Yenilenebilir Braille ekranı

Yenilenebilir braille ekranı (veya Türkiye'de yaygın bilinen adıyla braille satırı) veya braille terminali, genellikle düz bir yüzeydeki deliklerden yukarı kaldırılan yuvarlak uçlu pimler aracılığıyla braille (körler alfabesi) karakterlerini görüntüleyen elektro-mekanik bir cihazdır. Standart bir bilgisayar monitörünü kullanamayan görme engelli bilgisayar kullanıcıları, metin çıktısını okumak için bu cihazı kullanabilirler. İşitme ve görme engelli (kör-sağır) bilgisayar kullanıcıları da yenilenebilir braille ekranlarını kullanabilirler.

Konuşma sentezleyiciler (ekran okuyucular) de aynı görev için yaygın olarak kullanılır; kör bir kullanıcı duruma göre iki sistem arasında geçiş yapabilir veya her ikisini aynı anda kullanabilir.

Mekanik ayrıntılar

Yenilenebilir bir braille ekranının tabanı genellikle saf bir braille klavyesi içerir. Perkins Brailler'a benzer şekilde, giriş her iki tarafta dörder tuştan oluşan iki set ile gerçekleştirilirken, çıkış; her biri sekiz yuvarlak uçlu pimi kaldırıp indirebilen bir dizi elektro-mekanik karakter hücresinden oluşan yenilenebilir bir braille ekranı aracılığıyla sağlanır. Giriş için geleneksel bir QWERTY klavye ve çıkış için braille pimleri kullanan varyantların yanı sıra, sadece giriş ve sadece çıkış sağlayan cihazlar da mevcuttur.

Noktaları kaldıran mekanizma, bazı kristallerin piezo etkisini kullanır; bu etki sayesinde kristallere voltaj uygulandığında genleşirler. Böyle bir kristal bir kaldıraça bağlıdır, bu kaldıraç da sırasıyla noktayı yukarı kaldırır. Ekrandaki her nokta için bir kristal bulunması gerekir (yani karakter başına sekiz tane).

Günlük aşınma ve yıpranmaya dayanacak güvenilir bir ekran üretmenin karmaşıklığı nedeniyle, bu ekranlar pahalıdır. Genellikle sadece 40 veya 80 braille hücresi görüntülenir. Bazı not alma cihazlarında 18 ila 40 hücre arasında modeller mevcuttur.

Bazı modellerde imlecin konumu noktaların titreştirilmesiyle temsil edilir ve bazı modellerde imleci doğrudan o hücreye taşımak için her hücreyle ilişkili bir anahtar bulunur.

Yazılım

Yazılım, ekranın içeriğini işletim sisteminden toplar, bunu braille karakterlerine dönüştürür ve ekrana gönderir.

Grafiksel işletim sistemleri için ekran okuyucular özellikle karmaşıktır, çünkü pencereler veya kaydırma çubukları gibi grafiksel öğelerin yorumlanması ve metin biçiminde tanımlanması gerekir. Modern işletim sistemleri genellikle ekran okuyucuların bu bilgileri elde etmesine yardımcı olmak için API'lere sahiptir; örneğin Microsoft Windows için UI Automation (UIA), macOS ve iOS için VoiceOver ve GNOME için AT-SPI gibi.

Döner tekerlekli Braille ekranı

Döner tekerlekli bir Braille ekranı 2000 yılında Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü (NIST) ve Belçika'daki Leuven Üniversitesi'nde geliştirilmiştir.^[1] Bu ünitelerde, braille noktaları dönen bir tekerleğin kenarına yerleştirilir; bu da kullanıcının tekerlek seçilen bir hızda dönerken parmağını sabit tutarak sürekli okuma yapmasına olanak tanır. Braille noktaları, tekerlek üzerindeki noktalar braille karakterlerini ayarlayan sabit bir aktüatörün yanından geçerken basit bir tarama tarzında ayarlanır. Sonuç olarak, üretim karmaşıklığı büyük ölçüde azalır ve döner tekerlekli braille ekranları, fiili üretime geçildiğinde geleneksel braille ekranlarından daha ucuz olmalıdır.

Braille e-kitap

Braille e-kitaplar, görme engelli kullanıcıların dijital metinleri okumasını sağlamak amacıyla yenilenebilir braille teknolojisini kullanan taşınabilir cihazlardır. Bu cihazlar genellikle braille satırı teknolojisinin bir uzantısı olarak kabul edilir ve dijital kütüphanelere erişimi kolaylaştırır.

Ayrıca bakınız

Bu teknoloji ve ilgili erişilebilirlik standartları hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki maddelere bakınız:

İlgili Teknolojiler ve Yazılımlar:

- Ekran okuyucu (Screen Reader)
- VoiceOver (Apple cihazlar için yerleşik ekran okuyucu)
- JAWS (Job Access With Speech - Yaygın ticari ekran okuyucu)
- NVDA (NonVisual Desktop Access - Açık kaynaklı ekran okuyucu)
- GNOME erişilebilirliği (Linux tabanlı sistemler için)

Araştırma ve Projeler: