Lyon'da Düğün kitabındaki üç öyküsünden biridir. Bununla birlikte Koridor yayınlarından 2020 yılında ilk baskısı çıkan Kitapçı Mendel (Buchmendel) öykü kitabı içinde bu öykü yer almaz.

Konusu

Wondrak öyküsü, 1899 yılında Bohemya'nın güneyinde Dobitzan’da geçer. Şehre yakın bir ormanda kulübesinde tek başına yaşayan ve çok çirkin bir kadın olan "kurukafa" lakaplı Ruzena Sedlak güzeller güzeli sağlıklı bir bebek doğurur ancak bunu kimselere haber vermez. Bebeğin doğduğu kentliler tarafından tesadüfen ancak beş aylıkken öğrenilir, bebeğin babası bile belli değildir. Belediye Kâtibi Wondrak, Sedlak’a vatandaşlık görevlerini hatırlatmak ve bebeği vaftiz ettirmek üzere ormana gönderilir. Wondrak, bebeğin öyküsünü Sedlak’tan öğrenecektir.