Çin'deki etnik gruplar listesi

Çin Halk Cumhuriyeti'nin 56 resmî etnik grubu, Çin hükûmeti "Millî Bölge Özerkliği" (民族区域自治/民族區域自治) adlı siyasetini takip ederek vatandaşlarını etnik gruplarına bölerek belli bölgelerde ayrıcalık haklarını tanımaktadır. Gruplarının hangi etnik grubuna bağlı olacağına karar veren yönetim işlemlerine "Millet Tanımlama İşlemleri" (民族识别工作/民族識別工作) denilmektedir.

Qing Hanedanı döneminden Çin Cumhuriyeti'nin başlarına kadar "Beş Millet" (五族) tabiri kullanılmıştır.

1935'te yapılan araştırmalarına göre Çin'de 400 civarında etnik grubun mevcut olduğu "tespit" edilmiştir. Ancak "Millet Tanımlama İşlemleri" çalışmasıyla Hanlar ve 55 azınlık grupları olmak üzere 56 etnik gruba resmî statü kazandırılmıştır.

Hanlar dışındaki 55 etnik gruba yoğun bir şekilde oturdukları bölgeyi "Bölgesel Özerklik" alanı olarak ayırma hakkı, kendi alfabesi ve kendi dilini kullanma hakkı, belli bir miktarda mülkiyet hakkı, belli bir ölçüde emniyet ve milisi teşkil etme hakları, bölgede geçerli olan kanunları çıkarma hakkı ve eğitimde kontenjan hakları verilmektedir.

Günümüzde sadece Çin'in yerlisi konumunda olanlar azınlık grup olarak sayılmakla beraber, II. Dünya Savaşı'nından sonra Çin kıtasında kalmış Japonlar ile Hong Kong'un ilhak edilmesiyle Çin Halk Cumhuriyeti vatandaşı olmuş İngilizler ve Portekizliler azınlık grubu sayılmamaktadır.

Tayvan (Çin Cumhuriyeti)'da çok sayıda bulunan yerli etnik gruplar Gaoşan (Çince: 高山; pinyin: Gāoshān) adı atlında birleştirilmektedir. Tayvan'da ise aynı gruplar 13 gruba ayrılmaktadır.

Çin Halk Cumhuriyeti Hükümeti'nin tanıdığı etnik gruplar

Aşağıdaki liste, Çin Halk Cumhuriyeti'nin resmî olarak tanıdığı 56 etnik grubu içerir. Bu tanınmış grupların arasında 1954 yılında 34 grup, sonra 1964 yılında 54 etnik grup vardı; en son eklenen etnik grup ise 1979 yılında listeye eklenmiş Jino etnik grubudur. Aşağıdaki gruplar, nüfuslarına göre listelenirler:^[1]

