2024 Yaz Olimpiyatları'nda atletizm - Erkekler maraton
| 2024 Yaz Olimpiyatları'nda erkekler maraton | ||||||||||
_-_2024-08-10_-_10.jpg) Yarıştan bir görünüm | ||||||||||
| Yer | Paris[1] | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Tarih | 10 Ağustos 2024 | |||||||||
| Ülke sayısı | 42 | |||||||||
| Sporcu sayısı | 81 | |||||||||
| Kazanma süresi | 2:06:26  | |||||||||
| Madalya kazananlar | ||||||||||
| ||||||||||
| ← 2020 | 2028 → | |||||||||
2024 Yaz Olimpiyatları'ndaki erkekler maraton yarışı, 10 Ağustos'ta Paris'te gerçekleştirildi. 42 ülkeden 81 sporcunun katıldığı yarışta Etiyopyalı Tamirat Tola, 2:06:26'lık derecesiyle Olimpiyat rekoru kırarak altın madalyayı kazandı. Belçikalı Bashir Abdi 2:06:47'lik derecesiyle gümüş, Kenyalı Benson Kipruto ise 2:07:00'lik derecesiyle bronz madalyanın sahibi oldu.
Özet
[değiştir | kaynağı değiştir]2024 Yaz Olimpiyatları'nda erkekler maraton yarışı, 10 Ağustos 2024'te Fransa'nın Paris kentinde koşuldu. Yarış, Tokyo 2020 Olimpiyatları'ndan madalya kazanan üç kişinin de geri dönmesiyle dikkat çekti: Kenyalı iki kez olimpiyat şampiyonu Eliud Kipchoge, Hollandalı gümüş madalyalı Abdi Nageeye ve Belçikalı bronz madalyalı Bashir Abdi. Son iki olimpiyat maratonunun galibi olan Kipchoge, Paris'te kazanarak maratonda üst üste üç olimpiyat altın madalyası kazanan ilk atlet olarak tarihe geçmeyi hedefliyordu.[2] 2022 Dünya Şampiyonu Tamirat Tola, 2017'de dünya ikinciliği ve 2016'da pistte 10.000 metre bronz madalyası bulunan bir atlet olarak, sakatlanan Sisay Lemma'nın yerine alternatif sporcu olarak kadroya dâhil edildi. Abdi, 2022 Dünya Şampiyonası'nda da bronz madalya kazanmıştı. 2023 Dünya Şampiyonu Victor Kiplangat ve gümüş madalyalı Maru Teferi de start alan kişiler arasındaydı. Yaseen Abdalla, evrensellik kontenjanıyla Katar adına yarışarak ilk maratonunu koştu.[3] Maraton dünya rekoru sahibi Kelvin Kiptum ise Şubat 2024'te geçirdiği bir trafik kazasında hayatını kaybetmişti.
Yarış, uygun hava koşulları altında Orta Avrupa Yaz Saati (UTC+2) ile 08.00'da başladı. İlk bölümlerde, yaklaşık 43 yaşındaki Moğol atlet Bat-Oçirın Ser-Od ilk 5 kilometre boyunca grubun önünde yer aldı. Ardından Héctor Garibay, 10 kilometreye kadar liderliği devraldı. Yaklaşık 12. kilometrede İtalyan Eyob Faniel güçlü bir atak yaparak temposunu kilometrede 3:00'a çıkardı ve 15. kilometrede 23 saniyelik bir fark yakaladı. Ana grup ise kilometre başına yaklaşık 3:07 tempo ile ilerliyordu. Ancak Faniel bu farkı yakaladığında parkurun ilk ciddi yokuşları çoktan başlamıştı.
Parkurun engebeli bölümleri yarışın gidişatını belirgin biçimde etkiledi ve büyük grup parçalandı. Oluşan ön takip grubunda Tola, Abdi, Conner Mantz, Alphonce Simbu, Akira Akasaki, Elroy Gelant ve Suguru Ōsako yer alırken, Deresa Geleta ve Clayton Young grubun arkasında tutunmaya çalışıyordu. Önde giden Faniel, yokuşlarda yavaşlamaya başladı ve 20 kilometrede farkı 11 saniyeye düştü. Bu fırsatı değerlendiren Tola ve Mantz temposunu artırarak Faniel'e yaklaşmaya başladı ve onu yarım kilometreden biraz fazla bir mesafe sonra yakaladılar. Üçlü, yarı maratonu 1:04:51 ile geçti. Geleta, onları 7 saniye geriden takip ediyordu. Kolay bir iniş bölümünde, takip grubunun liderlerle yeniden birleşmesi yaklaşık 2 kilometre sürdü.
