İbn Fadlan
İbn Fadlan أحمد إبن فضلان إبن ألعباس إبن راشد إبن حماد | |
|---|---|
| Doğum | 877 |
| Ölüm | 960 |
İbn Fadlan (877 - 960), 10. yüzyılda yaşamış bir Arap din bilgini ve gezginidir.
Elçilik
[değiştir | kaynağı değiştir]Abbasi halifesi Muktedir’in 921’de İdil Ön Bulgarları hükümdarı Almış Han'a gönderdiği heyette yer aldı. Görevi, oradaki Müslüman bilginleri denetlemek, halifenin mektup ve armağanlarını sunmaktı. Önemli bir diplomat ve dikkatli bir gezgin olarak kabul edilen İbn Fadlan, bu yolculuğunu 'Rihla' (Seyahatname) ve (كتاب إلى ملك الصقالبة; Kitāb ilā Malik al-Saqāliba) adlı ünlü yapıtında anlatmıştır.
İbn Fadlan, daha sonra Bulgar (Bolğar) kentine gelince, Wisu (ya da Isu şimdiki Perm Kray) bölgesine kısa bir gezi yapar, orada İdil Ön Bulgarları (Volga Ön Bulgarları) ile Komilerin (yerel bir Fin kabile) aralarında ticaret yaptıklarını izlemiştir. İbn Fadlan'ın Bağdat'a dönüş güzergahı belli değildir.[1]
Eseri
[değiştir | kaynağı değiştir]- كتاب إلى ملك الصقالبة, Kitāb ilā Malik al-Saqāliba
Bu kitabında, Volga Ön Bulgarlar'nın ülkesi ve halkına ilişkin gözlemleri yanı sıra, yolculuğu sırasında gördüğü yerler ve halklarla ilgili önemli bilgiler de aktarmıştır. Bunlar arasında, Oğuzlar, Başkırtlar, Ön Bulgarlar ve Peçenekler ve Tatarlar da vardır.[2] Maveraünnehir’de henüz devlet öncesi bir düzende yaşamakta olan Türklere (Oğuzlara) ilişkin gözlemler yapmıştır.
Bu gezi yazısı, Başkir Türkolog Ahmed Zeki Velidi Togan tarafından 1923 yılında İran'nın kuzeydoğusundaki Meşhed (Farsça: مشهد Mashhad) kentinde bir kütüphanede eksik bir çeviri yazı olarak bulunmuştur.
İbn Fadlan'ın yapıtı 1975 yılında "İbn Fazlan Seyahatnamesi" adı ile Bedir Yayınevi tarafından basılmıştır
Bir Arap Televizyon yayımcısı İbn Fadlan Seyahatnamesi'ni dizi halinde The Roof of the World veya Saqf al-Alam (Arapça: سقف العالم) adıyla 2007 yılında yayınlamıştır.
İlgili Filmler
[değiştir | kaynağı değiştir]- '13. Savaşçı (İngilizce: The 13th Warrior)' (1999), Fragman24 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Michael Crichton'un Eaters of the Dead romanından.)
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ M. Canard, İbn Fadlan, Enchlopdy of İslam.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2012.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Carl Brockelmann: Geschichte der arabischen Litteratur. Zweite den Supplementbänden angepasste Auflage. Brill, Leiden 1943. Band 1, sayfa 261
- Collection of Geographical Works by Ibn al-Faqih, Ibn Fadlan, Abu Dulaf Al-Khazraji, Fuat Sezgin, Frankfurt am Main, 1987
- M. Canard: Ibn Faḍlān. In: Encyclopedia of Islam. Leiden 2003. III:759a.
- A. Zeki Velidi Togan: Ibn Fadlan's Reisebericht. Abhandlungen für die Kunde des Morgenlandes. Band 24, Nr. 3, Leipzig 1939.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- İbn Fadlan, Seyahatname (Türkçe)
- James E. Montgomery: Ibn Faḍlān and the Rūsiyyah, In: Journal of Arabic and Islamic Studies, 3 (2000). (İngilizce)
