Aheylit
 Boyutlar: 3,5 × 2,3 × 0,8 cm. Yarı saydam ~0,2 cm'lik aheylit küreleri, uzun kuvars kristalleriyle birlikte koyu renkli kasiterit üzerinde durmaktadır. | |
| Genel | |
|---|---|
| Kategori | Fosfat mineralleri |
| Formül (tekrarlayan birim) | (Fe2+,Zn)Al6(OH)8(PO4)4·4(H2O) |
| IMA sembolü | Ahe[1] |
| Strunz sınıflandırması | 8.DD.15 |
| Kristal sistemi | Triklinik Bilinmeyen uzay grubu |
| Kristal yapı | a = 7,885, b = 10,199 c = 7,672 [Å]; α = 110,84° β = 115,12°, γ = 67,51°; Z = 1 |
| Kimyasal Özellikler | |
| Renk | Çok soluk mavi, soluk yeşil, mavi-yeşil |
| Kristal biçimi | Keçeleşmiş ve matlaşmış agregalarda birbirine kenetlenmiş kristaller, botryoidal, sferülitik kütleler oluşturur; ışınsal, prizmatik gruplar |
| Dilinim | Mükemmel {001}, {010} iyi |
| Kırık | Sert/tırtıklı yüzeyli ila iğne/kıymıklı gibi |
| Özgül dayanım | Kırılgan |
| Mohs sertliği | 5 ila 5,5 |
| Luster | Porselenimsi ila yarı camsı |
| Çizgi rengi | Beyaz ila yeşilimsi beyaz |
| Saydamlık | İnce pullar halinde şeffaf |
| Bağıl yoğunluk | 2,84 |
| Yoğunluk | 2,85 - 3,22 g/cm³ |
| Optik özellikler | İki eksenli (+) |
| Kırılma indisi | ~1,63 |
| IMA numarası | 1984-036[2] |
| Kaynakça | [3][4][5] |
Aheylit, (Fe2+Zn)Al6 [(OH)4|(PO4)2]2·4(H2O) formülüne sahip nadir bir fosfat mineralidir. Soluk mavi ila soluk yeşil renkli triklinik kristal kütleler halinde bulunur.[3] Aheylit, 1984 yılında Uluslararası Mineraloji Derneği Yeni Mineraller ve Mineral İsimleri Komisyonu tarafından turkuaz grubunun en yeni üyesi ilan edildi.
Bileşimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Turkuaz grubunun temel formülü A0–1B6(PO4)4−x(PO3OH)x(OH)8·4H2O'dur. Bu grup, beş başka mineral içerir. Aheylit'e ek olarak: planerit, turkuaz, faustit, kalkosiderit ve isimsiz bir Fe2+-Fe3+ analoğu. Aheylit, A-bölgesinde Fe2+'nın baskın olmasıyla bu grupta öne çıkar. İdeal aheylitin formülü Fe2+Al6(PO4)4(OH)8·4H2O'dur. Rengi soluk mavi veya yeşildir. Turkuaz ailesinde mavi rengin, Fe3+ bulunmadığında Cu2+'nın oktahedral koordinasyonundan kaynaklandığı söylenir.[6]
Adı ve keşfi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk olarak Bolivya'nın Oruro Departmanı, Huanuni'deki Huanuni madeninde görülen bir oluşum için tanımlanmış ve Amerika Birleşik Devletleri Jeoloji Araştırmaları Kurumu'nun ekonomik jeoloğu Allen V. Heyl'in (1918–2008) adını almıştır.[4] Sonunda 1998 yılında Eugene Foord ve Joseph Taggart tarafından tanımlanmıştır.[6]
Oluşumu
[değiştir | kaynağı değiştir]Bolivya'daki tip lokalitesine ek olarak, Batı Avustralya'daki Capricorn Sıradağları'ndaki Bali Lo maden sahasından[3] ve Fransa'nın Auvergne bölgesindeki Les Montmins Madeni'nden de rapor edilmiştir.[4] Turkuaz grubu bir mineraldir ve tip lokalitesinde varisit, vivianit, wavellit, kasiterit, sfalerit, pirit ve kuvars ile ilişkili kalay yataklarında geç hidrotermal faz olarak bulunur.[3][5]
Fiziksel özellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Yarım küreler ve kürelerin bir araya toplanmış izole bir kütle olarak bulunur. Camsı ila donuk bir parlaklığa sahiptir. Keskin ila parçacıklı bir kırılma özelliğine sahiptir ve kırılgan bir dayanıklılığa sahiptir. Sertliği yaklaşık 5–5,5 ve özgül ağırlığı ise 2,84'tür. Optik özellikleri açısından, ince pulları vardır; soluk mavi, yeşil ila mavi-yeşil renktedir; beyaz çizgiler içerir ve yarı camsı bir parlaklığa sahiptir.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Warr, L.N. (2021). "IMA–CNMNC approved mineral symbols". Mineralogical Magazine. 85 (3). ss. 291-320. Bibcode:2021MinM...85..291W. doi:10.1180/mgm.2021.43
.
- ^ Malcolm Back, Cristian Biagioni, William D. Birch, Michel Blondieau, Hans-Peter Boja ve diğerleri (Temmuz 2024). "The New IMA List of Minerals – A Work in Progress – Updated: July 2024" (PDF). cnmnc.units.it (İngilizce). IMA/CNMNC, Marco Pasero. 13 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2024.
- ^ a b c d "Aheylite" (PDF). Handbook of Mineralogy. 31 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ a b c "Aheylite". Mindat.org.
- ^ a b "Aheylite Mineral Data". WebMineral.com.
Mineralogy Database
- ^ a b c Eugene E. Foord & Joseph E. Taggart, Jr. (Şubat 1998), "A reexamination of the turquoise group: the mineral aheylite, plane rite (redefined), turquoise and coeruleolactite" (PDF), Mineralogical Magazine, 62 (1), ss. 93-111