Devamındaki iniş kısmı grubun yeniden toparlanmasını sağladı ve 25. kilometrede Akasaki'nin çok az önde olduğu 15 kişilik bir lider grup oluştu. Faniel ise bu noktada liderlerin gerisine düşmüştü. 28. kilometre civarında parkurun zorlu yokuşları yeniden başladı. Akasaki bir süre önde kaldı ancak kısa süre sonra Tola onu geçti ve farkı istikrarlı biçimde açmaya başladı. Bu hamle, lider grubun tamamen dağılmasına yol açtı. 29. kilometrede Tola, en yakın takipçisi Emile Cairess'in 7 saniye önündeydi. Yokuşun zirvesine yakın bir su istasyonunun ardından inişe geçen Tola, 30 kilometreyi Cairess'in 11 saniye önünde geçti. Onu Geleta, Abdi ve Akasaki izliyordu.
Sert iniş bölümünde sıralama yeniden değişti. Geleta, Cairess'i geçerken Akasaki de Abdi'nin önüne geçti. Alphonce Simbu, inişi iyi değerlendirerek bu üç ismi de geride bıraktı. Ancak Geleta karşılık vererek Simbu'nun önüne yeniden geçti. 33. kilometre civarında inişin sona erdiği noktaya gelindiğinde Tola, 13 saniyelik liderliğini koruyordu. Arkasındaki grup toparlandı; Tebello Ramakongoana ve Benson Kipruto önemli bir hızlanmayla takip grubuna katıldı.
Son 5 kilometreye girildiğinde Geleta, Abdi ve Kipruto belirgin bir takip üçlüsü oluştururken Akasaki geride kaldı. Tola farkı 27 saniyeye çıkardı. Kısa süre sonra Kipruto da diğer iki takipçiyle bağlantıyı kaybetti. Son kilometrede Abdi farkı 17 saniyeye kadar indirse de bu yeterli olmadı. Tola, yarışı 2:06:26 ile kazanarak 2008 Pekin Olimpiyatları'nda Kenyalı Samuel Wanjiru tarafından kırılan olimpiyat rekorunu çok az bir farkla geliştirdi. 21 saniye sonra bitişe ulaşan Abdi gümüş madalyayı alırken, Kipruto bronzu kazandı. Bitişte üç atleti birden ilk sırada tamamlayan ilk ülke Japonya oldu, onu Etiyopya ve İtalya izledi.[4]
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Erkekler maratonu, 1896'daki ilk Olimpiyat Oyunları'ndan bu yana atletizm programında yer almakta olup, bu organizasyonla birlikte etkinlik 30. kez düzenlenmiştir.
Parkur
[değiştir | kaynağı değiştir]Maraton parkuru Hôtel de Ville'den başladı ve Eyfel Kulesi ile Louvre Müzesi gibi ev sahibi kentin en ikonik simge yapılarının birçoğundan geçerek Les Invalides'te sona erdi. Paris yetkilileri, parkurun ilhamını Versay Kadınlar Yürüyüşü'nden aldığını belirtti. Güzergâh, toplamda yaklaşık 436 metre tırmanış ve 438 metre iniş içeren, yer yer %13,5'e varan eğimlerle dikkat çeken önemli irtifa değişimlerine sahipti. Bu yükseklik profili nedeniyle parkur, Olimpiyat tarihinin daha zorlu maratonlarından biri olarak değerlendirildi. Ayrıca Olimpiyat tarihinde ilk kez, halkın da maraton parkurunda koşma fırsatı oldu. Olimpiyat maratonunun ardından, 40.000'e kadar koşucunun halka açık maraton ya da 10 kilometrelik bir yarışa katılması planlandı.[5]
Rekorlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Müsabakalar öncesindeki dünya, Olimpiyat ve kıtasal rekorlar şu şekildeydi:[6]
| Rekor | Atlet (Ülke) | Süre | Konum | Tarih |
|---|---|---|---|---|
| Dünya rekoru |  Kelvin Kiptum (KEN)
|
2:00:35[7] | Chicago, Amerika Birleşik Devletleri | 8 Ekim 2023 |
| Olimpiyat rekoru | Samuel Wanjiru (KEN)
|
2:06:32 | Pekin, Çin | 24 Ağustos 2008 |
| Yılın en iyi derecesi | Benson Kipruto (KEN)
|
2:02:16[8] | Tokyo, Japonya | 3 Mart 2024 |
| Afrika (rekorlar) | Kelvin Kiptum (KEN)
|
2:00:35 
|
| Asya (rekorlar) |  El-Hasan el-Abbasi (BHR)
|
2:04:43 |
| Avrupa (rekorlar) |  Bashir Abdi (BEL)
|
2:03:36 |
| Güney Amerika (rekorlar) |  Daniel Ferreira do Nascimento (BRA)
|
2:04:51 |
| Kuzey, Orta Amerika ve Karayipler (rekorlar) |  Cameron Levins (CAN)
|
2:05:36 |
| Okyanusya (rekorlar) |  Brett Robinson (AUS)
|
2:07:31 |
Elemeler
