İnternetime Dokunma!
İnternetime Dokunma! veya 15 Mayıs 2011 sansüre karşı yürüyüş, 15 Mayıs 2011 tarihinde Türkiye'nin otuz şehrinde aynı anda yapılan eylem. Yürüyüşler, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunca hazırlanan İnternetin Güvenli Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar Taslağı'na karşı yapılmıştır.
İnternet kullanımına ilişkin yasa taslağı
[değiştir | kaynağı değiştir]İnternetin Güvenli Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar Taslağı, 22 Şubat 2011'de "internetin güvenli kullanımı" konusuyla ele alınmış ve toplamda on beş maddeden meydana gelmektedir.[1] Taslakta ele alınan maddeler sonucu, 5809 sayılı Kanunun 4., 6. ve 50. maddeleri ile 28.07.2010 tarihli ve 27655 sayılı Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Elektronik Haberleşme Sektöründe Tüketici Hakları Yönetmeliği'nin 10. maddesi hükümleri kapsamında Ek'te yer alan "İnternetin Güvenli Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar Taslağı"nın onaylanarak yürürlüğe girmesi hususuna karar verilmiştir.[1] Taslağa göre internet hizmeti sağlayan şirketler, abonelerine dört farklı filtreleme seçeneği (standart, çocuk, aile, yurt içi) sunacak. Aboneler bu seçeneklerden birini seçmek zorunda; seçmeyenlerin internet erişimi "standart" profile uygun olarak filtrelenecek. Her seçenek için filtrelenecek siteler listesi BTK tarafından belirlenecek ancak kamuoyuna açıklanmayacak. Madde 4'te geçen ve internette kullanıcı profilleri oluşturmaya yönelik içerik şöyledir:
MADDE 4 - (1) Bu usul ve esaslarda geçen;
a) Aile profili: Kullanıcının Kurum tarafından İşletmecilere gönderilen kara listedeki alan adı, IP adresi, port ve web proxy sitelerine erişimin sağlanmadığı profili,
...
c) Çocuk profili: Kullanıcının sadece Kurum tarafından İşletmecilere gönderilen beyaz listedeki alan adı, IP adresi ve portlara erişimin sağlandığı profili,
...
k) Standart profil: Kullanıcının erişebileceği internet site ve uygulamalarına ait bir sınırlamanın olmadığı, mevcut mevzuat kapsamında internete erişimin sağlandığı profili,
l) Yurt içi internet profili: Kullanıcının sadece yurt içinde barındırılan ve kara listede yer almayan alan adı, IP adresi ve portlara erişimin sağlandığı profili ifade etmektedir.
Taslakta alınan kararların, hükümlerini Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu Başkanı tarafından yürütüldüğü 15. maddede belirtilmiştir.
Gelişimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Dava açılması
[değiştir | kaynağı değiştir]13 Nisan 2011'de İPS İletişim Vakfı/bianet, BTK'nin kararının iptali ve yürütmesinin durdurulmasını istemiyle Danıştay'a dava açtı.[2] Vakıf, Danıştay'a yaptığı başvuruda BTK'nin aldığı yeni kararın yasal dayanaktan yoksun olduğunu ve anayasa ve uluslararası sözleşmelerle tanınan temel hak ve özgürlükleri ölçüsüz şekilde kısıtladığını söyledi.[2] Vakıf adına başvuruda bulunan avukat Ayşe Altıparmak, kurumun keyfi bir şekilde yasaklı siteler listesi hazırlayabileceğini, çocukları zararlı içerikten korumak için ebeveynlerin yerine karar verilmesinin makul olmadığını belirtti. İnci Sözlük, 22 Ağustos 2011 tarihinde başlayacak olan filtre uygulamasına karşı öncelikli olarak iç hukuka başvurmaya, sonuç alınamazsa Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne gitmeye karar verdiğini açıkladı.[3]
Yasaklanması istenen kelimeler
[değiştir | kaynağı değiştir]27 Nisan 2011'de Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) tarafından hosting firmalarına yasaklı kelimelerden oluşan bir liste gönderdi. Gönderici hanesinde yersaglayici@tib.gov.tr adresinin yer aldığı tebligatta belirtilen sözcükleri içeren alan adı tahsis edilemeyecek, kullanılamayacak, mevcut olanlara erişim de kapatılacak. Liste yüz otuz sekiz kelime ve üç gruptan oluşmaktadır.[4] Kelimelerden bazıları şunlardır:[5]
"31, Adrianne, Animal, Hayvan, Baldiz, Beat, Buyutucu, Ciplak, Citir, Escort, Etek, Fire, Girl (İngilizcede 'kız' demek), Ateşli, Frikik, Free, Gey, Gay, Gizli, Got, Hatun, Haydar, Hikâye, Homemade (ev yapımı demek), Hot (İngilizcede 'sıcak' anlamında geliyor), İtiraf, Liseli, Nefes, Nubile (?), Partner, Pic [İngilizcede 'picture'ın (resim, fotoğraf) kısaltması], Sarisin, Sicak, Sisman, Teen (İngilizcede 13-19 yaş grubunda genç), Yasak, Yerli, Yetiskin, Xn, XX"
28 Nisan 2011'de alan adlarında kullanılması sakıncalı sözcüklere ilişkin TİB tarafından gönderilen belgenin, yasaklama değil bilgilendirme amaçlı olduğu açıklandı.[6] Yapılan açıklamada Telekomünikasyon Başkanlığına, bazı alan adları ve içerikleri konusunda vatandaşlardan yoğun şikayet geldiği ve bu kelimelere içeriklerinde yer veren alan adlarıyla ilgili tedbir alınmasının talep edildiği bildirildi. Ayrıca bu içerikleri barındıran internet sitelerinin 5651 sayılı yasanın 8. maddesinde yer verilen katalog suçlar içinde yer aldığı belirtildi ve "Bu sözcüklerle ilgili yasaklama söz konusu olmayıp, yer sağlayıcıların katalog suçlardan birini işleyen siteleri tespit etmelerini kolaylaştırmak için sunulmuş anahtar sözcüklerden ibarettir." dendi.[6]
Listenin ortaya çıkmasıyla İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Görevlisi Doç. Dr. Yaman Akdeniz, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı, İnternet Dairesi'ne bilgi edinme hakkı başvurusunda bulundu.[4] Akdeniz, TİB'den, "Adrianne" ve "Haydar" isimlerinin kime ait olduğu konusunda da 4982 Sayılı Kanun kapsamında bilgi edinmek istediğini belirtti.
Yasaklanması istenen siteler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından hosting firmalarına 21 Nisan 2011'de gönderilen bir e-postada belirlenmiş birçok sitenin hizmetine son verilmesi istendi.[7] Gönderilen e-posta şöyledir:
Sayın Yer Sağlayıcı;
Aşağıdaki alan adlarına yer sağlayıcılık hizmeti verdiğiniz tespit edilmiştir. Bu kapsamda derhal bunlara yer sağlayıcılık hizmetine son vermeniz gerekmektedir. Aksi takdirde herhangi Bir bildirimde bulunulmaksızın yasal işlemlere başvurulacaktır. Diğer taraftan; bundan sonra da; 5651 sayılı Kanunda sayılan Katalog suçlar (müstehcenlik, fuhuş, çocukların cinsel istismarı, vb.) kapsamındaki internet sitelerine yer sağlayıcılık (hosting) hizmeti vermemeniz gerekmektedir.
