Çevrenin Korunması İçin Sınıflandırılmış Tesis (Fransa)
Çevrenin Korunması İçin Sınıflandırılmış Tesis (Fransızca: Installation classée pour la protection de l’environnement – ICPE), Fransa’da faaliyet gösteren ve çevre, halk sağlığı veya güvenlik açısından belirli riskler ya da rahatsızlıklar oluşturabilecek sanayi, zanaat veya tarımsal tesisleri tanımlamak için kullanılan bir idari statüdür.
Bu kavram, Fransa Çevre Kanunu kapsamında düzenlenmiş olup, tesislerin çevreye olası etkilerini sınırlandırmak, riskleri azaltmak ve kamu sağlığını korumak amacıyla denetim altına alınmıştır.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Fransa’da çevreye etkisi bulunan sanayi faaliyetleri, 1810 tarihli “Sanayi Kuruluşlarının Düzenlenmesine İlişkin Kanun” ile ilk kez yasal çerçeveye alınmıştır. Bu yasa, sanayi devriminin etkisiyle ortaya çıkan çevresel ve toplumsal rahatsızlıkları sınırlamayı amaçlamıştır.
Modern anlamda ICPE sistemi ise 19 Temmuz 1976 tarihli “Çevrenin Korunması İçin Sınıflandırılmış Tesisler Kanunu” ile oluşturulmuş ve çevresel risklerin yönetimini düzenlemiştir. Daha sonra bu hükümler Fransa Çevre Kanunu’nun (Code de l’environnement) I. ve V. kitaplarında birleştirilmiştir.
1980’lerden itibaren Seveso Direktifleri’nin yürürlüğe girmesiyle birlikte ICPE sistemi Avrupa Birliği mevzuatına uyumlu hale getirilmiş ve büyük endüstriyel kazaların önlenmesi çerçevesine entegre edilmiştir.
Tanım
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir tesis, ürettiği maddeler, kullandığı enerji, depoladığı ya da yaydığı maddeler nedeniyle insan sağlığı veya çevre üzerinde olumsuz etkiler yaratma potansiyeline sahipse “sınıflandırılmış tesis” olarak kabul edilir. ICPE rejimi, hem kamu kurumlarına hem de özel işletmelere uygulanabilir.
ICPE düzenlemesi, şu alanlarda koruma sağlamayı hedefler:
- Çevre sağlığı ve kamu güvenliği
- Tarım arazilerinin korunması
- Doğa koruma ve biyolojik çeşitlilik
- Tarihi eserler ve koruma alanları
Hukuki çerçeve
[değiştir | kaynağı değiştir]ICPE sistemi, 19 Temmuz 1976 tarihli “Tesislerin Sınıflandırılması Hakkında Kanun” ile kurulmuş, daha sonra Fransa Çevre Kanunu’nun I. ve V. kitaplarında bütünleştirilmiştir. Bu mevzuat, her tesis türünü ve buna karşılık gelen rejimi belirleyen “ICPE listesi” (nomenclature ICPE) üzerinden işler.
Tesisler üç kategoriye ayrılır:
- Bildirim rejimi (régime de déclaration): Çevreye düşük riskli tesisler.
- Kayıt rejimi (régime d’enregistrement): Orta düzeyde riskli tesisler.
- İzin rejimi (régime d’autorisation): Yüksek riskli, sürekli denetime tabi tesisler.
İdari denetim
[değiştir | kaynağı değiştir]ICPE tesisleri, devlet adına DREAL (Direction régionale de l’environnement, de l’aménagement et du logement) adlı bölgesel çevre müdürlükleri tarafından denetlenir. Bu kurumlar, çevresel izin süreçlerini yürütür, düzenli kontroller yapar ve ihlaller durumunda yaptırım uygular.
Denetim; atık yönetimi, hava emisyonları, gürültü, kimyasal madde depolama koşulları ve acil durum planları gibi konuları kapsar.
Reform ve gelişmeler
[değiştir | kaynağı değiştir]2017 yılında Fransa’da çevresel izin sistemi sadeleştirilmiş ve ICPE rejimi, “tek çevresel izin” (autorisation environnementale unique) adı altında diğer çevresel düzenlemelerle birleştirilmiştir. Bu reform, izin süreçlerini hızlandırmayı ve çevresel koruma standartlarını güçlendirmeyi amaçlamaktadır.
Sayısal veriler
[değiştir | kaynağı değiştir]2014 yılı itibarıyla Fransa’da yaklaşık 500.000 tesis ICPE düzenlemesine tabidir. Bunların yaklaşık 450.000’i bildirim rejiminde, 45.000’i kayıt rejiminde, 5.000’i ise izin rejimindedir.
Bu tesisler arasında Seveso tesisleri olarak tanımlanan yüksek riskli endüstriyel kuruluşlar da yer alır.
İlgili mevzuatlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Seveso Direktifleri (Avrupa Birliği, 1982–2012)
- Endüstriyel Emisyonlar Direktifi
- Çevresel Sorumluluk Direktifi (2004/35/AT)
- Fransa Çevre Kanunu (Code de l’environnement)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Fransa Çevre Bakanlığı, “Installations classées pour la protection de l’environnement (ICPE)” – resmî site.
- Légifrance, Code de l’environnement, Livre I & V.
- DREAL Auvergne-Rhône-Alpes, ICPE rehberi.
- INERIS, “Gestion des risques industriels en France – ICPE ve Seveso uygulamaları”.
- Assemblée nationale (Fransa), 2017 “Autorisation environnementale unique” yasası tartışma metni.
- Avrupa Komisyonu, Seveso III Direktifi (2012/18/AB).