Akkuş
| Akkuş | |
|---|---|
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Ordu |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Emrah Aslan[1] |
| • Belediye başkanı | İsa Demirci (AK Parti)[2] |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 765 km² |
| Rakım | 1250 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 23.369 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 22.118 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| Posta kodu | 52950 |
| İl alan kodu | 452 |
| İl plaka kodu | 52 |
Resmî site [1] | |
Akkuş, Ordu ilinin bir ilçesidir. İlçenin yüzölçümü 697 km²’dir.[5] Kuzeyinde Ünye ve Samsun, güneyinde Niksar ve Tokat ile çevrili bir alanda yer almaktadır.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçenin eski adı Karakuş'tur. 1954'te Akkuş olarak değiştirilmiştir. Resmi kayıtlarda 1950'de Karakuş, 1955'te Akkuş olarak geçer. Bu sırada idari merkezin adı ise, Çaldere'ydi.[6][7]
Akkuş topraklarının tarihi MÖ yıllara kadar uzanmaktadır. Bölge ve çevresi MÖ 1200-700 yılları arasında Frigler, daha sonra Kimmerler, Lidyalılar, MÖ 585'te Pers Krallığı ile MÖ 291'de kurulan Pontus Krallığının, daha sonraki dönemlerde de Roma İmparatorluğu'nun hakimiyetine girmiştir. Malazgirt (1071) zaferiyle birlikte, Selçuklu sultanı Melikşah'ın emirlerinden Danişmend tarafından Anadolu'da kurulan ilk Türk devletlerinden biri olan Danişmendliler'in idaresine girmiştir. Daha sonra Selçuklu Sultanı II. Kılıç Arslan tarafından Selçuklu topraklarına dahil edilmiştir.
Akkuş topraklarında çağlar içinde Tibaren ve Khalip kavimlerinin yaşadığı, sonraki dönemlerde Pontus Krallığı'nın egemen olduğu bilinmektedir. Danişmendliler ve Hacıemiroğlu Beyliği'nin yönetiminde de kalan Akkuş, 15. yüzyılda Fatih Sultan Mehmet tarafından Osmanlı egemenliğine alınmıştır.
Akkuş (o zamanki ismiyle Karakuş) 1864 yılına kadar evvela Sivas Vilayetine bağlı Niksar'ın nahiyesi, daha sonra doğrudan Sivas'a bağlı kaza yapılmıştır.[8] Bu devre ait bazı köylerin nüfus defterleri mevcuttur.[8] 1864 yılında Canik Sancağına bağlı Ünye'nin sancak yapılmasıyla Akkuş Ünye'ye bağlanmış ve 1954 yılına kadar Ünye'ye bağlı bir nahiye olarak kalmıştır[9] (Ünye 1867'de tekrar kaza yapılarak Canik'e bağlanmıştır). Karakuş nahiyesinin ilk merkezi ilçeye bağlı Akpınar kasabası, 1884 yılından sonra Çaldere köyü olmuştur (bugünkü kaza merkezi).[10]
1867'de kurulmuş olan Trabzon vilayetinin 1869 tarihli ilk salnamesine göre Karakuş nahiyesinin sadece erkek nüfusu tespit edilmişti. Buna göre Karakuş nahiyesinin erkek nüfusu 3.509 Müslümandan oluşuyordu. Nahiye sınırları içinde gayrimüslim yaşamıyordu.[11] Bu tarihte sadece yetişkin erkek nüfusunun tespit edildiği anlaşılmaktadır. Bu durumda toplam nüfusun bunun dört katı olması gerekir. Buradan hareketle Karakuş nahiyesinin tahmini nüfusunun 7.018 kişi olduğu söylenebilir.
Ordu kazası 1920'de Trabzon sancağından ayrılıp müstakil bir sancak yapılınca, Ünye ve beraberinde Akkuş da Ordu'ya bağlandı.[12][13]
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Arazi Yapısı
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçe Orta Karadeniz'in iç kesimlerinde Canik sıradağları üzerinde Argan tepesi eteklerinde kurulmuştur. Ünye-Niksar karayolu üzerinde Ünye'ye 62 kilometre mesafede yer almaktadır. İlçenin denizden yüksekliği 1340 metredir.
40.79 derece Doğu boylamı, 39.01 Derece Kuzey enlemi koordinatlarında bulunmaktadır.
İlçenin iki önemli akarsuyu Tifi ve Karakuş çaylarıdır. Tifi Çayı, irili ufaklı derelerin birleşmesi ile oluşmuştur ve Yeşilırmak'la birleşmektedir.