Türkçe İsim	Standart Romanizasyon	Kod^A	Hanyu Pinyin	Basitleştirilmiş Çince	2010 Ulusal Payı	2010 yılı Nüfusu^B	2000 yılı Nüfusu^B	1990 yılı Nüfusu^B	Tanınma yılı
Han Çinlisi¹	Han	HA	Çince: Hàn Zú	Basitleştirilmiş Çince: 汉族 [zh]	%91,6474	1.220.844.520	1.139.773.008	1.042.482.187	1954
Zhuang	Zhuang	ZH	Çince: Zhuàng Zú	Basitleştirilmiş Çince: 壮族 [zh]	%1,2700	16.926.381	16.187.163	15.489.630	1954
Hui²	Hui	HU	Çince: Huí Zú	Çince: 回族 [zh]	%0,7943	10.586.087	9.828.126	8.602.978	1954
Mançu	Man	MA	Çince: Mǎn Zú	Basitleştirilmiş Çince: 满族 [zh]	%0,7794	10.387.958	10.708.464	9.821.180	1954
Uygur	Uygur	UG	Çince: Wéiwú'ěr Zú	Basitleştirilmiş Çince: 维吾尔族 [zh]	%0,7555	10.069.346	8.405.416	7.214.431	1954
Miao³	Miao	MH	Çince: Miáo Zú	Çince: 苗族 [zh]	%0,7072	9.426.007	8.945.538	7.398.035	1954
Yi	Yi	YI	Çince: Yí Zú	Çince: 彝族 [zh]	%0,6538	8.714.393	7.765.858	6.572.173	1954
Tujia	Tujia	TJ	Çince: Tǔjiā Zú	Çince: 土家族 [zh]	%0,6268	8.353.912	8.037.014	5.704.223	1964
Tibetli⁴	Zang	ZA	Çince: Zàng Zú	Çince: 藏族 [zh]	%0,4713	6.282.187	5.422.954	4.593.330	1954
Moğol	Mongol	MG	Çince: Měnggǔ Zú	Çince: 蒙古族 [zh]	%0,4488	5.981.840	5.827.808	4.806.849	1954
Dong⁵	Dong	DO	Çince: Dòng Zú	Çince: 侗族 [zh]	%0,2161	2.879.974	2.962.911	2.514.014	1954
Buyei	Bouyei	BY	Çince: Bùyī Zú	Çince: 布依族 [zh]	%0,2153	2.870.034	2.973.217	2.545.059	1954
Yao	Yao	YA	Çince: Yáo Zú	Basitleştirilmiş Çince: 瑶族 [zh]	%0,2098	2.796.003	2.638.878	2.134.013	1954
Bai	Bai	BA	Çince: Bái Zú	Çince: 白族 [zh]	%0,1451	1.933.510	1.861.895	1.594.827	1954
Koreli	Chosŏn	CS	Çince: Cháoxiǎn Zú	Basitleştirilmiş Çince: 朝鲜族 [zh]	%0,1374	1.830.929	1.929.696	1.920.597	1954
Hani⁶	Hani	HN	Çince: Hāní Zú	Çince: 哈尼族 [zh]	%0,1246	1.660.932	1.440.029	1.253.952	1954
Li	Li	LI	Çince: Lí Zú	Çince: 黎族 [zh]	%0,1098	1.463.064	1.248.022	1.110.900	1954
Kazak	Kazak	KZ	Çince: Hāsàkè Zú	Basitleştirilmiş Çince: 哈萨克族 [zh]	%0,1097	1.462.588	1.251.023	1.111.718	1954
Dai	Dai	DA	Çince: Dǎi Zú	Çince: 傣族 [zh]	%0,0946	1.261.311	1.159.231	1.025.128	1954
She	She	SH	Çince: Shē Zú	Çince: 畲族 [zh]	%0,0532	708.651	710.039	630.378	1964
Lisu	Lisu	LS	Çince: Lìsù Zú	Çince: 傈僳族 [zh]	%0,0527	702.839	635.101	574.856	1954
Donşian	Dongxiang	DX	Çince: Dōngxiāng Zú	Basitleştirilmiş Çince: 东乡族 [zh]	%0,0466	621.500	513.826	373.872	1954
Gelao	Gelao	GL	Çince: Gēlǎo Zú	Çince: 仡佬族 [zh]	%0,0413	550.746	579.744	437.997	1964
Lahu	Lahu	LH	Çince: Lāhù Zú	Çince: 拉祜族 [zh]	%0,0365	485.966	453.765	411.476	1954
Va	Wa	WA	Çince: Wǎ Zú	Çince: 佤族 [zh]	%0,0322	429.709	396.709	351.974	1954
Sui	Sui	SU	Çince: Shuǐ Zú	Çince: 水族 [zh]	%0,0309	411.847	407.000	345.993	1954
Naşi⁷	Naxi	NX	Çince: Nàxī Zú	Basitleştirilmiş Çince: 纳西族 [zh]	%0,0245	326.295	309.477	278.009	1954
Qiang	Qiang	QI	Çince: Qiāng Zú	Çince: 羌族 [zh]	%0,0232	309.576	306.476	198.252	1954
Tu	Tu	TU	Çince: Tǔ Zú	Çince: 土族 [zh]	%0,0217	289.565	241.593	191.624	1954
Mulao⁸	Mulao	ML	Çince: Mùlǎo Zú	Çince: 仫佬族 [zh]	%0,0162	216.257	207.464	159.328	1964
Sibo	Xibe	XB	Çince: Xībó Zú	Basitleştirilmiş Çince: 锡伯族 [zh]	%0,0143	190.481	189.357	172.847	1954
Kırgız	Kirgiz	KG	Çince: Kē'ěrkèzī Zú	Basitleştirilmiş Çince: 柯尔克孜族 [zh]	%0,0140	186.708	160.875	141.549	1954
Jingpo⁹	Jingpo	JP	Çince: Jǐngpō Zú	Basitleştirilmiş Çince: 景颇族 [zh]	%0,0111	147.828	132.158	119.209	1954
Daur	Daur	DU	Çince: Dáwò'ěr Zú	Basitleştirilmiş Çince: 达斡尔族 [zh]	%0,0099	131.992	132.747	121.357	1964
Salar	Salar	SL	Çince: Sālā Zú	Çince: 撒拉族 [zh]	%0,0098	130.607	104.521	87.697	1954
Blang	Blang	BL	Çince: Bùlǎng Zú	Çince: 布朗族 [zh]	%0,0090	119.639	91.891	82.280	1964
Maonan¹⁰	Maonan	MN	Çince: Máonán Zú	Çince: 毛南族 [zh]	%0,0076	101.192	107.184	71.968	1964
Tacik¹¹	Tajik	TA	Çince: Tǎjíkè Zú	Çince: 塔吉克族 [zh]	%0,0038	51.069	41.056	33.538	1954
Pumi	Pumi	PM	Çince: Pǔmǐ Zú	Çince: 普米族 [zh]	%0,0032	42.861	33.628	29.657	1964
Achang	Achang	AC	Çince: Āchāng Zú	Çince: 阿昌族 [zh]	%0,0030	39.555	33.954	27.708	1964
Nu	Nu	NU	Çince: Nù Zú	Çince: 怒族 [zh]	%0,0028	37.523	28.770	27.123	1964
Evenki	Ewenki	EW	Çince: Èwēnkè Zú	Basitleştirilmiş Çince: 鄂温克族 [zh]	%0,0023	30.875	30.545	26.315	1954
Gin¹²	Gin	GI	Çince: Jīng Zú	Çince: 京族 [zh]	%0,0021	28.199	22.584	18.915	1964
Jino	Jino	JN	Çince: Jīnuò Zú	Basitleştirilmiş Çince: 基诺族 [zh]	%0,0017	23.143	20.899	18.021	1979
De'ang¹³	Deang	DE	Çince: Dé'áng Zú	Çince: 德昂族 [zh]	%0,0015	20.556	17.935	15.462	1964
Bao'an	Bonan	BO	Çince: Bǎo'ān Zú	Çince: 保安族 [zh]	%0,0015	20.074	16.505	12.212	1954
Rus	Russ	RS	Çince: Éluósī Zú	Basitleştirilmiş Çince: 俄罗斯族 [zh]	%0,0012	15.393	15.631	13.504	1954
Yugur	Yugur	YG	Çince: Yùgù Zú	Çince: 裕固族 [zh]	%0,0011	14.378	13.747	12.297	1954
Özbek	Uzbek	UZ	Çince: Wūzībiékè Zú	Basitleştirilmiş Çince: 乌孜别克族 [zh]	%0,0008	10.569	12.423	14.502	1954
Monpa	Monba	MB	Çince: Ménbā Zú	Basitleştirilmiş Çince: 门巴族 [zh]	%0,0008	10.561	8.928	7.475	1964
Oroçon	Oroqen	OR	Çince: Èlúnchūn Zú	Basitleştirilmiş Çince: 鄂伦春族 [zh]	%0,0006	8.659	8.216	6.965	1954
Derung	Derung	DR	Çince: Dúlóng Zú	Basitleştirilmiş Çince: 独龙族 [zh]	%0,0005	6.930	7.431	5.816	1964
Hezhen¹⁴	Hezhen	HZ	Çince: Hèzhé Zú	Çince: 赫哲族 [zh]	%0,0004	5.354	4.664	4.245	1964
Gaoşan¹⁵	Gaoshan	GS	Çince: Gāoshān Zú	Çince: 高山族 [zh]	%0,0003	4.009	4.488	2.909	1954
Luoba	Lhoba	LB	Çince: Luòbā Zú	Çince: 珞巴族 [zh]	%0,0003	3.682	2.970	2.312	1965
Tatar	Tatar	TT	Çince: Tǎtǎ'ěr Zú	Basitleştirilmiş Çince: 塔塔尔族 [zh]	%0,0003	3.556	4.895	4.873	1954
Ayırt edilmemiş	—	yok	Çince: Wèi Shìbié Mínzú	Basitleştirilmiş Çince: 未识别民族 [zh]	%0,0480	640.101	734.438	749.341	—
Vatandaşlığa kabul edilmiş yabancı	—	yok	Çince: Wàiguórén Jiārù Zhōngguójí	Basitleştirilmiş Çince: 外国人加入中国籍	%0,0001	1.448	941	3.421	—

