Zveno
Zveno (Bulgarca: Звено), 1930'da Bulgar politikacılar, aydınlar ve Bulgar Ordusu subayları tarafından kurulmuş bir Bulgar siyasi örgütüydü. İsim, bir gazete ile ilişkilendirerek oluşturulmuştu.[1]
Palingogenetik bir milliyetçi hareket olarak Zveno, Bulgaristan'ın ekonomik ve siyasi kurumlarının hem Sovyetler Birliği'nden hem de Mihver devletlerinden bağımsız olacak bir diktatörlük altında rasyonelleştirilmesini savundu.[2] İşlevsiz gördükleri Bulgar parti sistemine ve Bulgar Makedon kurtuluş hareketi olan İç Makedon Devrimci Örgütü'nün (IMRO) terörüne şiddetle karşı çıktılar. Zveno ayrıca, 1923'teki darbenin arkasındaki ve Başbakan Aleksandar Stamboliyski'nin öldürülmesinden sorumlu olan sözde Askeri Birlik ile de yakından bağlantılıydı.[3]
1934'te Albay Damyan Velchev ve Albay Kimon Georgiev gibi Zveno yanlısı subaylar iktidarı ele geçirdi. Georgiev başbakan oldu. Tüm partileri, siyasi örgütleri ve sendikaları feshettiler ve IMRO'ya açıkça saldırdılar. Siyasi bir örgüt olarak Zveno kendini feshetti.[4] Yeni hükûmet, Benito Mussolini'nin İtalya'sındakine benzer bir korporatist ekonomi getirdi. Milliyetçi bir örgüt olarak Zveno, Bulgaristan'daki köy ve kasabaların Osmanlı dönemi Türkçe yer adlarının çoğunu Bulgarca olarak değiştirdi. Ocak 1935'te Zveno'nun rakibi olan Üçüncü Kral Boris, monarşist bir Zveno üyesi ve Başbakan olan General Pencho Zlatev aracılığıyla bir darbe düzenledi.[5] 1934 Bulgar darbesine katıldıktan sonra, Zveno taraftarları Fransa ile derhal bir ittifak kurma ve Bulgaristan'ın Entegre Yugoslavya'da birleşmesini sağlama niyetlerini açıkladılar. Zveno, içinde Bulgaristan'ın yanı sıra Arnavutluk'un da yer aldığı Bütünleşik bir Yugoslavya'yı destekledi.[6]
1943'te Zveno, Mihver karşıtı direniş hareketi Bulgar Vatan Cephesi'ne katıldı. Eylül 1944'te Anavatan Cephesi bir darbe tasarladı. Georgiev Başbakan ve Velchev Savunma Bakanı oldu ve Sovyetler Birliği ile ateşkes anlaşması imzalamayı başardılar.[7]
1946'da Velchev, komünist eylemleri protesto etmek için istifa ederken, Georgiev'in yerine komünist lider Georgi Dimitrov geçti ve ardından Bulgaristan Halk Cumhuriyeti oldu. Georgiev 1962'ye kadar hükûmette kaldı, ancak Zveno 1949'da özerk bir örgüt olarak dağıtıldı. Zveno, Anavatan Cephesi içinde varlığını sürdürdü, ancak o zamana kadar yalnızca kukla bir örgüttü.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Crampton, R. J. (28 Ocak 1997). A Concise History of Bulgaria (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-56183-9.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023.
- ^ Иванчев, Димитър (1962). Български периодичен печат 1844 – 1944. Анотиран библиографски указател, том 1 А-М (PDF). София: Български библиографски институт „Елин Пелин“, „Наука и изкуство“. s. 103. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2022.
- ^ Badie, Bertrand; Berg-Schlosser, Dirk; Morlino, Leonardo (7 Eylül 2011). International Encyclopedia of Political Science (İngilizce). SAGE Publications. ISBN 978-1-4833-0539-4.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2023.