İklim
[değiştir | kaynağı değiştir]İklim yaylaların tipik karakteristikleri ile uyumludur. İlçe yılın 4-5 ayı karlar altındadır. Yılın kalan aylarında sis ve yağmur dönüşümlü olarak ilçenin iklim yapısını şekillendirmektedir. Yaz aylarında nadiren yüzünü gösteren güneşli günlerde ilçenin sık gürgen ve çam ormanlarından kaynaklanan temiz havasına ve tabiat güzelliklerinin seyrine doyum olmaz.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Akkuş halkının başlıca geçim kaynağı tarım (şeker fasulye, fındık, kara lahana, mısır, mahlep vb.), orman, hayvancılık, el sanatları ve ticarettir. Halıcılık son yıllarda büyük gelişme göstermiştir.
Yayla ve kış turizmi için çok uygun koşullara sahiptir. İlçe makus kaderinin değişebilmesi için bu koşulları değerlendirebilecek yatırımcı ve girişimcileri beklemektedir.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]İlçeye bağlı 44 mahalleden oluşmaktadır.
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1955[14] | 30.273 | 678 | 29.595 |
| 1960[15] | 34.713 | 1.488 | 33.225 |
| 1965[16] | 39.530 | 1.624 | 37.906 |
| 1970[17] | 43.686 | 1.949 | 41.737 |
| 1975[18] | 45.245 | 3.244 | 42.001 |
| 1980[19] | 49.157 | 4.139 | 45.018 |
| 1985[20] | 50.547 | 5.640 | 44.907 |
| 1990[21] | 48.889 | 6.236 | 42.653 |
| 2000[22] | 49.799 | 8.768 | 41.031 |
| 2007[23] | 33.059 | 4.038 | 29.021 |
| 2008[24] | 32.178 | 5.155 | 27.023 |
| 2009[25] | 29.185 | 5.746 | 23.439 |
| 2010[26] | 30.018 | 5.266 | 24.752 |
| 2011[27] | 27.947 | 5.102 | 22.845 |
| 2012[28] | 31.106 | 7.073 | 24.033 |
| 2013[29] | 26.582 | 26.582 | veri yok |
| 2014[30] | 24.634 | 24.634 | veri yok |
| 2015[31] | 23.064 | 23.064 | veri yok |
| 2016[31] | 24.820 | 24.820 | veri yok |
| 2017[31] | 22.479 | 22.479 | veri yok |
| 2018[31] | 23.369 | 23.369 | veri yok |
| 2019[31] | 22.192 | 22.192 | veri yok |
| 2020[31] | 22.118 | 22.118 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
Kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]Akkuş ilçesinde kültürel yapı Ordu'ya bağlı olsa da Tokat'a yakın olduğundan benzerlikleri vardır. İlçede halk oyunları, giyim-kuşam, yemekler (Tokat kebabı, mısır ekmeği vs.) ve diğer unsurlar Tokatla benzemektedir.[32] Bu kültür benzerlikleri sadece coğrafi sebeplerden dolayı değil, tarihi sebeplerden de dolayıdır, zira yöre 1864 yılına kadar Sivas ve Niksar'a bağlı kalmıştır.[8]
Akkuş fotoğrafları
[değiştir | kaynağı değiştir]-
Argan yaylasından Akkuş -
Kış mevsiminden bir kare -
Argan yaylasından bir kare -
Sonbahardan bir kare
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "T.C. AKKUŞ KAYMAKAMLIĞI". 18 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2009.
- ^ "Ordu Seçim Sonuçları 2014 Yerel Seçimleri için Hürriyet Seçim 2014". 5 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2015.
- ^ "Harita Genel Komutanlığı" (PDF). 5 Nisan 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "[YerelNET] AKKUŞ İLÇESİ BELEDİYELERİ COĞRAFİ BİLGİLERİ:". 23 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012.
- ^ "HGM | Harita Genel Müdürlüğü - Ulusal Haritacılık Kurumu". www.harita.gov.tr. Erişim tarihi: 2025-12-18.
- ^ Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü (1954). "1950 Umumî Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla Nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık İstatistik Genel Müdürlüğü (1961). "1955 Genel Nüfus Sayımı: Vilâyet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 6 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
- ^ a b c "Karakuş (Akkuş) Kazası Damuz(Meyveli) Köyü Nüfus Yoklama Defteri". 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2017.
- ^ "Wayback Machine". 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2017.
- ^ "Akpınar". 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2017.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 1. cilt, s.143. ISBN 9789157871117.
- ^ "Wayback Machine". 30 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2012.
- ^ "Ordu Tarihi ve Adnan Yıldız'dan uyarı". 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2017.
- ^ . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Akkuş Nüfusu - Ordu". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Ordu Akkuş Nüfusu". nufusune.com.
- ^ "Ordu - Akkuş". 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ekim 2012.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Akkuş Kaymakamlığı 18 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Akkuş Belediyesi 22 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