[değiştir | kaynağı değiştir]IOC tarafından belirlenen 80 sporcu kotasına uyum sağlamak amacıyla Dünya Atletizm Birliği, Paris Oyunları öncesinde yeni bir eleme sistemi uygulamaya koydu. Her ülke maratonda en fazla üç sporcu ile temsil edilebiliyordu; ancak her bir kontenjanın 6 Kasım 2022 ile 30 Nisan 2024 tarihleri arasında üç yoldan biriyle "açılması" gerekiyordu. Ülkeleri adına garanti kontenjan açabilmek için sporcuların bu süre içinde geçerli bir yarışta 2:08:10'un altında derece yapmaları gerekiyordu. Sporcular ayrıca Dünya Atletizm platin seviyesindeki bir yarışta ilk beşe girerek ya da yeterince yüksek bir Dünya Atletizm sıralamasına ulaşarak da ülkeleri adına kontenjan açabiliyordu. Zaman barajıyla açılmayan kontenjanlar, dünya sıralamasına göre dağıtıldı. Bir ülke adına kontenjanlar açıldıktan sonra, Ulusal Olimpiyat Komitesi bu kontenjanları dilediği sporcularla doldurma hakkına sahipti. Ancak hangi sporcu seçilirse seçilsin, en az 2:11:30'luk Kontenjan Yeniden Dağıtım Derecesini koşmuş olması şarttı.[10][11]
Ulusal Olimpiyat Komiteleri ayrıca maratonda bir evrensellik kontenjanı kullanabilirdi. Hiçbir kalifiye sporcusu bulunmayan ülkelerin, eleme standartlarından bağımsız olarak, en iyi dereceli maraton koşucularını yarışa sokmalarına izin verildi.[12]
2024 Olimpiyat Maratonu için eleme dönemi 30 Nisan 2024'te sona erdi ve toplam katılımcı sayısı, hedeflenen 80 sporcu kotasını bir kişi aşmış oldu.[13]
Sonuçlar
[değiştir | kaynağı değiştir]Etkinlik, 10 Ağustos sabahı saat 08.00'de (UTC+2) başladı.[1]
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Şu anda doping testi pozitif çıktığı için 3 yıllık men cezası almaktadır. Kota yeri, sporcunun eleme döneminde en az 2:11:30'luk bir süre elde etmiş olması koşuluyla, UOK tarafından başka bir sporcuya yeniden tahsis edilebilir.
- ^ Şu anda doping testi sonucu olumsuz olduğu için geçici olarak askıya alınmıştır. Kota yeri, sporcunun eleme döneminde en az 2:11:30'luk bir süre elde etmiş olması koşuluyla, UOK tarafından başka bir sporcuya yeniden tahsis edilebilir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Paris 2024 - Olympic Schedule - Athletics" (İngilizce). Uluslararası Olimpiyat Komitesi. 24 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Kenyan Kipchoge ready to make history at Paris Olympics". Africanews (İngilizce). 2024-07-26. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2024.
- ^ Kelsall, Christopher (2024-05-09). "World Athletics adds 20 universality spots to Paris Marathon". Athletics Illustrated (İngilizce). Erişim tarihi: 3 Ağustos 2024.
- ^ https://olympics.com/OG2024/pdf/OG2024/ATH/OG2024_ATH_C77V_ATHMMARATHON----------FNL-000100--.pdf
- ^ "Paris 2024 reveals routes for Olympic marathon and mass event run | News | Paris 24 | Olympic Games". worldathletics.org. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2024.
- ^ "Stats | World Athletics | World Athletics". worldathletics.org. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2024.
- ^ "All time Top lists – Senior – Marathon men", Dünya Atletizm Birliği, 29 Haziran 2024. Erişim tarihi: 29 Haziran 2024.
- ^ "Season Top Lists – Senior 2024 – Marathon men 5 Haziran 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.", Dünya Atletizm Birliği, 2024. Erişim tarihi: 29 Haziran 2024.
- ^ "Records 100 Metres Men". Dünya Atletizm Birliği. 3 Temmuz 2024. 8 August 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2024.
- ^ "U.S. Olympic Marathon Trials: All you need to know about qualifying | NBC Olympics". www.nbcolympics.com (İngilizce). Erişim tarihi: 2024-07-24.
- ^ "Why the U.S. Might Have Only Two Men in the Olympic Marathon". Runner's World (İngilizce). 24 Ocak 2024. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2024.
- ^ Kelsall, Christopher (9 Mayıs 2024). "World Athletics adds 20 universality spots to Paris Marathon". Athletics Illustrated (İngilizce). Erişim tarihi: 24 Temmuz 2024.
- ^ "Athletic Entries- Men's Marathon". Paris 2024. 23 Temmuz 2024.
|
