İdris Sefer
| İdris Sefer | |
|---|---|
 | |
| Lakabı | İdris Bey |
| Doğum | 14 Mart 1847 Sefer, Kosova Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 25 Mart 1927 (80 yaşında) |
| Bağlılığı | Prizren Birliği İpek Birliği |
| Hizmet yılları | 1878–1918 |
| Rütbesi | Komutan |
| Çatışma/savaşları | 1910 Arnavutluk İsyanı 1912 Arnavutluk İsyanı |
| Ödülleri | Kosova kahramanı (Ölümünden sonra) |
İdris Sefer, Arnavut milliyetçisi bir gerilla savaşçısı. 1910 yılında, Osmanlı İmparatorluğuna Kosova Vilayetinde karşı ayaklanma başlatan Isa Boletini'nin sağ kolu ve Prizren Birliği ile İpek Birliğinin birer üyesiydi. Ayaklanmanın bastırılmasından sonra Sefer, 1912 Arnavut İsyanını yönetti. Birinci Balkan Savaşı sırasında Boletini ve Seferi, 1910 ve 1912 ayaklanmaları sırasında daha önce kendilerine müttefiklik eden Sırbistan'a karşı ayaklandılar ve I. Dünya Savaşı'nın sonrasında ve savaşın ilk evresinde (1913-1915) Sırp kuvvetlere saldırmaya devam ettiler. Dünya Savaşının son zamanlarında ise (1916-1918) birlikleri Bulgar kuvvetlerine karşı yöneldi.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]İdris Sefer, Karadağ'ın kuzeyinde yer alan, o zamanlarda Osmanlı İmparatorluğunun Kosova Eyaletinin ve günümüzdeyse Sırbistan sınırları içerisinde bulunan Preşeva'da dünyaya geldi.[1] Erken yaşlarda Arnavut milliyetçilerine katılan Sefer, Prizren Birliğinin ve İpek Birliğinin üyesi oldu.[1][2]
1910 Arnavut İsyanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Nisan 1910'da, İso Boletini ve İdris Sefer önderliğinde, Kosova Vilayetinde Osmanlılara karşı bir ayaklanma başlatıldı.[3] Sefer'in kontrolündeki beş bin kadar isyancı Kaçanik'teki Priştine-Üsküp demiryolunu kesti[3] ve ayrıca Kaçanik Geçidi'nde Osmanlı güçlerine direnmeyi başardı.[1] Şevket Turgut Paşa, on üç saat süren çatışmanın ardından ayaklanmayı bastırdı,[4] buna karşın İdris Sefer komutasındaki isyancılar, 2.000 Osmanlı askerini öldürmeyi başarmıştı.[5]
1912 Arnavut İsyanı
[değiştir | kaynağı değiştir]İdris Sefer, 12 Ağustos 1912'de 30.000 kadar Arnavuttan oluşan düzensiz bir ordu birliği ile Kosova'nın merkezini, karşısında hiçbir direnişle karşılaşmadan ele geçirdi.[4] Sefer, aynı zamanda en şiddetli mücadelenin yaşandığı Ferizovik bölgesindeki milisleri de organize etti.
Balkan Savaşları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Balkan Savaşı'ndan bir gün önce, öğle saatlerinde Seferi 1000 adamı ile Sırp sınır karakollarına saldırdı. 1909 Arnavut Ayaklanması sırasında Sırbistan tarafından sağlanan Martiniler ve Sırp hızlı ateşli silahlarla silahlandırıldılar.[6] Arnavutlar bunu, Arnavutların yaşadığı bölgelerin muhtemelen Karadağ, Sırbistan ve Yunanistan arasında bölüneceğini fark ettikten sonra yaptılar; Sırbistan'a karşı Sırp silahlarını ve parasını kullanma fikri Sırp ordusunu öfkelendirdi.[6] Sırp bölükleri aceleyle sınıra geldi ve Arnavutları geri püskürttüler. Ardından Sırp gerilla savaşçıları (Çetnikler) Arnavutların en önde gelen merkezlerini elle atılan bombalarla tüfeklerle imha etti, Sefer'e bağlı Arnavutlar bölgeden ayrılmak zorunda kaldı.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c Elsie 2012, p. 403
- ^ Bep Jubani et al., Historia e popullit shqiptar: për shkollat e mesme (Libri Shkollor: Prishtinë, 2002) 191-198.
- ^ a b Kedourie 2013, p. 26–
- ^ a b Pearsons 2004, p. 24
- ^ Ljubodrag Dimić; Đorđe Borozan (1998). Југословенска држава и Албанци. Službeni list SRJ. s. 317. 27 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2017.
Идрис Сефери који је воЬа у Карадагу, а ратовао је и противу Турака и убио више од 2000 турских војника око Гнл>ана у 1909-10 год
- ^ a b Troçki 1980, s. 117
