2012 Suriye anayasa referandumu
 | Bu madde, Arapça Vikipedi'de yer alan aynı konulu maddeden Türkçeye çeviri yapılarak genişletilebilir. Başlıca çeviri yönergeleri için [genişlet] düğmesine tıklayınız.
|
 | ||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||
| Sonuçlar | ||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||
.svg) |
|---|
|
|
Suriye'de 26 Şubat 2012 tarihinde bir anayasa referandumu yapıldı. Suriye İç Savaşı'na tepki olarak Cumhurbaşkanı Beşşar Esad yeni bir anayasa hazırlanmasını emretmişti.[1] Referandum yabancı gözlemciler tarafından izlenmedi.[2]
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Yeni anayasa, gelecekteki cumhurbaşkanları için yedi yıllık iki dönem sınırı getirecek ve ayrıca Suriye anayasasının "Arap Sosyalist Baas Partisinin devlete ve topluma liderlik ettiğini" belirten 8. Maddesini kaldıracaktır.[3]
Konular
[değiştir | kaynağı değiştir]Siyasi partiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Yeni anayasa, Baas Partisinin Suriye'nin siyasi hayatı üzerindeki de jure tekelini ortadan kaldırmaktadır. Metin ayrıca etnik, dini, bölgesel ya da aşiret temelinde siyasi partilerin kurulmasını yasaklıyor.[4] Ancak kurulması planlanan herhangi bir siyasi parti, kurulmadan önce hükümetin iznini ve onayını almak zorundadır.[5]
Cumhurbaşkanlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Yeni anayasaya göre cumhurbaşkanlığı seçimleri her yedi yılda bir yapılmaktadır. Tek bir adayın onaylandığı veya reddedildiği eski seçim şeklinden farklı olarak, birden fazla adayın yarışması amaçlanmaktadır.[4]
Cumhurbaşkanlığı seçiminde aday olabilmek için gereken şartlar şunlardır:
- Aday parlamentonun 35 üyesinin desteğine sahip olmalıdır
- Aday 40 yaşında veya daha büyük olmalıdır
- Adayın seçimden önce 10 yıl boyunca Suriye'de yaşamış olmalıdır
- Aday, doğuştan Suriyeli olmalı, ebeveynleri doğuştan Suriyeli olmalıdır
- Aday Suriyeli olmayan bir eşle evli olmamalıdır
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Suriye artık planlı bir sosyalist ekonomi olmayacak, milli geliri artırmak, istihdam yaratmak ve yaşam standardını yükseltmek için üretimi geliştirmek amacıyla kamu ve özel ekonomiyi geliştirme ilkesine odaklanacaktır. Anayasa, kalkınmanın tüm ekonomi politikalarının hedefi olduğunu ve tüketici ve üreticilerin korunduğunu belirtmektedir. Özel mülkiyet korunur ve sadece savaş ve afet gibi durumlarda ve adil bir tazminat karşılığında el konulabilir.[6]
Din ve kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]Yeni anayasa devletin tüm dinlere saygı duyduğunu ve onları koruduğunu belirtmekte, ancak eski anayasada olduğu gibi İslam hukukunun temel bir ilham kaynağı olduğunu teyit etmektedir.[4] Yeni anayasa bilimsel araştırmaların devlet tarafından desteklendiğini ve bilimsel araştırma, sanatsal yaratım, edebiyat ve kültürel yaratıcılık özgürlüğünün korunduğunu belirtiyor.[6]
Haklar ve özgürlükler
[değiştir | kaynağı değiştir]Yeni anayasa cinsiyet, köken, din veya dil temelinde her türlü ayrımcılığı yasaklamaktadır.[6] Ulusal birlik, bütünlük ve askerlik hizmeti "kutsal bir görev" olarak kabul edilirken, özgürlük kutsal bir hak olarak görülüyor.[6]
Kampanya
[değiştir | kaynağı değiştir]Referandumdan önceki haftalarda devlet televizyonu yeni anayasa hakkında tartışmalar düzenledi ve vatandaşları nasıl oy kullanacakları konusunda bilgilendirdi.[7]
Yurt dışı merkezli ana muhalefet grubu SUK, önerilen anayasaya karşı çıktı ve boykot çağrısında bulundu.[8] Sürgündeki Suriye muhalefeti yeni anayasayı hileli, referandumu ise bir maskaralık olarak nitelendirdi. Suriye hükümetinin ifade özgürlüğünü ve barışçıl gösterileri güvence altına alan ve işkenceyi yasaklayan eski anayasaya hiçbir zaman saygı göstermediğine dikkat çekti.[9]
Seçim
[değiştir | kaynağı değiştir]Suriye'de devam eden çatışmalar nedeniyle, isyancıların elinde bulunan Humus, Hama, Dera şehirleri ve kuzeydeki İdlib vilayetinde oylamanın düzenlenmesine ilişkin soru işaretleri ortaya çıktı. Bu bölgelerde bulunan seçmenler, hükümet kontrolündeki bölgelere gitmedikleri sürece referanduma katılamadılar.
14,6 milyon Suriyeli,[4] 7:00-19:00 saatleri arasında açık olan 14.185 sandıkta oy kullanma hakkına sahipti.[10] Şam'ın merkezindeki her ilçe ve mahallede birden fazla seçim merkezi kurulmuştur.
