Yorga, Tavas

Yorga
Mahalle
Mahallenin haritadaki yeri
Koordinatlar: 37.3456°K 29.116306°D / 37.3456; 29.116306
Ülke	Türkiye
İl	Denizli
İlçe	Tavas
Coğrafi bölge	Ege Bölgesi
İdare
• Yönetici	Muhtar İhtiyar heyeti
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu	(+90) 258
İl plaka kodu	20
Posta kodu	20500

Yorga, Denizli'nin Tavas ilçesine bağlı bir mahalledir.

Tarihçe

Mahallenin adı olan Yorga, "Biniciyi sarsmayan at yürüyüşlerinden biri" manasındadır. Ayrıca "Yorga, Yorka; Yorgalı,Yorkalı" cemaatinin yerleşimin adı ile ilgisi olması muhtemeldir.

Yerleşimin doğusunda İyonlar, Romalılar ve Bizanslar'dan kalma harabelerin olduğu anlaşılmaktadır.

1945 yılında köye gelen Alman bilim adamı köyün güneyinde Karya medeniyetinin önemli şehirlerinden Kidrama antik şehrinin kalıntılarının olduğunu belirtmiş ve buranın eskiden büyük bir yerleşim yerinin olduğunu söylemiştir. Burada su künkleri, tiyatro ve mezar kalıntıları bulunmaktadır.

Köye gelen ilk Türkler Menteşe Beyliği'ne bağlı olan (Göçerler) Yörüklerdir. Hayvanlarını yazın Bozdağ'da kışın ise Muğla tarafında otlatmakta olduklarını görmekteyiz. Osmanlılar zamanında Gökçepınar yakınlarında Barza mezrası olduğu şimdi buranın yıkık olduğu bilinmektedir. Köyün kökeninin KARAKEÇİLİ (Yorgalı Cemaati) yörükleridir. 1530 yılarında yerleşime başlandığı söylenmektedir.

Coğrafi Konumu

Yorga mahallesi DENİZLİ'ye yaklaşık 85 km, Tavas ilçe merkezine 32 km uzaklıktadır. Bozdağ' ın eteğinde yer alır. (Bozdağ'ın yüksekliği 2420 metredir. Doğusunda Bozdağ batısında Gümüşdere, kuzeyinde Bahçeköy, Güneyinde Balkıca mahalleri vardır. Batıda Börtmen tepesi bulunur. Köyde ırmak ve göl yoktur. Köy çevresindeki topraklar kıraçtır. BARZA ovası vardır. Ovaya doğru inildikçe toprak verimliliği artar. Ovaya isminin Kanuni Sultan Süleyman'ın verdiği söylenmektedir

Eğitim ve Öğretim Durumu

Köy halkının %98 ‘i okur yazardır. Köyde ilk olarak okul 1932 yılında Cavlaklar'ın odasında açılmış. İki yıl burada eğitim öğretim yapılmıştır. Daha sonra Sarı Hüseyinoğlu'nun evine taşınmış bir yıl eğitim öğretim yapılmıştır, sonra köy odasına taşınıp bir yıl burada eğitim öğretim yapılmıştır. Bayındırlık ve İskan Bakanlığının yapmış olduğu binaya 1936 yılında taşınılmış ve 1989 yılında eski okul yıkılmış yerine yeni okul yapılmıştır. Halen eğitim öğretim burada devam etmektedir. Köy okulu 2000 yılına kadar 1-5 sınıflı iken 2000-2001 öğretim yılında 1-8 yıllık ilköğretim okulu olmuştur. Okulda Yorga, Balkıca ve Bahçe Köylerinin öğrencileri de taşımalı olarak eğitim görmektedir. 2007 yılında yapımına başlanan ve Hayırsever  Hacı Fatma TOPALAN (Subaşı)'ın katkılarıyla yapılan yeni okul Denizli Valimiz Sn.Yavuz ERKMEN tarafından 12 Şubat 2009 tarihinde yapılan açılış töreniyle eğitim-öğretim hizmetine başlamıştır. 2012-2013 yılından itibaren ilk ve ortaokul olarak eğitime devam edilmektedir.

İklimi

Yorgada karasal iklim tipine yakın bir iklim yaşanır. Kışlar soğuk, yazlar sıcak geçer. Geçmiş yıllara göre 2003 yılından bu yana iklimde bir değişim göze çarpmaktadır. Bozdağ'a kar kışın bol miktarda yağar ve temmuz ayına kadar kar kalır. Bozdağ yazın ise yayla olarak kullanılır.

Bitki Örtüsü

Düz kesimlerde maki, dağlık alanlarda çam ormanlarıyla kaplıdır.

