1968 Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı seçimi
 | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Katılım | 93,45% | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
.svg) |
| Şu madde dizisinin bir parçasıdır: Kıbrıs Cumhuriyeti devlet yapısı |
1968 Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı seçimi, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanını seçmek için 25 Şubat 1968'de gerçekleştirilmiş seçimlerdir. Ülkede ikinci defa gerçekleştirilen seçimleri görevdeki Cumhurbaşkanı III. Makarios kazanmıştır.
Paralel olarak 15 Şubat 1968'de gerçekleştirilen Cumhurbaşkanı Yardımcısı seçimlerinde görevdeki aday Fazıl Küçük rakipsiz seçilmiştir; ancak hükûmet gerçekleştirilen seçimlerin Kıbrıs Cumhuriyeti devlet yapısı kapsamında gerçekleşmediği gerekçesiyle bu sonucu tanımamıştır.[1]
Seçim Sistemi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı halk tarafından evrensel ve gizli oyla seçilir.[2][3] Cumhurbaşkanının görev süresi beş yıldır;[2][3] görev süresi Temsilciler Meclisi huzurunda yemin ederek başlar.[2][3]
Seçimlerde eğer tek bir aday varsa söz konusu aday seçim olmaksızın rakipsiz seçilmiş ilan edilir.[2][3] Birden fazla aday olduğu durumlarda seçimde %50'den fazla oy alan aday seçilmiş kabul edilir.[2][3] Eğer adayların hiç biri %50 oyu geçemezse bir sonraki hafta en çok oy alan iki aday arasında ikinci tur seçimi gerçekleştirilir;[2][3] seçimde en çok oyu alan aday kazanmış ilan edilir.[2][3]
Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası gereği, Cumhurbaşkanı Rum, Cumhurbaşkanı Yardımcısı ise Türk olmak durumundadır. Ayrı çoğunluk prensibi ile birlikte Cumhurbaşkanı sadece Rum toplumunun içinden seçilebilirken Cumhurbaşkanı Yardımcısı ise sadece Türk toplumunun içinden seçilebilir.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Anayasa'ya göre seçimlerin 1965'te gerçekleştirilmesi gerekiyordu.[1][4][5] Ancak 1963'te yeniden patlayan toplumlararası şiddet olayları sebebiyle seçimler gerçekleştirilemedi.[1][4] Temsilciler Meclisi 1968'e kadar çıkarttığı kararlar ile yasal boşluğu doldurarak hükûmetin görev süresini uzattı.[1][4][6][7]
Anayasa'ya göre Cumhurbaşkanı Rum toplumu içinden ve tarafından, Cumhurbaşkanı Yardımcısı ise Türk toplumu içinden ve tarafından seçilir.[6] Ancak Kıbrıslı Türklerin devlet yapısına katılmamaları sebebiyle yasal olarak bir Cumhurbaşkanı Yardımcısı seçimi gerçekleşmemiştir.[4][8] Türk toplumu 15 Şubat 1968'de Fazıl Küçük'ü yeniden seçmiş olsalar da anayasal düzenin ve devlet yapısının içinde gerçekleşmediği gerekçesiyle bu seçim hükûmet tarafından yasadışı sayılmıştır.[1] Yine de fiili olarak Cumhurbaşkanı Yardımcılığı makamı 1974'e kadar faaliyetine devam etti.
25 Şubat 1968'de gerçekleşen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde iki aday çıktı, III. Makarios ve Takis Evdokas.[4][5] III. Makarios Yurtsever Cephe, eski EOKA üyelerinin Zürih ve Londra Antlaşmaları'nı destekleyen kolu ve Emekçi Halkın İlerici Partisi tarafından desteklenmiştir.[4] Takis Evdokas adaylığını ortaya koyduktan sonra Kıbrıs'ın Yunanistan ile birliğini savunan bir platform üzerinden kampanya yaptı.[4] Seçimlerin sonucunda III. Makarios oyların %96,26'sını alarak tekrar cumhurbaşkanı seçildi; Takis Evdokas ise oyların sadece %3,74'ünü alabildi.[3][4][5][9]
Seçim Sonuçları
[değiştir | kaynağı değiştir]| Aday | Oy | % |
|---|---|---|
| Makarios III | 220.911 | 96,26 |
| Takis Evdokas | 8.577 | 3,74 |
| Toplam | 229.488 | 100,00 |
| Geçerli oy | 229.488 | 99,16 |
| Geçersiz/boş oy | 1.950 | 0,84 |
| Toplam oy | 231.438 | 100,00 |
| Kayıtlı seçmen/katılım | 247.653 | 93,45 |
| Kaynak: Nohlen & Stöver, [1] [2] | ||
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e "Οι προεδρικές εκλογές στην Κύπρο". www.kathimerini.gr. 25 Eylül 2017. 10 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g "ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΚΛΟΓΗΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ" (PDF). İçişleri Bakanlığı. 1 Kasım 2017. ss. 3-4. 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h "Eκλογές - Προεδρικές". 10 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h Στυλιανού, Μαρία (12 Kasım 2012). "Ιστορία των Προεδρικών Εκλογών". www.sigmalive.com. 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2020.
- ^ a b c "Η ιστορία των εκλογικών αναμετρήσεων στην Κύπρο". www.kathimerini.gr. 28 Ocak 2018. 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2020.
- ^ a b "16 Αυγούστου 1960: Η γέννηση ενός «καταδικασμένου» κράτους". 16 Ağustos 2019. 16 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2020.
- ^ Νικόλα, Νικόλας (28 Ocak 2018). "Από τον Μακάριο στο σήμερα". 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ "Ιστορικό εκλογών 1960-1973". www.bbc.co.uk. 7 Şubat 2003. 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2020.
- ^ "1959-2018: Η ιστορία των Προεδρικών εκλογών". 27 Ocak 2018. 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2020.
