X Club
.jpg)
X Club, 19. yüzyıl sonu İngiltere'sinde, doğal seçilim yoluyla evrim ve akademik liberalizm teorilerini destekleyen dokuz adamın bir araya gelerek oluşturduğu bir yemek kulübüydü. Öncülüğünü Thomas Henry Huxley yaptı; ilk toplantıyı 3 Kasım 1864'te kendisi düzenledi.[1] Kulüp, Temmuz, Ağustos ve Eylül ayları hariç olmak üzere, Kasım 1864'ten Mart 1893'e kadar ayda bir kez Londra'da toplanıyordu. Üyelerinin bilimsel düşünce üzerinde nüfuz sahibi olduğuna inanılmaktadır. Kulübün üyeleri George Busk, Edward Frankland, Thomas Archer Hirst, Joseph Dalton Hooker, Thomas Henry Huxley, John Lubbock, Herbert Spencer, William Spottiswoode ve John Tyndall idi; onları bir araya getiren ise "dinsel dogmalardan azade, saf ve özgür bilime adanmışlık" idi.[2]
X Club'ı oluşturan dokuz adam halihazırda birbirini oldukça iyi tanıyan kimselerdi. 1860'lardan itibaren arkadaşlıkları bir sosyal ağa evrilmişti ve sık sık birlikte yemek yiyor ve tatillere gidiyorlardı. Charles Darwin'in 1859'da Türlerin Kökeni kitabını yayımlamasının ardından dokuz adam, natüralizm ve doğa tarihi davasına destek olmak için birlikte çalışmaya başladılar. 1860'ların başlarında ortaya çıkan liberal Anglikan hareketine arka çıktılar ve hareketin önderlerini hem özelde hem de kamuoyunda desteklediler.
Üyelerine göre kulüp, başlangıçta dostların arasına soğukluk girmesine mani olmak ve teolojik etkilerden uzak bilimsel tartışmalar yürütmek amacıyla kurulmuştur. Temel hedefleri, bilimin icrasını profesyonel bir uğraş haline getirmek amacıyla Royal Society'nin yeniden yapılandırılmasıydı. 1870'li ve 1880'li yıllarda, kulübün üyeleri bilim camiasında nüfuz kazandı ve kimileri, kulübü, Londra'daki bilimsel ortamı şekillendirme konusunda fazlasıyla güç sahibi olmakla suçladı. Kulüp 1893'te son buldu çünkü üyeler ya ölmüştü ya da düzenli olarak bir araya gelemeyecek kadar yaşlanmıştı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Desmond A. 1994. Huxley: the Devil's disciple. Joseph, London. p327 et seq.
- ^ "Darwin Correspondence Project – Letter 4807 – Hooker, J. D. to Darwin, C. R., (7–8 Apr 1865)". 5 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2008.