Ekonomik Durum

Halkın başlıca geçim kaynağı tütündür. Köyün yaklaşık 6000 dekarlık arazisi bulunmakta bunun 3/4'üne tütün ekilmektedir. Kalan kısmı ihtiyaç oranında buğday, arpa, fi, yulaf gibi tahıllar da yetiştirilir. Tütün, kekik, haşhaş ve mısır ticari olarak yetiştirilir. Yıllık tütün üretimi 500 ton, kekik üretimi ise 30 ton civarındadır. Yer altı suyu olmadığından kuru tarım yapılır. Halkın ekonomik durumu orta derecededir. Yorgada domates, biber, patlıcan, lahana ve fasulye de yetecek kadar yetiştirilir. Ayrıca köyde 30 ton civarında üzüm de üretilmektedir. Köyde nüfusun bir kısmı hayvancılıkla geçimini sağlamaktadır. Günlük ortalama 1700-1800 litre süt üretilir.Köyde 5000 küçük baş, 1000 adet büyük baş hayvan olduğu tahmin edimekredir. Köyde 2 bakkal dükkanı, 3 kahvehane, çok sayıda Denizli seferine giden minibüs, 1 berber dükkanı ve 2 adet tost dükkanı mevcuttur. Ayrıca her Çarşamba köyde pazar kurulmaktadır.

Nüfusu

Köyün 2023 yılına göre nüfusu 687'dir. Daha önceleri nüfusu 2000 civarında ve 400 hane iken ailelerin birçoğu Avrupa ve Denizli'ye göç etmesi sonucu nüfusu azalmıştır.

Mesire Yerleri ve Doğal Güzellikleri

Köyün mesire yerleri sulak ağaçlık ve bahçelerin bulunduğu Gökçepınar (Gökcumar), Erikli Çeşmesi ve Sumurt çeşmeleridir. Buralarda aynı zamanda orman da olduğundan gezilip görülmeye değerdir.

Gelenek ve Görenekler

Sosyal ilişkiler

Komşular arasında sıkı bir ilişki vardır. Birbirlerine hastalıkta, ölümde, düğünde ve bayramlarda gelip gider ve yardımcı olurlar. Doğumlarda komşuları ve akrabaları anneye ziyaret ederek hediyeler vermektedirler.

Düğünler

Oğlan evi kız evine kız istemeye gider. Kız babası kızına ve ailesine danışmak izin müddet ister. Birkaç gün sonra tekrar gidilir. Kabul edilirse iki taraf konuşarak düğün günü kararlaştırlır. Düğün iki gün sürer, oğlan tarafı davulcu, klarnetçi gibi müzisyenleri tutar, kız tarafı ise org ve saz çalan müzisyenleri tutar. Misafirleri bu şekilde eğlendiriler. Yemekçi tutularak misafirler ağırlanır. Düğünün birinci günü oğlan evi çeyiz altına kız evine gider gelir. Akşamı da kız evinde kına gecesi yapılır. Düğünün ikinci ve son günü oğlan evi sağdıç çıkarmaya gider. Sağdıçla kız evine gidilir. Takılar takılarak oğlan evine geri dönülür. Daha sonra kız evine kızın eşyalarını getirmek için gidilir. Gelin hazırlanırken oyunlar oynanır. Gelin babası tarafından yoksa bir büyüğü tarafından oğlan babasına teslim edilir. Gelin önceleri ata,  günümüzde ise arabaya binmektedir. Köyün sokaklarında gelin dolaştırılır ve oğlan evine getirilir. Akşam resmi nikâh ardından imam nikâhı kıyılır. Resmi nikâhı kına gecesi de kıymak yaygındır.

Asker Uğurlama

Askere gidecek gençlerin evleri tek tek komşuları ve akrabaları tarafından ziyaret edilir. Askere gideceklere ziyaret edenler genellikle para verirler. Askere gitme günü gelince köy meydanında toplanılır dua edilerek topluca uğurlanılır.

Mahalli Oyun ve Türküler

Köyde Tavas zeybeği, Yağmur Yağdı Zeybeği, İbram Usta Zeybeği, Acıpayam Zeybeği ve harmandalı Zeybeği erkekler tarafından, GİRENİZ oyunları denilen oyunlar ise kadınlar tarafından oynanır. Bu oyunların isimleri Karşılama, Tülgüme ve düz oyundur.

Köyün eşrafından İbrahim Çavuş (ZURNACIOĞLU), kendi adıyla oynanan İbram Usta zeybeğini derlemiştir.

İbram Usta Zeybeği

Arap onbaşı pencereden avladı

Sicim Ali Çavuş kollarımı bağladı

Sicim Ali Çavuş kollarımı bağlarken

Sultan hanım siyim siyim ağladı

Başka bir dörtlüğü ise şöyledir;

Torban tezek değil mi?

Barnın ezik değil mi?

Babası kızı vermiş

Kıza yazık değil mi?