İlan edilmemiş savaş
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Şubat 2025) |
| Savaş |
|---|
| dizisinin bir parçası |
 |
İlan edilmemiş savaş, iki veya daha fazla ulus arasında, taraflardan herhangi birinin resmi bir savaş ilanı yayınlamadığı askeri bir çatışmadır. Bu terim bazen resmi bir bildiri olmaksızın yaşanan herhangi bir anlaşmazlık veya çatışmayı da kapsayacak şekilde kullanılmaktadır. Birleşmiş Milletler'in Kore Savaşı müdahalesinden bu yana,[1] bazı hükûmetler askeri operasyon gibi farklı bir niteleme kullanarak savaş ilanından kaçınmışlardır.
Uluslararası teamül hukukuna göre, bir savaşı başlatmak için savaş ilan etmek gerekli değildir; askeri müdahalenin başlaması, savaşan tarafın niyetini açıkça ortaya koymak için yeterlidir.[2]
Amerika Birleşik Devletleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerika Birleşik Devletleri yasaları uyarınca resmi bir savaş bildirisinin nasıl yapılandırılacağı veya sunulacağına dair belirli bir format bulunmamaktadır. Amerika Birleşik Devletleri Anayasası uyarınca: “Kongre, savaş ilan etme, Marque ve Reprisal Mektupları verme, karada ve suda yakalamalara ilişkin kurallar koyma yetkilerine sahiptir".[3]
Eylül 2024 itibariyla, Amerika Birleşik Devletleri Kongresi 11 kez resmi olarak savaş ilan etmiştir ve 1942'den beri bunu yapmamıştır; bunların 6'sı II. Dünya Savaşı döneminde yapılan ilanlardır.[4] Tonkin Körfezi Kararı, resmi bir savaş ilanı olmaksızın Vietnam Savaşı'nda askerî gücün kullanılmasına izin vermiş ve Amerika Birleşik Devletleri Vietnam'daki müdahalesi sırasında savaş ilan etmemiştir.[5] ABD tarihinde 125 kez bir ABD başkanı Kongre'den yetki almadan askerî güç kullanmıştır.[6] Bunlardan biri, ABD'nin Kuzey Kore'nin Güney Kore'ye yönelik işgalini durdurmak için barışı koruma amaçlı Birleşmiş Milletler kuvvetlerine liderlik ettiği Kore Savaşı'dır.[6]
Rusya
[değiştir | kaynağı değiştir]Devam etmekte olan Rusya-Ukrayna Savaşı'nda resmi bir savaş ilanı yapılmamıştır. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 2022 yılında Rusya'nın Ukrayna'yı işgal ettiğini duyurduğunda, resmi bir savaş ilanından kaçınarak “özel askeri operasyon” başlattığını açıkladı.[7]
Diğer örnekler
[değiştir | kaynağı değiştir]Arjantin ve Birleşik Krallık arasındaki Falkland Savaşı sırasında, Birleşik Krallık resmi savaş ilanında bulunmamıştır.[8]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Truman, Harry S. (29 Haziran 1950). "The President's News Conference of June 29, 1950". Teachingamericanhistory.org. 4 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2011.
- ^ "Declaration of war". International Committee of the Red Cross. 25 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024.
- ^ "U.S. Constitution - Article 1 Section 8" 5 Temmuz 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Franke-Ruta, Garance (31 Ağustos 2019). "All the Previous Declarations of War". The Atlantic (İngilizce). 2 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2019.
- ^ "The Law: The President's War Powers". Time. 1 Haziran 1970. 7 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2009.
- ^ a b Yoo, John C.; Delahunty, Robert J. (2002). "The President's Constitutional Authority to Conduct Military Operations Against Terrorist Organizations and the Nations that Harbor or Support Them". SSRN Working Paper Series. s. 502. doi:10.2139/ssrn.331202. ISSN 1556-5068. 26 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi14 Ocak 2020.
- ^ Putin's Ukraine invasion - do declarations of war still exist? 17 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., R. Pullen, C. Frost, The Conversation, March 3, 2022]
- ^ "A Short History of the Falklands Conflict". Imperial War Museums (İngilizce). 6 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2024.