Acid Western

Acid Western western filmlerinin bir alt türü olarak 1960'lı ve 1970'li yıllarda ortaya çıkmıştı. Acid western, Vadiler Aslanı (Shane, 1953) ve Çöl Aslanı (The Searchers, 1956) gibi seçkin klasik western filmlerinin gustosunu Spaghetti Westernlerin aşırılıkları ile harmanlayarak karşı kültürün bakış açısından vermekteydi. Acid western için anti-western, revizyonist western veya post-western gibi tanımlamalar da yapılmıştır. Geleneksel westernlerde 'uzak batı'ya gitmek özgürlük ve gelişme ile özdeşleşmiş bir kavramdır. Oysa acid westernlerde bunun tam tersidir, bu gidiş toplum için adeta bir kâbus gibidir ve ölüme doğru gidiş ve yıkım demektir.

Bu türe dahil edilebilercek filmler ilk defa 1960'lardan itibaren ortaya çıkmiş olmakla beraber 'acid western' tanımlaması ilk kez literatüre Jim Jarmusch'un Dead Man filmi için 1996 yılında yapılmış bir film eleştirisi ile girmiştir.

60'lı ve 70'li yıllardan gelen karşı kültür idealini içinde barındıran acid westernlere birkaç örnek vermek gerekirse; Monte Hellman'ın kült filmi, The Shooting (1967) ilk acid western film olarak kabul edilebilir. Jim Jarmusch'un Dead Man'i, Alejandro Jodorowsky'nin El Topo'su (The Mole, 1970), Alex Cox'un 1987 tarihli Walker'ı ve Sydney Pollack'ın Jeremiah Johnson'ı (1972) ilk akla gelen örneklerdir.

Vietnam Savaşının en sıcak yılları acid westernlerin de altın çağı olmuştur. Robert Benton'ın Bad Company'si, James Frawley'in Kid Blue'su (başrolde Dennis Hopper), Stan Dragoti'nin Dirty Little Billy'si, Peter Fonda'nın The Hired Hand'i bu yıllarda çevrilen acid westernlere verilebilecek diğer örneklerdir.

Acid Western Filmleri

• 1967 - The Shooting. Yönetmen: Monte Hellman. Oyuncular: Will Hutchins, Warren Oates, Jack Nicholson. İlk acid western olarak kabul edilmektedir.
• 1970 - El Topo (The Mole). Yönetmen ve başrolde: Alejandro Jodorowsky
• 1971 - The Hired Hand. Yönetmen: Peter Fonda. Oyn: Peter Fonda, Warren Oates
• 1972 - Dirty Little Billy. Yönetmen: Stan Dragoti. Oyn: Michael J. Pollard
• 1972 - Jeremiah Johnson. Yönetmen: Sydney Pollack.Oyuncular: Robert Redford
• 1972 - Bad Company. Yönetmen: Robert Benton.Oyuncular: Jeff Bridges, John Savage
• 1973 - Kid Blue. Yönetmen: James Frawley.Oyuncular: Dennis Hopper, Warren Oates, Peter Boyle, Ben Johnson
• 1987 - Walker. Yönetmen: Alex Cox. Oyn: Ed Harris, Peter Boyle
• 1995 - Dead Man. Yönetmen: Jim Jarmusch. Oyuncular: Johnny Depp, John Hurt, Robert Mitchum, Gabriel Byrne

Western türünün diğer alt türleri

• Klasik westernler. Örnek: John Ford ve Howard Hawks'ın filmleri
• Spaghetti western (Düşük bütçeli İtalyan Westernleri) Örnek: Sergio Leone'nin filmleri
• Epik western
• Western komedi
• Neo western
• Romantik western
• Müzikal western Örnek: 1954 tarihli 7 Kardeşe 7 Gelin (Seven Brides for Seven Brothers)
• Ostern veya "Kızıl Western" (SSCB ve diğer Doğu Bloku ülkelerinde üretilmiş western filmleri)
• Revizyonist western (Klasik westernlerin ideallerini ve stillerini sorgulayan western türü. Bazen acid westernle aynı anlamda kullanılır) Örnek: Little Big Man
• Acid Western Bu maddenin konusu.
• Çağdaş western Modern çağın atmosferinde geçen ama klasik westernlerin motiflerini kullanan filmler. Örnekler: Peckinpah'ın Bring Me the Head of Alfredo Garcia (1974) ve No Country For Old Men (2007)
• Western Bilimkurgu Örnekler: Westworld ve Wild Wild West
• Köri western (Hindistan menşeli westernler)
• Kimçi Western (veya Guksu Western) Örnek: 2008 tarihli Güney Kore filmiİyi, Kötü ve Tuhaf.
• Oryantal Western Örnek: Yukarıdaki film.
• TV westernleri. Örnek: Bonanza "Küçük Ev" dizisi (Little House on the Prairie) ve "Kung Fu" dizisi.
• Northern Kanada'da geçen Kanada Atlı Polis'lerinin serüvenlerini konu alan filmler. (İng. Nothern: Kuzey)
• Yeşilçam Westernleri 1960'lı ve 1970'li yıllar boyunca Türkiye'de de hatırı sayılır miktarda western filmi çekilmişti. Gayriresmî olarak Yeşilçam Westernleri olarak da adlandırılabilecek bu yerli 'kovboy' filmlerinin ilki 1962 tarihli Nuri Akıncı filmi "Beş Hikaye" dir, filmde Parla Şenol, Efgan Efekan, Hulusi Kentmen gibi oyuncular rol almışlardı. 1967'de ise bir furyaya dönüşmüş ve 7 yıl boyunca 50 kadar Türk Western filmi çekilmişti. Tamer Yiğit, Cüneyt Arkın, Ayhan Işık, Yılmaz Güney, Kartal Tibet, Sadri Alışık, Öztürk Serengil, Yılmaz Köksal başta olmak üzere Yeşilçam'ın tüm ünlü oyuncuları bu westernlerde gözükmüşlerdi. Çetin İnanç'ın yönettiği ve Yılmaz Köksal'ın başrolünü oynadığı 1971 yapımı "Çeko" filmi Anadolu'da gişe rekorları kırmıştı.

Kaynakça

• Acid Western