Gereğinin DERHAL yapılmasını ve sonucundan bilgi verilmesini rica ederim.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu
Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı
Kapanması istenen siteler arasında Ekşi Sözlük,[8] hızlı forum oluşturma sitesi myfastforum.org, kız yurdu alkinkizyurdu.com.tr, dini video sitesi ankebut.net, emlakçı sitesi emlakbankbodrum.com, haber siteleri indeksi aferin.net, taciz ve istismar hakkında bilgilendirici site www.tacizveistismar.com, Pembe Hayat LGBTT Dayanışma Derneği pembehayat.org,[9] gibi siteler yer almaktaydı ve toplamda altmıştan fazla site listedeydi.[7][10][11] Elektronik postanın basına yansıması üzerine kısa bir açıklama daha yapan TİB, "bir engelleme kararı yok" dedi.[12]
Tepkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Sosyal medyada
[değiştir | kaynağı değiştir]Sosyal medyada, hem "İnternetin Güvenli Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar Taslağı" hem TİB'in Ekşi Sözlük'ü kapatılması istenen siteler arasına alması eleştirildi. Twitter'da olayı protesto eden birçok mesaj yazıldı. Mesajlara eklenen #22agustos, Twitter'ın dünyadaki en popüler etiketlerinden biri oldu.[13] "İnternetime Dokunma!" Facebook etkinliğine 600.000'den fazla kişi katıldı.[14] Ekşi Sözlük yazarları, kapatma kararına yüzlerce entry ile yanıt verdi.[15] Imza.la17 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. sitesinde başlatılan İnternetime Dokunma başlıklı imza kampanyası da Twitter ve Facebook'ta duyurulmaya başladıktan kısa süre sonra 8 bin imzayı aştı.[16]
Yürüyüşler
[değiştir | kaynağı değiştir]22 Ağustos tarihinde uygulamaya geçilecek olan "İnternetin Güvenli Kullanımına İlişkin Usul ve Esaslar Taslağı"nı protesto etmek amacıyla birçok ilde protesto hazırlığı yapıldı. 15 Mayıs 2011 Pazar günü saat 14.00'te Amsterdam, Köln ve Viyana ile Türkiye'de otuz farklı ilde sansüre karşı yürüyüş yapılmasına karar verildi.[17][18][19]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Bilgi Teknolojileri Ve İletişim Kurulu Kararı" (PDF). www.tk.gov.tr. 22 Şubat 2011. 16 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ a b Acar, Emin (14 Nisan 2011). "İPS/bianet Danıştay'a Başvurdu: İnternet "Ankara'nın Sesi" Olmasın!". Bianet. 21 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ "İnci Sözlük AİHM'e gidecek". 4 Mayıs 2011. 17 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ a b "Şok eden 'sansür' listesi!". ntvmsnbc. 27 Nisan 2011. 18 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ "Kim bu Haydar?". ntvmsnbc. 29 Nisan 2011. 15 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ a b "BTK: Sözcük listesi bilgilendirme amaçlıydı". ntvmsnbc. 28 Nisan 2011. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ a b Ahi, Gökhan (3 Mayıs 2011). "Çek Fişi, Bitir İşi!". 21 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ ssg (4 Mayıs 2011). "tib'in ekşi sözlük'ü kapatma emri". Ekşi Sözlük. 12 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ "TİB´in Mesajına Karşılık Pembe Hayat Derneği Açıklama Yaptı". Kaos GL. 4 Mayıs 2011. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "TIB_21Nisan_b.pdf". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ "TIB_21Nisan_a.pdf". 7 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ Ayan, Noyan. "EKŞİ SÖZLÜK'Ü KAPATMA EMRİ!". 21 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ "İnterneti kapatın dedik ciddiye aldılar". 18 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ "İnternetime Dokunma!". 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ "İleri demokrasi reloaded". 18 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ "Sansüre karşı eylem hazırlığı". 8 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ "15 MAYIS 2011 SANSÜRE KARŞI YÜRÜYÜŞ!". 8 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ "15 mayıs 2011 sansüre karşı yürüyüş". Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
- ^ "İstanbul, Eskişehir, İzmir, Ankara için yürüyüş vakti". 30 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.