486958 Arrokoth
.png) Arrokoth'un renkli bileşik görüntüsü[1] | |||||||||
| Keşif [2][3] | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Keşfeden |
| ||||||||
| Keşif yeri | Hubble Uzay Teleskobu | ||||||||
| Keşif tarihi | 26 Haziran 2014 | ||||||||
| Adlandırmalar | |||||||||
| MPC belirtmesi | (486958) Arrokoth | ||||||||
Adın kaynağı | Powhatan dilindeki kelime arrokoth, 'gökyüzü' olarak yorumlanmış ama muhtemelen 'bulut' anlamına geliyor | ||||||||
Alternatif adlandırma |
| ||||||||
| Yörünge özellikleri[3][6] | |||||||||
| Belirsizlik parametresi 2 | |||||||||
| Gözlem yayı | 2,33 y (851 gün) | ||||||||
| Günöte | 46,442 AU | ||||||||
| Günberi | 42,721 AU | ||||||||
| 44,581 AU | |||||||||
| Dış merkezlik | 0,04172 | ||||||||
| 297,67 y | |||||||||
| 316,551° | |||||||||
| 0° 0d 11.92s / gün | |||||||||
| Eğiklik | 2,4512° | ||||||||
| 158,998° | |||||||||
| 174,418° | |||||||||
| Fiziksel özellikler | |||||||||
| V−I=1,35[7] G−I=1,42±0,14[8] G−R=0,95±0,14[8] | |||||||||
| 26,6[7] | |||||||||
| Boyutlar | Genel olarak en uygun: 35,95 × 19,90 × 9,75 km[10] Wenu 21,20 × 19,90 × 9,05 km[10] Weeyo 15,75 × 13,85 × 9,75 km[10] | ||||||||
Ortalama çap | Toplam hacim eşdeğeri: 18,26 km[10] Wenu 15,86 km[10] Weeyo 12,79 km[10] | ||||||||
| Hacim | 3185 km3[10] | ||||||||
| Kütle | ~ 7,485×1014 kg[10] | ||||||||
Ortalama yoğunluk | ~ 0,235 g/cm3 (nominal) 1-sigma aralığı: 0,155–0,600 g/cm3[10] | ||||||||
Ekvatoral yerçekimi | ~ 0,0001 g ~ 0,001 m/s2[11]:28:45 | ||||||||
| 15,9380±0,0005 sa[12] | |||||||||
| 99,3°[13] | |||||||||
Kuzey kutbu sağ açıklık | 317,5°±1°[14] | ||||||||
Kuzey kutbu dik açıklık | -24,89°±1°[13][14] | ||||||||
| 0,21+0,05 -0,04 (geometrik)[9] 0,062±0,015 (Bond)[9] | |||||||||
| |||||||||
 Wikimedia Commons'ta ilgili ortam | |||||||||
486958 Arrokoth (geçici atama 2014 MU69; eski takma adı Ultima Thule), Kuiper Kuşağı'nda bulunan bir Neptün ötesi cisimdir. Arrokoth, NASA uzay sondası New Horizons'un 1 Ocak 2019 tarihinde uçuş yaparak bir uzay aracı tarafından ziyaret edilen Güneş Sistemi'ndeki en uzak ve en ilkel cisim olmuştur.[15][16][17] Arrokoth, iki gezegenimsi cisimden oluşan, 36 km (22 mi) uzunluğunda bir kontak ikilidir. Bu iki cisim, 21 ve 15 km (13 ve 9 mi) çaplarındadır ve büyük eksenleri boyunca birleşik bir yapıdadır. Yörünge süresi yaklaşık 298 yıl olan ve düşük bir yörünge eğikliği ve dış merkezliğe sahip olan Arrokoth, soğuk klasik Kuiper Kuşağı cismi olarak sınıflandırılır.
