Wow! sinyali

Wow! sinyali "6EQUJ5" olarak gösterilmiştir. Ehman'ın el yazısıyla yazdığı ünlem işaretini içeren orijinal çıktı, Ohio History Connection tarafından korunmaktadır.

Wow! sinyali, 15 Ağustos 1977 tarihinde Amerika Birleşik Devletleri'nde, Ohio Eyalet Üniversitesi’ne ait Big Ear radyo teleskobu tarafından tespit edilen güçlü, dar bantlı bir radyo sinyalidir. Sinyal, Yay Takımyıldızı yönünden gelmiş gibi görünmekte ve dünya dışı bir kökene sahip olabileceğini düşündüren özellikler taşımaktadır.

Sinyali, birkaç gün sonra gözlem verilerini incelerken fark eden gök bilimci Jerry R. Ehman, bu olağandışı bulgudan büyük bir heyecan duyarak bilgisayar çıktısındaki ilgili kısmı daire içine almış ve yanına “Wow!” (Türkçesiyle “Vay be!”) notunu düşmüştür. Bu ifade, sinyalin sonradan yaygın biçimde bilinen adı hâline gelmiştir.

Tüm sinyal dizisi, Big Ear teleskobunun gözlem alanında kalabildiği 72 saniyelik süre boyunca kaydedilmiştir. Ancak Ehman ve diğer araştırmacıların sonraki yıllarda yaptığı çok sayıda denemeye rağmen aynı sinyal bir daha tespit edilememiştir. Kaynağına ilişkin hem doğal hem de insan yapımı olasılıklar öne sürülmüş olsa da, Wow! sinyalinin kesin kökeni günümüzde hâlâ açıklanamamıştır.

Teknik ayrıntılar

Wow! sinyalinin geldiği yer.

Daire içine alınan "6EQUJ5" kodu, sinyalin yoğunluk değişimini göstermektedir. Boşluk karakteri 0 ila 0,999 arası yoğunluğu, 1 ila 9 rakamları 1,000 - 9,999 arası yoğunlukları, harfler ise bunun üzerindeki yoğunlukları (A=10,000-10,999, B=11,000-11,999, vb.) temsil eder. "U" değeri, bu teleskopla tespit edilen en yüksek yoğunluktur (30,000-30,999 arası). Buradaki "yoğunluk" bir birim değil, sinyal/parazit oranını ifade eder. Parazit, belirli bir bantta birkaç dakika içinde tespit edilen miktarın ortalaması olarak ölçülür.

Sinyalin bant genişliği 10 kHz'in altındadır (çıktıdaki her sütun 10 kHz genişliğinde bir kanala karşılık gelmekte olup, sinyal yalnızca tek bir sütunda görülmektedir). Frekans olarak 1420,356 MHz (J. D. Kraus) ve 1420,456 MHz (J. R. Ehman) değerleri öne sürülmüştür. Bu değerlerin her ikisi de 1420,405 MHz'deki hidrojen hattına yakındır. İki eşlek koordinatı öne sürülmüştür:

• Sağ açıklık = 19^s22^d22^s ± 5^s
• Sağ açıklık = 19^s25^d12^s ± 5^s
• Dik açıklık (her iki koordinat için) = −27°03′ ± 20′ (tarih başı B1950.0)

Gökyüzünün bu bölgesi, Yay Takımyıldızı'nda, 5. kadirden yıldız Chi-1 Sagittarii'nin yaklaşık 2,5 derece güneyinde yer almaktadır.

Big Ear teleskopu sabitti ve gökyüzünü taramak için Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki dönüşünden yararlanıyordu. Dünya'nın dönüş hızı ve Big Ear'ın gözlem penceresinin genişliği dikkate alındığında, teleskop gökyüzündeki belirli bir noktayı tam olarak 72 saniye boyunca gözlemleyebilmekteydi. Bu nedenle bir dünya dışı sinyalin 72 saniye sürmesi beklenirdi; sinyalin ilk 36 saniye boyunca güçlenmesi, ardından zayıflaması gerekirdi. Bu süreler, Wow! sinyalinin gözlenen süresiyle tamamen örtüşmektedir.

Dolayısıyla, Wow! sinyalinin hem uzunluğu hem de süresi, dünya dışı bir kaynağa işaret etmektedir.

Sinyali tekrar bulmak için yapılan aramalar

Big Ear teleskopu, gökyüzünü iki antenle taramaktaydı. Devamlılığı olan bir sinyalin 3 dakika sonra ikinci kez tespit edilmesi gerekirdi. Wow! sinyali ise sadece bir kez tespit edilmiştir. Ehman, bir ay sonra sinyali tekrar yakalamak için çalışmış, ancak başarılı olamamıştır.

1987 ve 1989'da Robert Gray Oak Ridge Rasathanesi'nde sinyali araştırmış, ancak bulamamıştır. Gray, sinyali aramak için 1995 ve 1996'da Big Ear'dan çok daha güçlü olan Very Large Array'i de kullanmış ve yine başarılı olamamıştır. Gray, son olarak 1999'da Tasmanya Üniversitesi'nin 26 metrelik radyoteleskopuyla araştırma yapmıştır. Gökyüzünün o yöresinde 14'er saatlik altı gözlem yapılmış, ancak Wow sinyaline benzer bir şey görülmemiştir.

Hipotezler ve tartışmalar

Wow sinyailinin dalgaboyu profili

Wow! sinyalinin, daha zayıf bir sürekli sinyalin yıldızlararası parlama (interstellar scintillation) nedeniyle güçlenmiş olabileceği öne sürülmüştür; bu etki, atmosferdeki yıldızların "titremesi"ne benzetilmektedir. Bu olasılık, sinyalin yapay bir kaynaktan gelme ihtimalini tamamen ortadan kaldırmamaktadır. Bununla birlikte, Very Large Array (VLA) gibi daha hassas teleskoplar sinyali tespit edememiştir ve yıldızlararası parlama nedeniyle Big Ear'ın sinyali tespit etme olasılığı düşük olarak değerlendirilmiştir.

Diğer bir hipotez, sinyalin bir tür döner fener benzeri astrofiziksel kaynak tarafından yayıldığı veya frekansının sürekli değişiyor olabileceğidir.

Sinyali kaydeden gök bilimci Jerry R. Ehman, başlangıçta sinyalin Dünya kökenli olabileceğini düşünmüş ve "50 kere baktığımıza göre onu bir kez daha görebilmeliydik. Bana öyle geliyor ki, bu, dünyadan kaynaklanan bir sinyalin uzayda bir enkaz parçası tarafından geri yansıtılmış haliydi" demiştir. Ancak sonraki çalışmalar, Dünya kaynaklı bir yansımanın 72 saniye süren bir sinyali üretmesinin pek olası olmadığını göstermektedir. Ayrıca, sinyalin yayıldığı 1420 MHz frekansı, Dünya'daki telsiz vericileri için yasaklı bir banttır.

Ehman yakın tarihli yazılarında, “az miktarda veriden büyük sonuçlar çıkarmamak gerektiğini” vurgulamıştır.

Dış bağlantılar

• Wow! sinyali 30. yıl raporu6 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.