Abdül Fraşeri
Abdül Fraşeri | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1 Haziran 1839 Fraşır, Yanya Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 23 Ekim 1892 (53 yaşında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Diğer ad(lar)ı | Abdullah Hüsnü Fraşeri |
| Organizasyon | Arnavut Halkının Haklarını Savunma Merkez Komitesi Yanya Arnavut Komitesi Prizren İttifakı |
| Ödüller |  Arnavutluk Halk Kahramanı |
Fraşerili Abdül Bey (Arnavutça: Abdyl Frashëri; d. 17 Ağustos 1839, Fraşer – ö. 11 Ekim 1892, İstanbul), Osmanlı Arnavutu siyasetçi. Arnavut milliyetçisi. Osmanlı devlet kayıtlarında ismi Abdullah Hüsnü olarak geçer.
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]Abdül Bey okula Fraşer'de başladı. Bektaşi Nasîbi Tâhir Baba Tekkesi'nde de Farsça öğrendi. Şemseddin Sami ve Fraşerili Naim Bey'in ağabeyi olan Abdül Fraşeri, babasıyla birlikte Yunanistan sınırının savunmasında görev aldı.[1] 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı, Osmanlı devletinin yenilgisiyle sonuçlanınca, Epir bölgesinin bir bölümünün Yunanistan'a, İşkodra'daki bazı toprakların da Sırbistan ve Karadağ'a bırakılmasının istenmesi üstüne, Arnavut milliyetçilerini mücadele amacıyla örgütledi. Berlin Kongresi'ne katıldı. Prizren'de gerçekleştirilen hükûmet taslağına katkıda bulundu.
Meclis-i Mebûsan 2. dönem Yanya Vilayeti mebusu seçilmiştir.[2]
Güney Arnavutluk Anayasası'nı hazırlattı. (1878) 93 harbi sonrası Prizren İttifakı'nın kurucularından biri oldu kendisi diğer kuruculardan Gusinyeli Ali Paşa'nın aksine bağımsız bir Arnavut devleti kurulması taraftarıydı. Bu birliği Plav ve Gusinye'yi elde tutma niyeti gütmesinden Osmanlılar el altından destekledi ve Plav ile Gusinye Osmanlı'da kaldı ancak sonrasında büyük devletlerin baskıları ve Plav Gusinye yerine Ülgün'ün verilmesine de birliğin direnmesi ve İngiltere'nin eğer Ülgün teslim edilmezse İzmir'in işgal edileceği tehdidi karşısında birlik üzerinde kontrolün kaybedilmesi üzerine Osmanlılar birliğe müdahale ettiler, çatışmalarla kuvvetlerini dağıttılar. Osmanlı kuvvetleri Prizren'e girince (1881), bağımsızlık isteyenlerin öbür ileri gelenleriyle birlikte kendisi de tutuklanarak, İstanbul'a gönderildi. Ancak pek çok Prizren birliği üyesi lideri gibi önce aldığı idam cezası sürgüne çevrildi ardından suçu bağışlanıp (1886), İstanbul şehremaneti üyeliğine getirildi. 1892'de İstanbul'da öldü. Arnavutça için bir alfabe hazırlamıştır.[3]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Die Drei Frasheri Brüder" (PDF). Robert Elsie. 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2024.
- ^ Bilmez, Bülent; Clayer, Nathalie (2016). Herzog, Christoph; Sharif, Malek (Ed.). The First Ottoman Experiment in Democracy (PDF) (İngilizce). Würzburg: Orient-Institut Istanbul (Max Weber Stiftung). s. 153. ISBN 978-3-95650-191-3. ISSN 1863-9461. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 4 Aralık 2021.
He was a deputy for Yanya province [Janina/Ioannina], today a city in northern Greece, in the second session of the first Ottoman parliament between December 13, 1877 and February 14, 1878.
- ^ "Balkan Aydınlanması; Osmanlı Ailesi ve Fraşeriler". 19 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2015.