Arrokoth, astronom Marc Buie ve New Horizons Arama Ekibi tarafından 26 Haziran 2014 tarihinde Hubble Uzay Teleskobu kullanılarak keşfedildi. New Horizons'un ilk genişletilmiş görevinde hedef alınmak üzere Kuiper Kuşağı cismi arayışının bir parçasıydı ve diğer iki aday olan 2014 OS393 ve 2014 PN70 yerine tercih edilerek görevin ana hedefi haline geldi.[18]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Keşif
[değiştir | kaynağı değiştir] | Bu madde veya sayfa başka bir dilden kötü bir biçimde tercüme edilmiştir. Sayfa makine çevirisi veya dilde yetkinliği bulunmayan bir çevirmen tarafından oluşturulmuş olabilir. (Temmuz 2023) |
Arrokoth, 26 Haziran 2014'te Hubble Uzay Teleskobu tarafından öncü bir incelemede New Horizons uzay aracının yanından geçebilmeye müsait bir Kuiper Kuşağı cismi bulmak için yapılan rasatta keşfedildi. Keşfi yapabilmek için Hubble Uzay Teleskobu şarttı, çünkü görünür kadri 26 kadar olan bu cisimler, en güçlü teleskoplar dışındakilerce gözlemlenemeyecek kadar sönüktür. Hubble, ayrıca çok hassas astrometriyle birlikte güvenilir yörünge tespitleri yapabilmektedir.[19]
Adlandırma
[değiştir | kaynağı değiştir]Arrokoth'un ilk rasat edildiğinde adı 1110113Y[20] olarak kondu ve kısaca "11" diye lakaplandırıldı.[21][22] New Horizons uzay aracı için muhtemel hedeflerden biri olabileceği NASA tarafından Ekim 2014'te[23][24] haber verildi ve PT1 ("Potential Target 1") olarak adlandırıldı. Resmî adlandırma, Arrokoth hakkında Küçük Gezegen Merkezi tarafından Mart 2015'te yeteri kadar yörünge bilgisi alındıktan sonra yapıldı.[22]
Özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Uzaklığı ve kadri göz önüne alınarak Arrokoth'un çapı takriben 30–45 km'dir.[25] Yörünge periyodu takriben 293 sene olup eğikliği ve dış merkezliliği küçüktür.[26] Bu enteresan olmayan yörüngele bu cismin soğuk klasik Kuiper Kuşağı cisimlerinden[25] olduğu ve muhtemelen hatırı sayılır devinimler geçirmediği farz edilebilir. Mayıs ve Temmuz 2015'te yapılan rasatlar, yörüngedeki bilinmezlikleri büyük ölçüde azaltmış olmasına rağmen hâlâ MPC ve JPL veritabanlarına alınmamıştır.[19]
Plânlanan geçiş
[değiştir | kaynağı değiştir]New Horizons uzay aracı, Plüton'un yanından geçmesini tamamlamış olup[22][25] Arrokoth'a varış tarihi 31 Aralık 2018'de ya da 1 Ocak 2019 olacak şekilde yörüngesini değiştirmiştir. Oraya vardığında her iki cismin Güneş'ten uzaklığı 43,4 AB olacaktır.[25][27]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Talbert, Tricia (16 Mayıs 2019). "NASA's New Horizons Team Publishes First Kuiper Belt Flyby Science Results". NASA. 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2019.
- ^ a b "JPL Small-Body Database Browser: (2014 MU69)" (22 October 2014 last obs; arc: 118 days). 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2015.
- ^ a b c "(486958) Arrokoth=2014 MU69". Minor Planet Center. International Astronomical Union. 16 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2017.
- ^ Talbert, Tricia (13 Mart 2018). "New Horizons Chooses Nickname for 'Ultimate' Flyby Target". NASA. 17 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2018.
- ^ Buie, Marc W. "Orbit Fit and Astrometric record for 486958". Southwest Research Institute. 19 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2018.
- ^ "MPC – Orbit Sketch". Minor Planet Center. International Astronomical Union. 12 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Şubat 2020.
- ^ a b Benecchi, S. D.; Borncamp, D.; Parker, A. H.; Buie, M. W.; Noll, K. S.; Binzel, R. P. (Aralık 2019). "The color and binarity of (486958) 2014 MU69 and other long-range New Horizons Kuiper Belt targets". Icarus. 334: 22-29. arXiv:1812.04752
. doi:10.1016/j.icarus.2019.01.025.
- ^ a b Thirouin, Audrey; Sheppard, Scott S. (Ağustos 2019). "Colors of Trans-Neptunian Contact Binaries". The Astronomical Journal. 158 (2): 53. arXiv:1906.02071 . Bibcode:2019AJ....158...53T. doi:10.3847/1538-3881/ab27bc.
- ^ a b c Hofgartner, Jason D.; Buratti, Bonnie J.; Benecchi, Susan D.; Beyer, Ross A.; Cheng, Andrew; Keane, James T. (3 Mart 2020). "Photometry of Kuiper Belt Object (486958) Arrokoth from New Horizons LORRI". Icarus. 356: 113723. arXiv:2003.01224 . doi:10.1016/j.icarus.2020.113723.
- ^ a b c d e f g h i Keane, James T.; Porter, Simon B.; Beyer, Ross; Umurhan, Orkan M.; McKinnon, William B.; Moore, Jeffrey M. (Haziran 2022). "The Geophysical Environment of (486958) Arrokoth— A Small Kuiper Belt Object Explored by New Horizons". Journal of Geophysical Research: Planets. 127 (6). Bibcode:2022JGRE..12707068K. doi:10.1029/2021JE007068. e07068.