Öğle saatlerinde İçişleri Bakanlığı referandumun çoğu ilde sorunsuz geçtiğini duyurdu.[11] İçişleri Bakanı Tümgeneral Muhammed İbrahim eş-Şaar, "silahlı grupların tehdit ve gözdağına rağmen bazı bölgeler dışında katılımın yüksek olduğunu" duyurdu. Şam'ın merkezindeki katılımı "dikkate değer" olarak nitelendirdi.[11][12]
Kanada merkezli Global News, Esad yanlısı mahallelerde ya da güvenlik güçlerinin yoğun olduğu bölgelerde katılımın yüksek olduğunu bildirirken, hükümet karşıtı protestoların düzenlendiği bölgelerde katılımın çok düşük olduğuna dikkat çekti. Ayrıca, seçmenlerin bir kısmı hükümete karşı olsa da referandumun "doğru yönde atılmış bir adım" olacağına dair bir inanç olduğunu da öne sürdüler. Ayrıca hükümet yanlısı mahallelerde oy kullanma baskısı, hükümet karşıtı mahallelerde ise oylamayı boykot etme baskısı olduğunu öne sürmüşlerdir.[13]
Cumhurbaşkanı Beşşar Esad, eşi Esma ile birlikte ulusal televizyonun genel merkezinde bulunan oy kullanma merkezinde oy kullandı ve burada çalışanlar tarafından alkışlandı.[14] Şam'da Esad destekçilerinden oluşan bir kalabalık referanduma desteklerini gösterdi.[15]
Sonuçlar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Suriye anayasa referandumu, 2012 | ||
|---|---|---|
| Evet ya da hayır | Oylar | Yüzde |
 Evet
|
7.490.319 | %89.42 |
| Hayır | 753.208 | %8.99 |
| Geçersiz veya boş oy | 132.920 | %1.59 |
| Toplam oy | 8.376.447 | %100.00 |
| Seçmen katılımı | %57.41 | |
| Seçmen sayısı | 14.589.954 | |
| Kaynak: Direct Democracy | ||
Seçime katılım oranının %57,4 olması ve %89,4 oranında lehte oy kullanılmasıyla yeni anayasa kabul edildi.[16] Cumhurbaşkanı Esad yeni anayasayı 27 Şubat 2012 tarihinde imzalayarak yürürlüğe soktu.[17]
Uluslararası tepkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Rusya- Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada referandum sonucunun memnuniyetle karşılandığı belirtilerek, referandumun hükümetin reform programının halk tarafından desteklendiğini gösterdiği ve halkı oylamayı boykot etmeye ikna etmeye çalışan ancak başarısız olan Suriye muhalefetinin meşruiyetini ortadan kaldırdığı ifade edildi. Rusya ayrıca Suriyeli tarafları şiddetten vazgeçmeye ve önkoşulsuz bir diyaloğa girmeye çağırdı.[18]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Article". canada.com. 25 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2012.
- ^ "Syria referendum called "a sham"". GlobalPost. 27 Şubat 2012. 28 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2012.
- ^ "Syria to hold referendum on new constitution". BBC News. 15 Şubat 2012. 15 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2018.
- ^ a b c d "Factbox: Referendum on Syria's new constitution". Reuters. 25 Şubat 2012. 16 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2021.
- ^ "Syria says referendum results coming Monday; vote punctuated by new violence". CNN. 26 Şubat 2012. 22 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2012.
- ^ a b c d Constitution of the Syrian Arab Republic Approved in Popular Referendum on February 27, 2012 29 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. SANA, 28 February 2012
- ^ "Syria holds vote on constitution". The Daily Star. 26 Şubat 2012. 5 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Şubat 2012.
- ^ "Lebanon news - NOW Lebanon -What's in a vote?". NOW Lebanon. 24 Şubat 2012. 13 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2012.
- ^ "Syria votes on new constitution referendum amid unrest". BBC News. 26 Şubat 2012. 12 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2018.
- ^ Syrian Arab News Agency: SANA, Damascus Syria - syria news (26 Şubat 2012). "Syrian Arab news agency - SANA - Syria : Syria news". Sana.sy. 13 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2012.
- ^ a b Syrian Arab News Agency: SANA, Damascus Syria - syria news (26 Şubat 2012). "Syrian Arab news agency - SANA - Syria : Syria news". Sana.sy. 14 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2012.
- ^ Syrian Arab News Agency: SANA, Damascus Syria - syria news (27 Şubat 2012). "Syrian Arab news agency - SANA - Syria : Syria news". Sana.sy. 28 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2012.
- ^ Ben Hubbard; Zeina Karam (26 Şubat 2012). "Global News | West dismisses Syrian referendum on new constitution as 'farce'". Globalnews.ca. 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2012.
- ^ "Lebanon news - NOW Lebanon -Assad, wife vote in Syria referendum". NOW Lebanon. 26 Şubat 2012. 28 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2012.
- ^ Syrian Arab News Agency: SANA, Damascus Syria - syria news (26 Şubat 2012). "Syrian Arab news agency - SANA - Syria : Syria news". Sana.sy. 13 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2012.
- ^ "Interior Ministry: 89.4% of the 8,376,447 Voters Agreed to New Constitution". Syrian Arab News Agency. 28 Şubat 2012. 1 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2012.
- ^ "Presidential Decree on Syria's New Constitution". Syrian Arab News Agency. 28 Şubat 2012. 29 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2012.
- ^ "Russia welcomes Syrian referendum outcome". The Voice of Russia. 27 Şubat 2012. 28 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2012.
| Cumhurbaşkanlığı seçimleri | |
|---|---|
| Meclis seçimleri | |
| Yerel seçimler | |
| Referandumlar | |
