Çehrin Seferi (1674)
| Çehrin Seferi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sağ Yaka Seferi (1674), Osmanlı-Rus Savaşı ve Harabe Dönemi | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı İmparatorluğu.svg){kind=small} Kırım Hanlığı Sağ Yaka Hetmanlığı |
.svg){kind=small} Rus Çarlığı Sol Yaka Hetmanlığı Kabardiya (Doğu Çerkesya)[1] | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
|
Kara Mustafa Paşa Dżambet Garej Petro Doroşenko |
Grigory Romodanovsky İvan Samoyloviç | ||||||
| Güçler | |||||||
|
30.000–40.000[2] 7.500[3] |
11.463[a] 15.000–20.000[4] | ||||||
Çehrin Seferi veya Çigirin Seferi, Rus-Kazak kuvvetlerinin Petro Doroşenko’yu iktidardan uzaklaştırmak amacıyla düzenlediği, ancak Osmanlı İmparatorluğu ve Kırım Hanlığı destekli güçlerin zaferiyle sonuçlanan başarısız bir kuşatmaydı.
Prelüd
[değiştir | kaynağı değiştir]9 Haziran’da Petro Doroşenko Rus-Kazak ordusuna pusu kurmaya teşebbüs etti, ancak Doroşenko’nun Kazak-Tatar birliği yenilgiye uğradı ve Çehrin’e çekildi. Kalesinde kesin yenilgi ve esaret tehlikesiyle karşı karşıya kalan Doroşenko, IV. Mehmed’den askeri yardım istedi; ancak Osmanlı ordusu ancak daha sonra gelebilecekti.[5] 20 Temmuz’da Rus-Kazak ordusu Dinyeper’i geçti ve Çehrin’e yöneldi. Sultan bu gelişmeden haberdar olunca Polonya’daki kuvvetlerini Doroşenko’ya yardıma yönlendirdi.[6]
Sefer
[değiştir | kaynağı değiştir]23 Temmuz’da Rus–Kazak kuvvetleri Çehrin’i kuşattı. Doroşenko karşı saldırı girişiminde bulundu, ancak başarısız oldu. Rus ordusunun durumu zayıftı; sadece 11.463 asker savaşa hazırdı. Sol Yaka Kazaklarının sayısı 15.000–20.000 arasındaydı.[4]
26 Temmuz’da Rus kuvvetleri Çehrin’i top ateşine tuttu. Ancak büyük kalibreli topların eksikliği nedeniyle kaleyi yıkmak mümkün olmadı. Grigory Romodanovsky kaleyi kuşatma altına almayı tercih etti. 28 Temmuz’da Doroşenko’ya teslim teklifinde bulunuldu; reddetti. 29–30 Temmuz’da Osmanlı ordusu Uman yönüne hareket etti.[7]
7–9 Ağustos tarihlerinde Osmanlı kuvvetleri Ladyjın garnizonu ile savaştı; yerleşim Osmanlı kontrolüne geçti ve yağmalandı. Rus–Kazak kuvvetleri Osmanlı ana ordusunun yaklaştığını öğrenince planlarını iptal edip geri çekilmek zorunda kaldı.[8]
Sonuçlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Osmanlı öncülüğündeki ordu, Rus–Kazak kuvvetlerini Çehrin kuşatmasını kaldırmaya zorladı.[9] 12 Ağustos’ta ana Rus-Kazak kuvvetleri Çerkası’ya çekildi. 14 Ağustos’ta Kazak–Tatar birlikleri onları burada takip etti, ancak büyük çaplı saldırılar gerçekleştirmeden aynı gün geri çekildi. 25 Ağustos’ta Osmanlı-Kırım ordusu Uman’ı ele geçirdi.[10] Ancak 29 Ağustos’ta Osmanlı-Kırım kuvvetleri daha ileri harekât yapmamaya karar verdi ve geri dönüş yolunda çevredeki yerleşimleri tahrip etti.[11]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ 22.800 asker (11.463 muharebeye hazır)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Alıntılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Dzamikhov, K. F. (2008). Adygi: vekhi istorii [Circassians: Milestones of History] (PDF). Adygskaya istoricheskaya seriya (Rusça). Nalchik: Elbrus. s. 496. ISBN 978-5-7680-2176-4.
- ^ Великанов 2021, s. 43.
- ^ Великанов 2021, s. 40.
- ^ a b Великанов 2021, s. 39.
- ^ Великанов 2021, ss. 35-36.
- ^ Великанов 2021, s. 38.
- ^ Великанов 2021, s. 41-42.
- ^ Великанов 2021, s. 42.
- ^ "Летняя кампания 1674 г. на Украине". runivers.ru. 12 Mayıs 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2025.
- ^ Великанов 2021, ss. 42-43.
- ^ Великанов 2021, s. 44.
Kaynaklar
[değiştir | kaynağı değiştir]Великанов, В.С. (2021). "ЧИГИРИНСКИЙ ПОХОД 1674 Г.: НЕУДАЧНАЯ ПОПЫТКА УСТАНОВЛЕНИЯ РОССИЙСКОГО КОНТРОЛЯ НАД ПРАВОБЕРЕЖЬЕМ". Славянский альманах, 3–4. Казань: Индрик. ss. 28-49. doi:10.31168/2073-5731.2021.3-4.1.022 Ağustos 2025.