^AGB 3304－91 "Names of ethnicities of China in romanization with codes";^[2]
^BSadece Çin anakarası ve Tayvan nüfusları dahil;
¹Chuanqingler de dahil;
²Çam mültecilerinin soyundan gelmiş Hainan Utsulları da dahil;
³Bunun bir alt grubu "Hmong" olarak da bilinir;
⁴Amdo ile Kham bölgelerinde yaşayanlar ve Pumi dilini konuşanların yaklaşık yarısını içerir; Pumi konuşan diğer insanlar ise Pumi etnik grubunun üyeleri olarak sınıflandırılır;
⁵Kam olarak da bilinirler;
⁶Buna Sangkong halkı da dahil;
⁷Mosuolar da dahil;
⁸Qagolar (Çince: 木佬人 [zh]) da dahil;
⁹Myanmar'da Kaçin olarak bilinirler;
¹⁰Pa Then halkı da dahil;
¹¹Bunlar aslında Tacik değil, Pamirlerdir;
¹²Vietnamlılar (Çin-Vietnam sözcükleriyle Kinh) ile aynı grup;
¹³Myanmar'da Palaung olarak bilinirler;
¹⁴Rusya'daki Nanay halkıyla aynı;
¹⁵Tayvan'daki tüm aborjin grupları için toplu olarak kullanılan isim. "Gaoshan" halkının bu nüfus sayımlarındaki sayılar sadece Çin anakarasında (ağırlıklı olarak Fujian Eyaleti'nde) yaşayanları kapsar ve çoğunlukla Amis, Paiwan ve Bunun halklarından oluşur.

Ayrıca bakınız

Çin'de resmi olarak tanınmayan etnik gruplar
Çin'deki özerk bölgeler
- Sincan Uygur (Xinjiang) Özerk Bölgesi (新疆维吾尔自治区/新疆維吾爾自治區)
- İç Moğolistan Özerk Bölgesi (内蒙古自治区/內蒙古自治區)
- Tibet (Xizang) Özerk Bölgesi (西藏自治区/西藏自治區)
- Kuangşi Çuang Özerk Bölgesi (广西壮族自治区/廣西壯族自治區)
- Ningşia Hui Özerk Bölgesi (宁夏回族自治区/寧夏回族自治區)

Kaynakça

^ 胡鸿保 (Hú Hóngbǎo); 张丽梅 (Zhāng Lìméi) (2009). 民族识别原则的变化与民族人口 [Milletleri ayırt etmekteki prensiplerin değişmesi ve milletlerin nüfusları]. Güneybatı Minzu Üniversitesi Yayınları (Çince).
^ GB 3304－91 Names of nationalities of China in romanization with codes 1 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[1] 胡鸿保 (Hú Hóngbǎo); 张丽梅 (Zhāng Lìméi) (2009). 民族识别原则的变化与民族人口 [Milletleri ayırt etmekteki prensiplerin değişmesi ve milletlerin nüfusları]. Güneybatı Minzu Üniversitesi Yayınları (Çince).

[2] GB 3304－91 Names of nationalities of China in romanization with codes 1 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[1]

[2]