- ^ "Press Briefing: The developing picture of Ultima Thule". YouTube. Lunar and Planetary Institute. 21 Mart 2019. 25 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 64 dakika
- ^ Buie, Marc W.; Porter, Simon B.; Tamblyn, Peter; Terrell, Dirk; Parker, Alex H.; Baratoux, David (Ocak 2020). "Size and Shape Constraints of (486958) Arrokoth from Stellar Occultations". The Astronomical Journal. 159 (4): 130. arXiv:2001.00125 . Bibcode:2020AJ....159..130B. doi:10.3847/1538-3881/ab6ced.
- ^ a b Porter, Simon B.; Beyer, Ross A.; Keane, James T.; Umurhan, Orkan M.; Bierson, Carver J.; Grundy, William M. (September 2019). The Shape and Pole of (486958) 2014 MU69 (PDF). EPSC-DPS Joint Meeting 2019. 13. European Planetary Science Congress. 23 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Temmuz 2023.
- ^ a b Spencer, J. R.; Stern, S. A.; Moore, J. M.; Weaver, H. A.; Singer, K. N.; Olkin, C. B. (13 Şubat 2020). "The geology and geophysics of Kuiper Belt object (486958) Arrokoth". Science. 367 (6481): eaay3999. arXiv:2004.00727 . Bibcode:2020Sci...367.3999S. doi:10.1126/science.aay3999. ISSN 1095-9203. PMID 32054694. aay3999.
- ^ "New Horizons Successfully Explores Ultima Thule". pluto.jhuapl.edu. Applied Physics Laboratory. 1 Ocak 2019. 1 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2019.
- ^ "About Arrokoth". pluto.jhuapl.edu. Applied Physics Laboratory. 6 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Porter, S. B.; Bierson, C. J.; Umurhan, O.; Beyer, R. A.; Lauer, T. A.; Buie, M. W.; Parker, A. H.; Kinczyk, M.; Runyon, K.; Grundy, W. M.; Kavelaars, J. J.; Zangari, A. M.; El-Maarry, M. R.; Britt, D. T.; Moore, J. M.; Verbiscer, A. J.; Parker, J. W.; Olkin, C. B.; Weaver, H. A.; Spencer, J. R.; Stern, S. A. (Mart 2019). A Contact Binary in the Kuiper Belt: The Shape and Pole of (486958) 2014 MU69 (PDF). 50th Lunar and Planetary Science Conference 2019. Lunar and Planetary Institute. Bibcode:2019LPI....50.1611P. 25 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Temmuz 2023.
- ^ Lauer, Tod R.; Throop, Henry (17 Ocak 2019). "The Moment We First Saw Ultima Thule Up Close". Scientific American. Springer Nature. 27 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi26 Ocak 2019.
- ^ a b Lakdawalla, Emily (1 Eylül 2015). "New Horizons extended mission target selected". Planetary Society blog. Planetary Society. 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.
- ^ "Hubble Survey Finds Two Kuiper Belt Objects to Support New Horizons Mission". HubbleSite news release. Space Telescope Science Institute. 1 Temmuz 2014. 12 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.
- ^ Buie, Marc (15 Ekim 2014). "New Horizons HST KBO Search Results: Status Report" (PDF). Space Telescope Science Institute. s. 23. 27 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.
- ^ a b c Talbert, Tricia (28 Ağustos 2015). "NASA's New Horizons Team Selects Potential Kuiper Belt Flyby Target". NASA. 26 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2015.
- ^ "NASA's Hubble Telescope Finds Potential Kuiper Belt Targets for New Horizons Pluto Mission". HubbleSite. Space Telescope Science Institute. 15 Ekim 2014. 18 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Wall, Mike (15 Ekim 2014). "Hubble Telescope Spots Post-Pluto Targets for New Horizons Probe". Space.com. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d Lakdawalla, Emily (15 Ekim 2014). "Finally! New Horizons has a second target". Planetary Society blog. Planetary Society. 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.
- ^ Porter, S. B.; Parker, A. H.; Buie, M.; Spencer, J.; Weaver, H.; Stern, S. A.; Benecchi, S.; Zangari, A. M.; Verbiscer, A.; Gwyn, S.; Petit, J-M.; Sterner, R.; Borncamp, D.; Noll, K.; Kavelaars, J. J.; Tholen, D.; Singer, K. N.; Showalter, M.; Fuentes, C.; Bernstein, G.; Belton, M. (March 2015). Orbits and Accessibility of Potential New Horizons KBO Encounter Targets (PDF). 46th Lunar and Planetary Science Conference. Lunar and Planetary Institute. Bibcode:2015LPI....46.1301P. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.
- ^ Stern, Alan (Ağustos 2015). "OPAG: We Did It!" (PDF). Presentation to the Outer Planets Assessment Group (OPAG) of the Lunar and Planetary Institute. Universities Space Research Association. s. 33. 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.
