Perşembe, Ordu

Perşembe
İlçe
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Ordu
Coğrafi bölge	Karadeniz Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Fatma Turhan Keser
• Belediye başkanı	Cihat Albayrak (AK Parti)
Yüzölçümü
• Toplam	226 km²
Rakım	0 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	33.253
• Kır	-
• Şehir	30.997
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu	52750
İl alan kodu	0452
İl plaka kodu	52
Resmî site Belediye

Perşembe, Ordu ilinin bir ilçesi ve bu ilçenin merkezi kasabadır. Vona Yarımadasında yer alır. Dünyanın sayılı sakin şehirleri arasında gösterilmektedir.

Tarihçe

Perşembe ilçesinin eski adı Vona'dır. Nitekim 1914 yılına ait bir Osmanlı haritasında yarımadadaki burun ve limanın adı Vona (وونا) olarak geçer. Bugünkü Perşembe kasabasının çekirdeğini oluşturan yerleşim ise, Babalı (بابالی) adını taşıyordu.

Perşembe, uzun zaman Roma ve Bizans hakimiyetinde kalmıştır. 1461 yılında Fatih Sultan Mehmet'in Trabzon İmparatorluğu'nu ortadan kaldırmasından sonra Vona Osmanlı İmparatorluğu'nun hakimiyetine girmiştir. Osmanlı Devleti eyalet sisteminden vilayet sistemine geçince, 1867 yılında Trabzon Vilayeti kuruldu. Perşembe, "Perşenbe" (پرشنبە) adıyla bu vilayetin Trabzon sancağına bağlı ordu kazasının bir nahiyesiydi.

Perşembe, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde yine "Perşenbe" (پرشنبە) adıyla Ordu vilayetinin merkez kazasına bağlı nahiyelerden biriydi ve 36 köyü kapsıyordu. Bu nahiyenin merkezi Babalı köyüdü. 1940 genel nüfus sayımında 33 köyü kapsayan Perşembe nahiyesinin nüfusu 23.937 kişiden oluşuyordu. Nahiye merkezi Babalı köyünde ise, 1.705 kişi yaşıyordu. 25 Haziran 1945 tarihinde ilçe olan Perşembe, sadece merkez bucağa bağlı 34 köyden oluşuyordu. 1950 genel nüfus sayımında Babalı köyünün adının geçmemsi, bu yerleşimin adının da Perşembe olarak değiştirilmiş olduğunu göstermektedir. Bu tarihte Perşembe kasabasının nüfusu 2.182 kişiden oluşuyordu. 1965 gelen nüfus sayımımda Perşembe ilçesinin nüfusu 37.053 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 12.428 kişi okuma yazma biliyordu. Perşembe kasabasında ise, 4.390 kişi yaşıyordu ve 2.666 kişi okuryazardı.

Yason Burnu'nda yer alan Yason Kilisesi Perşembe ilçesindeki en önemli tarihsel yapılardan biridir. Eski zamanlarda gemiciler tarafından depo ve sığınma alanı olarak kullanılmış olan Hoynat Adası da Perşembe ilçesi sınırları içindedir.

Coğrafya

Ordu-Samsun eski devlet karayolu üzerinde Vona tabii liman koyunda kordon tepesi eteğinde kurulmuştur. Kuzeyinde Karadeniz, doğusunda Altınordu, batısında Fatsa, güneyinde Ulubey ve Gürgentepe ilçeleriyle sınırdır. İl merkezine 13 km uzaklıktadır. İlçenin yüzölçümü 217 km²’dir.

Doğal alanlar

Hoynat Adası

Ramazan Köyü sınırları içerisinde konumlanmış olan Hoynat Adası, Hoynat tünelinin hemen yanında bulunmaktasır. Perşembe ilçesinin en önemli tarihi unsurlarından olan bu adaya Ordu Büyükşehir Belediyesi tarafından çevre düzenlemesi yapılmıştır. Hoynat Adası'nın eski çağlarda gemiciler tarafından depo ve sığınak olarak işlev gördüğü tahmin edilmektedir. Ada aynı zamanda üzerinde bulunan tarihi kale ve sarnıç nedeniyle ikinci derece Arkeolojik Sit Alanı olarak 2004 yılında Samsun KTVKK tarafından tescillenmiştir. Burada pek çok martı ve karabatak kuşu yaşamını sürdürdüğünden Hoynat Adası özellikle kuş gözlemcileri tarafından çokça ilgi görmektedir.

Yason Burnu

Yason Burnu Yarımadası; Perşembe ilçe merkezine 15 km mesafede, Çaytepe köyü sınırları içerisinde bulunmaktadır. Birinci derece arkeolojik, ikinci derece doğal SİT alanı olan bu doğal yapı Samsun-Ordu karayolu üzerinde deniz kenarında konumlanmış olması ve bölgede bulunan kilisenin onarılması nedeniyle turistler tarafından oldukça ilgi çekmektedir. Karadeniz sahili boyunca üzerinde kilise bulunan tek yarımada burasıdır. Yarımada üzerinde ve yakın çevresinde bulunan piknik alanları ve yeme içme yerlerinde Güneş'in doğuşu ve batışına şahitlik etmek oldukça keyiflidir. Aynı zamanda Yason Burnu Yarımadası Altınpost Efsanesi'nin geçtiği yerdir.

Tarihi yapılar

Yason Kilisesi

Çaytepe Köyü sınırları içerisinde bulunan Yason Kilisesi, Yason Burnu olarak bilinen yarımadanın üzerinde yer almaktadır. Kilisenin çatı seviyesinin altında bulunan yazıt üzerinde 1868 tarihi kayıtlıdır ancak kiliseyi yaptıran kişi ve inşa eden ustalar ile ilgili herhangi bir bilgi bulunmamaktadır. Kilise, 7,30 × 14,20 m ölçülerinde, kubbeli bazilikal tarzda inşa edilmiştir. Üç nefe sahip olan kilisenin orta nefi diğeri ikisine nazaran daha geniş ve yüksetir. Kilise; birisi batı duvarında, diğeri güney duvarında olmak üzere iki kapıya sahiptir. Batıda bulunan kapı doğrudan ana mekâna giriş sağlamaktadır.

Nüfus

Yıl	Toplam	Şehir	Kır
1945	26.360	2.011	24.349
1950	28.441	2.182	26.259
1955	30.546	2.592	27.954
1960	35.434	3.284	32.150
1965	41.443	4.390	37.053
1970	44.022	6.312	37.710
1975	45.892	6.701	39.191
1980	48.311	7.263	41.048
1985	44.912	8.202	36.710
1990	44.128	9.963	34.165
2000	37.512	10.804	26.708
2007	34.259	10.288	23.971
2008	34.052	9.943	24.109
2009	33.204	9.643	23.561
2010	32.894	9.346	23.548
2011	32.300	9.276	23.024
2012	32.150	9.168	22.982
2013	32.131	32.131	veri yok
2014	31.702	31.702	veri yok
2015	31.094	31.094	veri yok
2016	31.065	31.065	veri yok
2017	30.812	30.812	veri yok
2018	33.253	33.253	veri yok
2019	31.542	31.542	veri yok
2020	30.997	30.997	veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Spor

İlçede Ordu Amatör Spor Kulüpleri Federasyonu üyesi iki takımdan birisi olan Perşembespor tarihinde ilk kez Başkan Arda Çoluk tarafından Bölgesel Amatör Lig 12. Grup'a çıkarılmıştır (2023-2024 futbol sezonu).